Gülnihal Besteleniş Hikayesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

Gülnihal besteleniş hikayesi

Hamamizade İsmail Dede Efendi�nin ölümsüz eseri �Gülnihal� i kim bilmez ki? Hani şu �Yine bir gülnihal aldı gönlümü� diye başlayan o güzelim rast makamındaki şarkıyı? III

Selim�in himayesinde saray müzisyeni olmuş ve 19

yüzyılın en büyük müzik adamlarından sayılan Dede Efendi�nin bestelemiş olduğu bir şarkıdır bu

Peki bu şarkının besteleniş öyküsünü de biliyor muyuz? İnternette belki vardır diye biraz araştırdım ama bulamadım

Bu yüzden, ben bu konuda bildiklerimi paylaşmak istedim:

Müzikle ilgilenenlerin çok iyi bileceği üzere bu şarkı �vals� ritmindedir

Vals ritmi 16

yüzyılın ortalarında Fransa�da ortaya çıkmış ve buradan dünyaya yayılmıştır

Özellikle 18

ve 19

yüzyılın başlarında büyük rağbet görmüş, sarayların ve baloların vazgeçilmez dans müziği olmuştur

Fakat Osmanlı�da bu ritim İsmail Dede Efendi�ye (yani 19

yüzyıla) gelinceye kadar bilinmemekte ve haliyle kullanılmamaktadır

İşte valsin bütün dünyayı kasıp kavurduğu 19

yüzyıl başlarında Osmanlı Sarayı�na konuk olarak bir Fransız müzisyen gelir ve bu konuğu ağırlama görevi İsmail Dede Efendi�ye düşer

İki müzik adamı bir araya gelince konu ne olabilir? Tabii ki müzik

Bir ara Fransız müzisyen, valsin anavatından çıkmış olmanın gururuyla ve biraz da küçümseyerek Dede Efendi�ye sorar:

-Siz valsi hiç duymadınız mı? Bildiğim kadarıyla vals hiç bilinmiyor Osmanlı�da

Bu konuda bir eseriniz var mı?

İsmail Dede Efendi bu alaylı ifade karşısında biraz da sıkılarak şöyle der konuğuna:

-Bu vals nasıl bir şeydir üstadım? Bir örnek verebilir misiniz? Belki biliyoruzdur

Bunun üzerine Fransız müzisyen, kemanıyla en popüler vals parçalarından birini çalar

Dede Efendi parçayı sonuna kadar dinledikten sonra:

-Tamam azizim, der konuğuna

Şimdi hatırladım

Biz bu valsi yüzyıllardır biliyoruz

Arşivimde bir örneği olacaktı

Müsaade ederseniz bir bakıp notalarını getireyim

Ve Dede Efendi konuğunun yanından 15 dakika ayrılarak, odasında 15 dakika içerisinde �Yine bir gülnihal aldı gönlümü� adlı parçayı besteleyip, notaya geçirir ve Fransız müzisyenin yanına gelir:

-Buyrun üstat, der

Bulmak biraz zamanımı aldı

Ve çalmaya başlar bestesini

Fransız müzisyen parçanın daha ilk notalarını duyar duymaz kıskanmadan edemez ve mahcup olur

Son darbe gelir Dede Efendi�den:

-Biz valsi yıllardan beri biliriz ama, kulağımız daha gelişmiş müzik zevklerine alışık olduğundan bunu pek kullanmayız

İşte valsin Osmanlı�ya girişi böyledir ve �Gülnihal� adlı beste bizim kültürümüzün ilk vals eseridir

NOT: Bu olay genel hatlarıyla böyle olmakla beraber, biraz olsun olayı öyküleştirebilmek için ifadelere kendimden eklemeler yaptım

Ama sonuçta anlatmak istediğim anafikir değişmemiştir sanırım

SON YORUM: Şimdi bakıyorum da günümüzün şarkılarına: bırakın 15 dakikada böyle muhteşem ve teknik bir eseri �üstelik tek dinlemede özümseyerek- bestelemeyi, genç şarkıcılar haftalarca uğraşıp beste diye karşımıza çıktıkları zaman ancak kedi miyavlamalarına benzer ses ve sözler çıkartınca insan üzülmeden edemiyor

Böyle teknik donanıma sahip müzik adamlarının torunları olmak yetmiyor: onlara yakışır müzik eserleri vermek ve �şimdiki besteler yüzünden- onların kemiklerini mezarda sızlatmamak da gerekiyor

Neyse ben izninizi rica edeyim: Türk Müziği�nin ve müzikte kalitenin canına okuyanları �yakalarsam muck muck� yapmak üzere birilerinin �degajına doğru� gitmek zorundayım

Beni soran olursa �O şimdi asker, canı neler ister� diyebilirsiniz

Bu arada unutmadan bir gün �misafir olun gelin bana, börekler açarım size�

Sağ, esen, mutlu ve iyi müzikli günler geçirmeniz dileğiyle

DİPNOT: Lütfen yanlış anlaşılmasın: amacım bugünkü şarkıları küçümsemek değil, melodik yapı olarak benim de dilime takılıyor çoğu populer parça

Üstelik herkesin müzik zevkine saygı duymamak gibi bir terbiyesizliği yapmaya ne benim ne de başka birinin hakkı var

Ancak benim anlatmak istediğim; günümüz müzisyenlerinin teknik altyapı olarak, bilimsel uğraşlar sonucu, müziğin gelişimini ve kültürünü, müzik literatüründeki temel teknik, terim ve bilgileri bilip, müziğinde kullanması gerektiği ve bu alanda uzmanlaşarak halkın karşısına çıkması

Ne de olsa bir �SANATÇI�nın temel görevi �halk bunu istiyor� diye halkı küçümseyerek müzik yapmak değil, halkın bu konudaki zevk ve kültür beğenisini bulunduğu yerden daha yukarılara taşımaktır

Bilmem yanılıyor muyum???

10-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gülnihal Besteleniş Hikayesi Gülnihal besteleniş hikayesi Hamamizade İsmail Dede Efendi�nin ölümsüz eseri �Gülnihal� i kim bilmez ki? Hani şu �Yine bir gülnihal aldı gönlümü� diye başlayan o güzelim rast makamındaki şarkıyı? III Selim�in himayesinde saray müzisyeni olmuş ve 19yüzyılın en büyük müzik adamlarından sayılan Dede Efendi�nin bestelemiş olduğu bir şarkıdır bu Peki bu şarkının besteleniş öyküsünü de biliyor muyuz? İnternette belki vardır diye biraz araştırdım ama bulamadım Bu yüzden, ben bu konuda bildiklerimi paylaşmak istedim: Müzikle ilgilenenlerin çok iyi bileceği üzere bu şarkı �vals� ritmindedir Vals ritmi 16 yüzyılın ortalarında Fransa�da ortaya çıkmış ve buradan dünyaya yayılmıştır Özellikle 18 ve 19 yüzyılın başlarında büyük rağbet görmüş, sarayların ve baloların vazgeçilmez dans müziği olmuştur Fakat Osmanlı�da bu ritim İsmail Dede Efendi�ye (yani 19yüzyıla) gelinceye kadar bilinmemekte ve haliyle kullanılmamaktadır İşte valsin bütün dünyayı kasıp kavurduğu 19 yüzyıl başlarında Osmanlı Sarayı�na konuk olarak bir Fransız müzisyen gelir ve bu konuğu ağırlama görevi İsmail Dede Efendi�ye düşer İki müzik adamı bir araya gelince konu ne olabilir? Tabii ki müzik Bir ara Fransız müzisyen, valsin anavatından çıkmış olmanın gururuyla ve biraz da küçümseyerek Dede Efendi�ye sorar: -Siz valsi hiç duymadınız mı? Bildiğim kadarıyla vals hiç bilinmiyor Osmanlı�da Bu konuda bir eseriniz var mı? İsmail Dede Efendi bu alaylı ifade karşısında biraz da sıkılarak şöyle der konuğuna: -Bu vals nasıl bir şeydir üstadım? Bir örnek verebilir misiniz? Belki biliyoruzdur Bunun üzerine Fransız müzisyen, kemanıyla en popüler vals parçalarından birini çalar Dede Efendi parçayı sonuna kadar dinledikten sonra: -Tamam azizim, der konuğuna Şimdi hatırladım Biz bu valsi yüzyıllardır biliyoruz Arşivimde bir örneği olacaktı Müsaade ederseniz bir bakıp notalarını getireyim Ve Dede Efendi konuğunun yanından 15 dakika ayrılarak, odasında 15 dakika içerisinde �Yine bir gülnihal aldı gönlümü� adlı parçayı besteleyip, notaya geçirir ve Fransız müzisyenin yanına gelir: -Buyrun üstat, der Bulmak biraz zamanımı aldı Ve çalmaya başlar bestesini Fransız müzisyen parçanın daha ilk notalarını duyar duymaz kıskanmadan edemez ve mahcup olur Son darbe gelir Dede Efendi�den: -Biz valsi yıllardan beri biliriz ama, kulağımız daha gelişmiş müzik zevklerine alışık olduğundan bunu pek kullanmayız İşte valsin Osmanlı�ya girişi böyledir ve �Gülnihal� adlı beste bizim kültürümüzün ilk vals eseridir NOT: Bu olay genel hatlarıyla böyle olmakla beraber, biraz olsun olayı öyküleştirebilmek için ifadelere kendimden eklemeler yaptım Ama sonuçta anlatmak istediğim anafikir değişmemiştir sanırım SON YORUM: Şimdi bakıyorum da günümüzün şarkılarına: bırakın 15 dakikada böyle muhteşem ve teknik bir eseri �üstelik tek dinlemede özümseyerek- bestelemeyi, genç şarkıcılar haftalarca uğraşıp beste diye karşımıza çıktıkları zaman ancak kedi miyavlamalarına benzer ses ve sözler çıkartınca insan üzülmeden edemiyor Böyle teknik donanıma sahip müzik adamlarının torunları olmak yetmiyor: onlara yakışır müzik eserleri vermek ve �şimdiki besteler yüzünden- onların kemiklerini mezarda sızlatmamak da gerekiyor Neyse ben izninizi rica edeyim: Türk Müziği�nin ve müzikte kalitenin canına okuyanları �yakalarsam muck muck� yapmak üzere birilerinin �degajına doğru� gitmek zorundayım Beni soran olursa �O şimdi asker, canı neler ister� diyebilirsiniz Bu arada unutmadan bir gün �misafir olun gelin bana, börekler açarım size� Sağ, esen, mutlu ve iyi müzikli günler geçirmeniz dileğiyle DİPNOT: Lütfen yanlış anlaşılmasın: amacım bugünkü şarkıları küçümsemek değil, melodik yapı olarak benim de dilime takılıyor çoğu populer parça Üstelik herkesin müzik zevkine saygı duymamak gibi bir terbiyesizliği yapmaya ne benim ne de başka birinin hakkı var Ancak benim anlatmak istediğim; günümüz müzisyenlerinin teknik altyapı olarak, bilimsel uğraşlar sonucu, müziğin gelişimini ve kültürünü, müzik literatüründeki temel teknik, terim ve bilgileri bilip, müziğinde kullanması gerektiği ve bu alanda uzmanlaşarak halkın karşısına çıkması Ne de olsa bir �SANATÇI�nın temel görevi �halk bunu istiyor� diye halkı küçümseyerek müzik yapmak değil, halkın bu konudaki zevk ve kültür beğenisini bulunduğu yerden daha yukarılara taşımaktır Bilmem yanılıyor muyum???