Genetik Çeşitlenme

Evrim genetik çeşitlilik gerektirir Eğer hiç koyu renk güve olmasaydı, populasyon çoğunluğu açık renk olandan çoğunluğu koyu renk olana evrilemezdi Evrimin devam etmesi için genetik çeşitlenmeyi arttıracak ya da yaratacak mekanizmalar ile onu azaltacak mekanizmaların olması gerekir Mutasyon gendeki bir değişimdir Bu değişimler yeni genetik çeşitlenmenin kaynağıdır Doğal seçilim bu çeşitlenme üzerinde çalışır

Genetik çeşitlenmenin iki unsuru vardır: alelsel farlılık ve alellerin tesadüfi olmayan eşleşmesi Aleller aynı genin farklı versiyonlarıdır Örneğin insanlar kan gruplarının bir yanının oluşturan A, B ya da O alellerine sahip olabilirler İnsanlar dahil pek çok hayvan diploiddir—her lokusta biri annelerinden biri babalarından gelen iki alel taşırlar Lokus bir genin kromozomdaki yeridir İnsanların kan grubu lokusları AA, AB, AO, BB, BO ya da OO olabilir Eğer bir lokustaki iki alel birbirinin aynıysa (iki A aleli gibi) bu bireye homozigot denir Lokusunda iki farklı alel bulunan bir birey (örneğin bir AB bireyi) heterozigot olarak adlandırılır Bir populasyondaki her lokusta pek çok farklı alel, tek bir canlının taşıyabileceğinden çok daha fazla alel bulunabilir Örneğin hiçbir insan hem A hem B hem O aleline sahip olamaz

Doğal populasyonlarda hatrı sayılır miktarda çeşitlenme vardır Bitkilerin lokuslarının E’inin gen havuzunda birden fazla alel vardır [alel: bir genin (mutasyonlarla yaratılmış) alternatif versiyonu] Bir bitki genellikle lokusların ’inde heterozigot olur Hayvanlarda genetik çeşitlenme düzeyi kuşlarda lokusların neredeyse ’inde birden fazla alel bulunmasından (polimorfik olmasından), böceklerde lokusların P’sinden fazlasının polimorfik olmasına kadar değişir Memeliler ve sürüngenlerin lokuslarının yaklaşık ’si polimorfiktir Amfibiler ve balıklar 0 oranında polimorfik olur Pek çok populasyonda tek yumurta ikizleri hariç her bireyin kendine özgü bir alel kombinasyonun sahip olmasını sağlayacak sayıda lokus ve değişik alel bulunmaktadır

Bağlantı dengesizliği iki farklı genin alelleri arasındaki bağlantının bir ölçütüdür [alel: bir genin alternatif versiyonu] Eğer iki alel canlılarda beklenenden daha büyük sıklıkla birlikte bulunuyorsa, bu alellerde bağlantı dengesizliği vardır Eğer iki lokus (A ve B) ve herbirinde ikişer alel (A1, A2, B1, B2) olduğunu düşünürsek bağlantı dengesizliği (D) D=f(A1B1)*f(A2B2)-f(A1B2)*f(A2B1) şeklinde hesaplanır (burda f(X), X’in populasyonda bulunma oranı) [Lokus= bir genin kromozomdaki yeri] D – ¼ ile ¼ arasında değişir; sıfırdan ne kadar uzaksa bağlantı o kadar güçlüdür Artı-eksi işareti yalnızca genleri nasıl numaralandırdığımızın bir sonucu Bağlantı dengesizliği genler arasındaki fiziksel yakınlığın bir sonucu olabilir Ya da eğer bazı alel kombinasyonları takım halinde daha iyi çalışıyorsa doğal seçilim tarafından da sağlanabilir

Papilio memnon’da renk ve şekil alelleri arasında bağlantı dengesizliğini doğal seçilim sağlamaktadır [bağlantı dengesizliği= farklı lokuslardaki aleller arasındaki bağlantı] Bu güve türünde kanat biçimini belirleyen bir gen var Bu lokustaki bir alel kuyruklu bir güveye, başka bir alel kuyruksuz bir güveye yol açıyor Başka bir gen kanadın açık renk mi yoksa koyu renk mi olacağını belirliyor Öyleyse dört muhtemel güve tipi var Güveler laboratuara koyulup üremeleri sağlandığında dört tip de üretilebiliyor Fakat doğada bu güve tiplerinden yalnızca ikisi bulunabiliyor: kuyruklu açık renk güveler ve kuyruksuz koyu renk güveler Tesadüfi olmayan eşleşme doğal seçilim tarafından sağlanıyor Açık renk kuyruklu güveler lezzetli olmayan türleri taklit ediyorlar Koyu güvelerse gizleniyorlar Diğer iki kombinasyon ne taklitçi ne de gizlenebiliyor, ve kuşlar tarafından çabucak yeniyorlar

Karışık eşleşme alellerin bir lokusta tesadüfi olmayan dağılımına neden olur Eğer bir lokusta oranları p ve q olan iki alel (A ve a) varsa, üç muhtemel genotipin oranları (AA, Aa ve aa) sırasıyla p2,2pq,q2 olacaktır Örneğin A’nın frekansı 09 ise, a’nınki de 01 ise, AA, Aa ve aa bireylerinin frekansları 081, 018, 0,01 olur Bu dağılıma Hardy-Weinberg dengesi denir

Tesadüfi olmayan eşleşme Hardy-Weinberg dengesinden sapmaya yol açar İnsanlar ırklarına göre karışık olarak eşleşirler; başka bir ırktansa kendi ırkımızdan biriyle eşleşmemiz daha olası Bu şekilde eşleşen populasyonlarda, tesadüfi eşleşmede bulunması gerekenden daha az heterozigot bulunur [heterozigot= bir lokusunda iki farklı alel bulunan organizma]

Heterozigotlarda azalma eş seçiminin ya da basitçe populasyon içi bölünmenin bir sonucu olabilir Pek çok canlının sınırlı bir hareket olanağı vardır, bu yüzden eşlerinin yerel populasyondan seçerler

alintidir