![]() |
Göğüs Yaralanmalarında İlkyardım |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Göğüs Yaralanmalarında İlkyardımGÖĞÜS YARALANMALARI Tüm organ yaralanmalarında olduğu gibi göğüs yaralanmaları da vurma, çarpma, darbe sonucu oluşur ve ilkyardım uygulamaları açısından iki başlıkta ele alınabilir ![]() Kapalı göğüs yaralanmaları:Üstteki deri dokusu sağlamdır ![]() ![]() ![]() Belirtileri: - Şiddetli göğüs ağrısı, - Solunum güçlüğü, - Öksürme ile kanlı balgam veya tükürük gelmesi ![]() İlkyardım: Bu belirtiler görüldüğünde kişi hemen hastaneye götürülmelidir ![]() Açık göğüs yaralanmaları: Bıçak, şiş, kurşun gibi delici cisimlerle veya kaburga kemiği kırıklarında, kırık uçların göğüs duvarını delmesiyle meydana gelir ![]() Belirti ve bulgular: - Yaralanan bölgede solunumla birlikte görülen veya artan şiddetli ağrı , -Öksürükle kan gelmesi (hemoptizi), - Yetersiz oksijenlenme nedeniyle mukozalarda morarma (siyanoz) - Kan basıncında düşme İlkyardım: * KAPALI GÖĞÜS YARALANMALARInda kişi mümkün olduğunca kısa sürede hastaneye nakledilmelidir ![]() * YELKEN GÖĞÜS söz konusuysa, o taraftaki kol 45 derecelik açı ile göğüs üzerine kapatılır ![]() ![]() ![]() * AÇIK GÖĞÜS YARALANMALARInda, öncelikle açık yara kapatılarak içeriye hava emilimi engellenmelidir ![]() ![]() ![]() Eğer plastik/naylon kullanılacaksa: Yara üzerine kapatıldıktan sonra dört bir tarafı flasterle vücuda yapıştırılır ![]() ![]() ![]() DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN AŞAĞIYADA BAKINIZ ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Göğüs Yaralanmalarında İlkyardım |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Göğüs Yaralanmalarında İlkyardımGöğüs Travmaları Gerek delici nitelikteki cisimlerle gerekse künt travma sonucu meydana gelen göğüs yaralanmaları, travmatoloji açısından oldukça önemlidir ![]() ![]() ![]() 1 ![]() Bu tür yaralanmalarda dışarıdan göğüs içerisine giren cisim nedeniyle göğüs duvarının bütünlüğü bozulur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() kalp kasının tamamını kesse dahi kanama ve şok daha geç gelişir ![]() ![]() Ateşli silah yaralanmalarında eğer merminin kinetik enerjisi çok yüksek ise kalp boşluğundaki kanın hidrostatik basıncı her tarafa eşit olarak iletmesi nedeniyle kalp tamamen parçalanabilir ![]() 2 ![]() Göğüs duvarında dış ortam ile göğüs iç ortamının temasını sağlayan bir yaralanma olmadığı durumlarda kapalı göğüs travmalarından söz edilir ![]() ![]() ![]() ![]() a) Kot ve sternum kırıkları : Kotlar ya lokal olarak bir kuvvetin direk etkisi ile kuvvetin direk etki ettiği bölgede yada indirek kuvvet etkisi ile çeşitli noktalardan kırılabilir ![]() ![]() ![]() ![]() Çeşitli yönlerden göğse baskı sebebi ile oluşan indirek kot kırıkları genellikle bilateraldir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Resusitasyona bağlı kot kırıkları genellikle sol tarafta ilk 6 kostanın kırılması şeklinde oluşur ![]() b) Kalp Yaralanmaları: Kapalı göğüs travmalarında kalp ve büyük damarlarda yaralanma meydana gelebilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() c) Büyük Damar Yaralanmaları: Kalpten çıkan ve kalbe giren büyük damarlar gerek direk gerekse indirek travmalarda yaralanabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kapalı göğüs yaralanmalarında önemli bir durumda travmatik asfiksidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() d) AC Yaralanmaları: Künt göğüs travmalarında AC’ de laserasyon ve kontüzyon şeklinde lezyonlara neden olabilir ![]() ![]() ![]() ![]() d) Diafram Yaralanmaları: Göğüs ve karını birbirinden ayıran diafram kasında bazen yırtıklar olabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Göğüs Yaralanmalarında İlkyardım |
![]() |
![]() |
#3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Göğüs Yaralanmalarında İlkyardımTORAKS TRAVMALARI Künt toraks travmalarının çoğu motorlu araç travmasına bağlıdır ![]() ![]() Adolesanlarda görülen penetran toraks travmaları erişkinlerdekine benzer ![]() ![]() 12 yaşın altında görülen penetran toraks travmalarında ise daha başka nedenler ön plana çıkar ![]() erişkinde kot fraktürü, künt toraks travmasının en çok görülen tipidir ![]() ![]() Trakeobronşiyal laserasyonlar çocuklarda erişkinden daha sıktır ![]() ![]() En sık rastlanan acil, hayati tehtid eden toraks travmaları: 1– Hava yolu obstruksiyonu 2– Tansiyon pnömotorks 3– Masif hemotoraks 4– Kardiyak tamponat ![]() Açık pnömotoraks ve masif yelken göğüs (Flaıl Chest) daha seyrektir ![]() En sık rastlanan ve potansiyel olarak hayatı tehtid eden toraks travmaları : 1– Pulmoner kontuzyon 2– Miyokardiyal kontuzyon ![]() 3– Aortik rüptür ![]() 4– Diyafragmatik rüptür ![]() 5– Trakeobronşiyal rüptür ![]() 6– Özofagial rüptür ![]() Künt ve penetran toraks travması insidansı: 1985-1991(25000 travma olgusu 1553 toraks travması bildirilmiş ![]() 1 ![]() 2 ![]() %86 künt -% 15 i ölmüş ![]() %14 penetran -%14 ü ölmüş ![]() Künt toraks travması genellikle motorlu araç travmasına bağlı ve ölüm nedeni genellikle eşlik eden kafa travmasıdır ![]() Penetran toraks travması genellikle bıçaklanmaya veya ateşli silah yaralanmasına bağlı ve ölüm nedeni genellikle toraks travmasına bağlıdır ![]() ![]() - Pulmoner kontüzyon - Kot fraktürü - Pnömotoraks - Hemotoraks gibi en sık rastlanan toraks travmaları ![]() Toraks travmaları tüp torakostomi, oksijen desteği ve analjezi gibi basit işlemler ile tedavi olurlar ![]() ![]() ![]() - Büyük havayolu laserasyonu - Aort yaralanması - Kardiyak yaralanma - Perikard yaralanması - Özofagial perforasyon gibi birçok toraks travmasında da acil cerrahi girişim gereklidir ![]() Künt toraks travmalarının %15 inde torakotomi yapılmışltır ![]() ![]() ![]() ![]() Pediatrik toraks travmaları büyük oranda motorlu araç kazası ve ateşli silah yaralanmasına bağlıdır ![]() ![]() KLİNİK TABLO: Çocukların erişkinlerden farklı noktaları : 1– Hava yolları daha dar olduğu için obstruksiyona eğilimi ![]() 2– Glottisleri daha anterior ve superior pozisyonda olduğu için nazotrakeal entübasyon daha zor ![]() 3– Trakeaları daha kısa olduğu için endobronşiyal entübasyona eğilimli ![]() Çocukların ; - Oksijen tüketiminin fazla olması ![]() - Fonksiyonel rezidüel kapasitelerinin daha düşük olması ![]() - Solumaları için esas olarak diyafragmayı kullanmaları nedeniyle hipoksiye eğilimleri fazladır ![]() Endotrakeal tüpün pozisyonu: - Oskültasyon - Direk grafi - End tidal CO2 monitorizasyonu ile kontrol edilmelidir ![]() Çocukların göğüs kafesi erişkinden daha fazla elastiktir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çocuklarda mediastinal yapılar daha fazla mobildir ![]() - Karşı akciğerinde ventilasyonu ciddi biçimde azalır ![]() - Ayrıca kalbe venöz dönüşte azalır ![]() Ciddi toraks yaralanması olan çocuk minimal bulgularla başvurabilir ![]() Erişkinde ve çocukta, ciddi toraks yaralanması olanların 2/3 ü hastaneye stabil vital bulgularla başvurmaktadır ![]() Belirgin intratorasik travması olan olguların %25 inde kot fraktürü saptanmamıştır ![]() Bu okült patolojiler arasında: - Pnömotoraks - Hemotoraks - Myokardiyal kontüzyon - Kardiyak rüptür - Trakeobronşiyal hasar - Pulmoner laserasyon - Diyafragma rüptürü - Aort rüptürü sayılabilir ![]() TANI VE İLK MÜDAHALE: Tanısal ve terapötik girişimler eş zamanlı yapılmalıdır ![]() Başlangıçtaki amaç; - Hava yolu obstruksiyonu - Tansiyon pnömotoraks - Massif hemotoraks - Kardiyak tamponat gibi acilen yaşamı tehtid eden patolojileri öncelikli olarak ortaya çıkarmaktır ![]() Hastalara ATLS’ye göre girişim yapılır ![]() 1– Primer değerlendirme 2– Vital fonksiyonların sağlanması 3– Detaylı sekonder değerlendirme 4– Definitif tedavi ![]() TORAKS TRAVMALI TÜM ÇOCUKLARA: - Oksijen desteği verilmeli - İki tane geniş IV yol açılmalı - Nazogastrik sonda takılmalıdır ![]() NG sonda ile gastrik distansiyon ve kusma önlenir ![]() ![]() ![]() ![]() Toraks travmalı çocukların vital bulguları ve oksijen satürasyonları sürekli olarak izlenmelidir ![]() Eğer çocuk entübe edilmişse end-tidal CO2 ölçümüde O2 satürasyonu ile beraber yapılmalıdır ![]() ![]() İlk öncelikli olan havayolunun acıklığı ve emniyetidir ![]() ![]() Tansiyon pnömotoraks, eğer varsa, radyografik tetkiklerden önce tedavi edilmelidir ![]() Nadiren de olsa açık pnömotoraks veya yelken göğüs varlığında entübasyon ve mekanik ventilasyon ilk müdahalede gerekebilir ![]() Yeterli sıvı resusitasyonuna rağmen şok tablosu devam ediyorsa akla iki şey gelir: 1– Devam eden bir iç kanama (Büyük olasılıkla abdominal) 2– Akut perikardiyal tamponat ![]() ![]() perikardiyosentez, ksifoidin hemen altından sol omuza doğru 45 lik açıyla yapılır ![]() ACİL TORAKOTOMİ İÇİN ENDİKASYONLAR (En sık) 1– Masif kanama 2– Masif hava kaçağı 3– Kardiyak tamponat ![]() Acilde yapılan resusitatif torakotominin sonuçları ise tartışmalıdır ![]() ![]() ![]() 1– Tüm penetran toraks travmaları ![]() 2– Hızla kötüleşen künt toraks travmaları(acilde yaşam bulguları var ![]() 3– Olay yerinde yaşam bulguları olan şiddetli künt travma(olay yeri hastaneye yakın ise) ACİL TORAKOTOMİ ENDİKASYONLARI: 1– Kalp veya büyük damarların penetran yaralanması ![]() 2– Masif veya sürekli intratorasik kanama ![]() 3– Major göğüs duvarı defekti ve açık pnömotoraks ![]() 4– Aortogram ile aorta veya yan dallarında yaralanmanın gösterilmesi ![]() 5– Major havayolu rüptürünü gösteren masif veya sürekli hava kaçağı ![]() 6– Kardiyak tamponad 7– Özofagus perforasyonu 8– Diyafragma rüptürü ![]() 9– Kalp masajına rağmen nabız alınamaması ![]() Acil torakotomi insizyonu 4 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kalp yaralanmaları direk bası ya da basit sütürle kontrol edilmelidir ![]() ![]() ![]() ![]() Toraks travmalarının çoğunda çocuk fizyolojik olarak stabildir ![]() ![]() Diagnostik sensitivitesi olmasa da göğüsün sistemik fizik bakısını yapmak gerekir: - İnspeksiyon - Perküsyon - Palpasyon - Oskültasyon ![]() Dispne ve siyanoz yetersiz oksijenizasyonu gösterir ![]() ![]() ![]() ![]() Amfizem, trakeobronşiyal ya da özofagial laserasyona bağlı olarak gelişebilir ![]() Kardiyak tamponat bulguları: 1– juguler venöz dolgunluk 2– Hipotansiyon BECK TRİADI 3– Pulsus paradoksus (>10 mmHg) Hasta aynı zamanda torasik aorta yaralanmasına sekonder ortaya çıkabilecek akut aort koarktasyonunun bulguları açısından da muayene edilmelidir ![]() Kalp yetmezliği şiddetli bir sistolik üfürüm eşliğinde ortaya çıkabilir ![]() ![]() ![]() Tüm hastalarda mutlaka göğüs grafisi çektirilebilmelidir ![]() ![]() ![]() ![]() Hasta başka bir merkezdende gelse, göğüs radyografisi mutlaka tekrarlanmalıdır ![]() Grafideki önemli ip uçları: 1– Sub kütan amfizem 2– Kot fraktürü veya diğer kırıklar 3– Hemotoraks 4– Pnömotoraks 5– Akçiğer kontüzyonu veya diğer parenkim lezyonu (aspirasyon ?) 6– Mediastinal kayma veya genişleme 7– Diyafragmatik rüptür ![]() Tomografi, radyografiden daha detaylı bilgi verir ![]() ![]() ![]() Aslında direkt grafi toraks travmalarında ilk bakıda acilde çekilmemelidir ![]() ![]() Diğer tanısal yöntemler : 1– Transtorasik(transözofagiyal) ekokardiyografi 2– Bronkoskopi 3– Kemik sintigrafisi 4– Anjiografi 5– Torakoskopi (video-assısted) ![]() Tomografi ve torakoskopi özellikle perikard yırtılması ve kardiyak herniasyon tanısında önemlidir ![]() Sintigrafik olarak kemiklerin incelenmesi ise özellikle geçirilmiş kot fraktürleri görmek ve Child Abuse olgularını tanımak açısından yararlıdır ![]() Anjiografi aorta ve anadallarını göstermede en iyi yöntemdir ![]() Transtorasik ekokardiyografi ise miyokard kontuzyonuna bağlı ventrikül disfonksiyonunu ve yapısal kalp hasarını göstermede seçilen bir yöntemdir ![]() Transtorasik ekokardiyografi ile intrakardiyak hasarlar veya perikard tamponadı tanımlanabilir ![]() Transözofagial ekokardiyografi; özellikle direkt grafide mediastinal hematom şüphesi olan durumlarda(mediastende genişleme), aortun travmatik rüptürünü tespit amacıyla tarama testi olarak önerilmektedir ![]() Kardiyak tamponat şüphesi olan durumlarda ekokardiyografi yoksa, perikardiyosentez yapılmalıdır ![]() ![]() ![]() Major havayolu travması şüphesinde mutlaka bronkoskopi yapılmalıdır ![]() TEDAVİ : KÜNT TRAVMALAR ; Çocuklarda kostalar güçlü ve eğilebilir özelliktedir ![]() ![]() ![]() NPTR kayıtlarına göre kot fraktürü olan toraks travmalı çocuklardaki mortalite oranı %10 dur ![]() Birinci kot fraktürü varlığında, başta subklavian arter olmak üzere, major vasküler yaralanma akla gelmelidir ![]() Birinci kot fraktürü aynı zamanda Horner sendromu ve torasik Outlet sendromu ile de komplike olabilir ![]() Kot fraktürü komplikasyonları : 1– Subklavian arter yaralanması 2– Horner sendromu ![]() 3– Thorasic Outlet sendromu ![]() Küçük çocuklardaki kot kırıklarının sebebi Child Abuse olabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Child Abuse göstergesi olarak kostaların posterior kısımlarında lokalize kistik lezyonlar da tanımlanmıştır ![]() ![]() Kot kırıklarının tedavisinde istirahat ve analjezi önemlidir ![]() ![]() ![]() Çocuklarda kot kırığının tedavisi amacıyla göğüs duvarının splintlenmesi durumunda akçiğer atelektazisi gelişebilir ![]() Kot kırıkları genellikle 6 hafta içinde iyileşirler ![]() Child Abuse göstergeleri : 1– Kot’un boynundaki kırıklar ![]() 2– Kot’un başındaki kırıklar ![]() 3– Kot’un posterior kısmında kistik lezyonlar ![]() 4- Tanıda sintigrafi çok önemlidir ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Göğüs Yaralanmalarında İlkyardım |
![]() |
![]() |
#4 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Göğüs Yaralanmalarında İlkyardımTorasik Travma Çocuk göğsünün daha esnek olması göğüs bölgesi yaralanmalarının daha seyrek görülmesini sağlar ![]() ![]() ![]() Genel anlamda majör göğüs yaralanması acil resüsitasyon ve girişimle birlikte yoğun bakım tedavisini gerektirir ![]() ![]() ![]() Majör Göğüs Yaralanması: Konulan çok sayıdaki tanı, bu grupta toplanabilir: Tansiyon pnömotoraks, delici yaralanma, majör çarpışma yaralanması, travmatik diafragma hernisi ![]() Tansiyon Pnömoraks potansiyel olarak yaşamı tehdit eden, ciddi bir acil durumdur ![]() ![]() ![]() Delici Yaralanmalar ilk anda çocuğun durumu ne kadar iyi olursa olsun, bu yaralanmalar daima bir üst kategoride değerlendirilmelidir ![]() ![]() ![]() Olası yaralanmalar arasında pnömotoraks (tansiyon ya da diğer), tamponatlı ya da tamponatsız kalp delinmesi, büyük damar hasarı ve diafragma yaralanması yer alır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Majör çarpışma yaralanması Çarpışma yaralanması normalde çocuklar motorlu taşıtların altında kaldıklarında ya da üzerlerine ağır bir cisim düştüğünde oluşur ![]() ![]() ![]() Sıklıkla var olan yaralanmanın tek görünür kanıtı boyun ve yüzdeki peteşyal hemorajidir (Resim 3) ![]() ![]() ![]() Çarpışma yaralanması olan tüm çocuklar, var olan tüm komplikasyonlar ortadan kalkana dek hastanede yatırılmalıdır ![]() Travmatik diafragma hernisi Bu erken, ya da geç dönemde seyrek olarak ortaya çıkabilen bir durumdur ![]() ![]() ![]() Orta Derece Göğüs Yaralanması Orta derecede göğüs yaralanması majör göğüs yaralanmasından daha sık rastlanır ![]() Basit pnömotoraks, akciğer kontizyonu, hafif hemotoraks, üç ya da daha fazla kaburga kırığı ![]() Basit pnömotoraks klinik olarak saptanması güçtür ![]() ![]() ![]() Daha yaygın pnömotorakslar aspirasyon ya da klasik göğüs drenajı ile drene edilmelidir (Resim 4) ![]() ![]() ![]() ![]() Akciğer kontüzyonu Akciğer kontüzyonu herhangi bir künt göğüs yaralanmasından kaynaklanır ![]() ![]() ![]() ![]() Yalnızca solunum egzersizleri ile kısıtlı olsa bile, ağrı elverdiği ölçüde erken fizyoterapiye başlanmalıdır ![]() Hafif hemotoraks Daha hafif diğer göğüs yaralanmalarında olduğu gibi hemotoraks yalnızca akciğer filmi ile anlaşılabilir ![]() ![]() ![]() Üç ya da daha fazla kaburga kırığı Bu tip kaburga kırıkları oldukça ağrılıdır ![]() ![]() ![]() Üç ya da daha fazla kaburga kırığı olan çocuklar, yaralanmaya neden olacak oldukça güçlü bir darbeye maruz kalmışlardır ![]() ![]() İnterkostal blokaj yoluyla analjezi uygulanabilir ![]() ![]() ![]() Eğer çocuk herhangi bir nedenle yapay ventilasyona gereksinim duyuyorsa o zaman profilaktik göğüs drenajı düşünülmelidir ![]() ![]() Miyokard kontüzyonu Künt göğüs yaralanması, özellikle lokalize ise miyokard kontüzyonuna yol açabilir ![]() ![]() ![]() Minör göğüs yaralanması Minör göğüs yaralanması, daha çok çocuklar 3-nokta fiksasyonlu emniyet kemerleri ile yolculuk ettikleri için özellikle yaygındır (Resim 7) ![]() ![]() Pnömotraks ya da başka bir yaralanma olmaksızın, cerrahi amfizem sıkı izlemden biraz daha fazlasını gerektirir ![]() ![]() ![]() Göğüs Yaralanmalarının Tedavisine Yaklaşım Tüm büyük ve orta dereceli göğüs yaralanmalarında oksijen desteği gereklidir ![]() ![]() ![]() Çocuklar in sitü göğüs drenleri ile birlikte taşınırken özen gösterilmelidir ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Göğüs Yaralanmalarında İlkyardım |
![]() |
![]() |
#5 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Göğüs Yaralanmalarında İlkyardımyabancı cisim saplanmaları Diğer yabancı cisim saplanmalarında olduğu gibi göğüse saplanan yabancı cisimler de çekilerek çıkartılmaz ![]() Ancak göğüste bir delik var ve buradan emici bir ses geliyorsa, hemen geçirgen olmayan bir sargı ile bu deliğin kapatılması gerekir ![]() |
![]() |
![]() |
|