Asur Sanatı Hakkında Bilgi

Asur Sanatı Hakkında Bilgi



Asurlular tarihte askeri teşebbüsleri ile savaşçı bir millet olarak görülmektedirler MÖ XIV yüzyılda Asur İmparatorluğunun ve kültürünün geliştiği görülür Öyle ki, Mısır uygarlığı yanında yer alacak eserler yapılmağa başlar Büyük fetih teşebbüsleriyle ve geniş ticaretleriyle dünyaya egemen olma siyaseti gütmüşlerdir Toprak bakımından bağımsız olma ve komşularına karşı yabancı tutumlarıyla Asurlular, aynen Cemdet Nasr ve Naram-Sin zamanını hatırlatırlar

Hamurabi zamanında ve sonra gelen hükümdarlar, hep dünyaya egemen olma düşüncesindeydiler Asurlular, Mısır’ı bile kendi yönetimleri altına almak istemişlerdir Bu yüzden Asur sanatı, askeri ifadeyi esas olarak kabul etmiş görünür Kahraman tipli asker motifi, aynen Cemdet-Nasr ve Naram-Sin zamanında olduğu gibi önem kazanır Krallar erkek tipli, kuvvetli ve kudretli olarak gösterilirler Şişkin adaleli, bir atlet vücuduna sahiptirler Ninive’deki ideal kral başı, burada yeniden önem kazanır Gene büyük gözler, kalın kaşlar, merhametsiz bir ağız, kuvvetli bir burun, omuzlara düşmüş saçlar ve uzun sakal anlatım konusu olur Üstlerinde taşıdıkları silahlar, uzun bir kılıç, balta ve ok’tan ibarettir Bu asker-kralların işi savaş, istilâ kale kuşatma, vahşi hayvan avı, zafer ziyafetleri ve tanrılara kurban adamaktır Buyrukları altında silahlı yüksek memurlar, müzisyenler tutan bu krallar gösteriş ve tantanayı sevmektedirler Bu gösterişli, muhteşem hayata uygun saray ve duvarlarında gösterişli hayatı anlatan rölyefler yer alır Konuları daha çok kralın savaşları ve av sahneleridir Asurluların savaşları hakkında bu rölyeflerden çok şey öğreniyoruz Ellerinde kalkanlar, mızraklar, müzik yaparak giden askerler, savaş arabaları, disiplinli asil kanlı atlar bu rölyeflerde dikkatle ifade edilmişlerdir Atların koşumları bütün ayrıntılarıyla belli edilmiş olup, biçimlendirmede kesin bir çevre çizgisi dikkati çeker Atlar zarif vücutları, güzel hareketli adaleleri ile dikkatle modle edilmiştir At’ın, Küçük Asya’ya Şurri’ler tarafından sokulduğu tahmin edilmektedir Şurriler rölyeflerde kalın kumaşlardan uzun elbiseleri ile bir dağ halkı olarak ayırdedilmektedir

Asurbanipal’in bir kaleyi nasıl kuşattığını gösteren rölyefden, Asurluların savaş tekniklerini ayrıntıları ile anlıyoruz Esirler ikişer ikişer bileklerinden bağlanıyor; esir kadın ve çocuklar erkeklerin yanında, fakat bağlanmamış olarak yürüyorlar Kadın ve çocuklar bazan at üzerine bindiriliyorlar Hemen bütün kadın ve erkek esirlerin ellerinde su tulumları görülüyor Buradan, bunların çölden geçirilecek bir başka yere götürüldükleri anlaşılıyor

Berlin’de Devlet Müzesi’nde bulunan rölyefte, bir Asur askeri karargah tasvir edilmiş Rölyefde yanyana kurulmuş olan iki çadırdan birinde genç bir uşak, içeri girmekte olan kumandanın, yüksek bir sedir üzerinde kurulmuş dinlenme yerini hazırlıyor Bir başka hizmetçi, ayakta duran kumandana su veriyor Kumandanın başında miğferi ve üzerinde silahları görülmekte Öteki çadırda ise, bir direğe asılı, henüz yeni kesilmiş bir sığırı parçalara ayıran bir adam görülüyor Bu rölyef bir savaş sırasındaki durumu anlatıyor Demek ki, bu konu o zamanlar büyük önem kazanmakta idi Vücut adaleleri ve kemikleri dikkatle modle edilmiştir Rölyef anlatımı alçak, yüzeysel bir modle ile yapılmıştır Ayrıntılar, sağlam ve mantıki bir görüş ile halledilmiştir Bu biçimlendirme özelliklerinden, arkaik bir anlatımın söz konusu olduğu anlaşılıyor İnsanların yüzleri durgun; fakat gerek atların, gerekse aslan gibi hayvanların yüzleri, içinde bulundukları durumla ilgili bir anlatımdadır

İnsana heyecan veren av sahnelerinde, beynine ok yemiş, duyduğu acı ve vücudunun gerilmiş adalelerinden belli olan aslanlar gene önem kazanmış konulardandır Sevilen diğer konulardan biri, kralın vurduğu aslanı kulağından tutarak arka ayakları üzerine kaldırmasıdır Konular eski mühürlerdeki hayvan ve canavar motiflerinden alınmıştır Bu rölyeflerdeki hayvan motifleri, arkaik üsluplu insan biçimlendirmesine oranla, plastik anlatım bakımından daha canlı ve optik hareketli olarak gösterilmiştir

Özellikle, atlı bir savaş arabasına karşı saldıran aslan, ayrıntılı çizgiye dayanan alçak rölyefli bir eserdir Burada atların son derece dikkatli, temiz bir işçiliği vardır Ava çıkmış kralın arabası da, bütün süslü ayrıntılarıyla görülmektedir

Savaş yapan askerler ve bilhassa krallar, resmi ve savaş elbiseleriyle gösterilmişlerdir Her halde savaş elbisesi içinde gösterilmek, bu ülkede çok önem kazanmakta idi Ayrıca, rölyeflerde savaşların nasıl yapıldığı ve savaş tekniklerine verilen önem, dikkati çekmektedir Savaşa ait aletlerin ve bunların kullanılışlarını gösteren sahneler, insanın ifadesinden fazla değer bulur Demek ki, bu ülkede askerlik birinci planda yer alıyordu Savaş arabaları, kale kuşatma araçları, sudan geçmek için yüzdürme tulumları, çadırlar, sandalyeler, askerin yemek ihtiyacının karşılandığı pişirme fırınları, kapkacak, kral arabasının şemsiyeleri, hep belirgin karakterleri ile tasvir edilmişlerdir Bu rölyeflerdeki anlatım, Akad anlatımında değil, Sümer biçimlendirilişindedir Adalelerin anlatımında, vücut uzuvlarının yuvarlak bir çıkıntılılıkta gösterilmesi yerine, alçak ve düz yüzeyli bir rölyef biçimlendirmesi, çizgi egemenliği ile dikkati çekiyor Rölyefte, yüzeyin boş kalan kısımlarına gayet iyi işçiliği olan çivi yazısı bloklar yapılmıştır Bütün bu çalışmalarda plastik sanat anlatımı yerine, grafik görünüşlü bir anlatım kullanılmıştır Grafik anlatım ile birlikte, kral elbiselerinin muhteşem süslemeleri çizgilerle belirtilmiştir Bu grafik anlatımdaki süslemeler ile, Önasya sanatında ilk olarak bir bezeme zenginliğine önem verilmiş oluyor Sanatta dekoratif anlayış, elbiseler, canavarların, efsanevi hayvanların kanatları, saç süslemeleri ve bukleleri, kıvrımlı sakallar, hep bezeme öğeleri olmuştur Sakal ve saç motifi inşa? ve yüzeysel olarak gösteriliyor Şeritler, güller, inci dizileri, kralın muhteşem elbisesinde daima yer alıyor Ağaçlar, palmiyeler, bilhassa hayat ağacı, stilize edilmiş sarmaşık biçimini ve zengin bezenmiş halini bu rölyeflerde kazanıyor Bu motif, Hindu’larda Hititlerde ve Selçuklularda da görülecektir

Asurluların sanatı daha çok halka hitap eden, yaşama telkin eden, örnek olucu, süsleyici bir fatih sanatıdır Bu anlayıştaki eserler yanında, başka bir anlayışı gözlemliyoruz Bu, bir çiftçi tabakasının anlayışıdır