Koşma Ve Örnekler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Koşma ve Örnekler
Halk edebiyatımızda doğa, aşk, ölüm, ayrılık, yiğitlik, toplumsal olaylar gibi konuların işlendiği en sık kullanılan şiir türü

Dörder dizelik bendlerden oluşur

Bend sayısı genellikle 3, 5 arasındadır

Hece ölçüsünün 6+5 veya 4+4+3 duraklı 11’li kalıbıyla yazılır

Şair koşmanın son bendinde ismini ya da mahlasını söyler

Koşmalar dile gitirilen duygular ve söylenişlerine göre koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt gibi isimler alır

Karşılıklı konuşma şeklinde yani "dedim" "dedi" diye başlayan dizelerle de söylenebilir

Bu tür koşmalara "mürâcaa" ismi verilir

Bütün kafiyeleri cinaslı olan koşmalara "tecnis" denir

KOŞMALAR

Sazım

Ben gidersem sazım sen kal dünyada,

Gizli sırlarımı aşikar etme

Lâl olsun dillerin söyleme yâda,

Garip bülbül gibi ah ü zâr etme

Gizli defterimi sana anlattım,

Çalıştım sesimi sesine kattım,

Bebe gibi kollarımda yaylattım,

Hayal-i hatır et, beni unutma

Aşık Veysel

-----------------------------------------

Evvel sen de yücelerden uçardın

Şimdi enginlere mi indin gönül

Derya deniz dağ taş demez aşardın

Kara menzilin aldın mı gönül

Yiğitliğim elden gitti yel gibi

Damağımda tadı kaldı bal gibi

Hoyrat eli değmiş gonca gül gibi

Bozulmuş bağlara döndün mü gönül

Hasta oldun yastığını istersin

Kadir Mevlâ'm sağlığını göstersin

Cennet-i Âlâ'dan bir köşk dilersin

Boynunun farzını aldın mı gönül

Karacaoğlan der söyle sözünü

Hakk'a teslim eyle kendi özünü

Nâs içinde karalama yüzünü

Yolun doğrusunu buldun mu gönül

Karacaoğlan

KOŞMA

Yiğidin eyisini nerden bileyim

Yüzü güleç, kendi yaman olmalı

Kasavet serine çöktüğü zaman

Gönlünün gâmını alan olmalı

Benim sözüm yiğit olan yiğide

Yiğit olan muntazırdır öğüde

Ben yiğit isterim fırka dağında

Yiğidin başında duman olmalı

Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar

Düşmanı görünce ayağa kalkar

Kapar mızrağını meydana çıkar

Yiğidin ardında duran olmalı

Sâfi güzel olan, şol bazı kötü

Yiğidin densizi ey’olmaz zati

Gayet durgun ister silahı atı

Yiğit el çekmeyip viran olmalı

Karacaoğlan der ki çile çekilmez

Hozan tarlalara sümbül ekilmez

Sak yabancı ile başa çıkılmaz

İçinden sıdk ile yanan olmalı

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Koşma Ve Örnekler Koşma ve Örnekler Halk edebiyatımızda doğa, aşk, ölüm, ayrılık, yiğitlik, toplumsal olaylar gibi konuların işlendiği en sık kullanılan şiir türü Dörder dizelik bendlerden oluşur Bend sayısı genellikle 3, 5 arasındadır Hece ölçüsünün 6+5 veya 4+4+3 duraklı 11’li kalıbıyla yazılır Şair koşmanın son bendinde ismini ya da mahlasını söyler Koşmalar dile gitirilen duygular ve söylenişlerine göre koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt gibi isimler alır Karşılıklı konuşma şeklinde yani "dedim" "dedi" diye başlayan dizelerle de söylenebilir Bu tür koşmalara "mürâcaa" ismi verilir Bütün kafiyeleri cinaslı olan koşmalara "tecnis" denir KOŞMALAR Sazım Ben gidersem sazım sen kal dünyada, Gizli sırlarımı aşikar etme Lâl olsun dillerin söyleme yâda, Garip bülbül gibi ah ü zâr etme Gizli defterimi sana anlattım, Çalıştım sesimi sesine kattım, Bebe gibi kollarımda yaylattım, Hayal-i hatır et, beni unutma Aşık Veysel ----------------------------------------- Evvel sen de yücelerden uçardın Şimdi enginlere mi indin gönül Derya deniz dağ taş demez aşardın Kara menzilin aldın mı gönül Yiğitliğim elden gitti yel gibi Damağımda tadı kaldı bal gibi Hoyrat eli değmiş gonca gül gibi Bozulmuş bağlara döndün mü gönül Hasta oldun yastığını istersin Kadir Mevlâ'm sağlığını göstersin Cennet-i Âlâ'dan bir köşk dilersin Boynunun farzını aldın mı gönül Karacaoğlan der söyle sözünü Hakk'a teslim eyle kendi özünü Nâs içinde karalama yüzünü Yolun doğrusunu buldun mu gönül Karacaoğlan KOŞMA Yiğidin eyisini nerden bileyim Yüzü güleç, kendi yaman olmalı Kasavet serine çöktüğü zaman Gönlünün gâmını alan olmalı Benim sözüm yiğit olan yiğide Yiğit olan muntazırdır öğüde Ben yiğit isterim fırka dağında Yiğidin başında duman olmalı Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar Düşmanı görünce ayağa kalkar Kapar mızrağını meydana çıkar Yiğidin ardında duran olmalı Sâfi güzel olan, şol bazı kötü Yiğidin densizi ey’olmaz zati Gayet durgun ister silahı atı Yiğit el çekmeyip viran olmalı Karacaoğlan der ki çile çekilmez Hozan tarlalara sümbül ekilmez Sak yabancı ile başa çıkılmaz İçinden sıdk ile yanan olmalı