Belirtgeç Ne Demek, Belirtgeç Neye Denir, Belirtgeç Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Belirtgeç ne demek, belirtgeç neye denir, belirtgeç hakkında

Belirtgeç Nedir

Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ya da görevce kendisine benzeyen sözcüklerin anlamını etkileyen, kimi zaman güçlendirip kimi zaman kısıtlayan sözcüklere denir

Belirtgeçlerin Özellikleri

Sözcük, eylemi etkilediği zaman ‘’belirteç’’ olur

Böyle çalışmalısın (‘’böyle’’ belirteç olur

)

Bir adı etkilediği zaman ‘’sıfat’’ olur

Böyle insanlarla konuşmamalısın

Bir adın yerine kullanıldığı zaman ‘’adıl’’ olur

O, her zaman böyledir

Tek başına belirteç yoktur

Yalnız durumdadırlar

İsim çekim eki almazlar

Belirteçlere gelen isim çekim eki işlevini kaybeder

YAPILARINA GÖRE BELİRTEÇLER

Basit Belirteçler :

Kök halindeki belirteçlerdir

HEMEN – SABAH – DAHA – DÜN – GEÇ

Türemiş Belirteçler :

Kök ya da gövdelerine ek getirilerek yapılan belirteçlerdir

- ce Yiğitce seslendi

- leyin Sabahleyin yola çıktı

- leri Akşamları erken yatıyor

- e Sabaha biter

- de Sözde çalışıyor

- den Erkenden gel

- lerde Şimdilerde çok moda oldu

Bileşik Belirteçler :

Belirteç görevinde bulunan bileşik sözcüklerdir

Bugün gelir

Biraz ayır

İlk önce gitti

Öbeklenmiş Belirteçler :

Kimi sözcükler yan yana getirilerek belirteç öbekleri oluştururlar

Önce doğru git

Sabahtan beri bekliyor

Arada sırada uğrar

Şöyle böyle düzeldi

GÖREV VE ANLAMLARINA GÖRE BELİRTEÇLER

Zaman Belirteçleri :

Eylemin anlamını zaman ilgisiyle tamamlayan sözlerdir

Biraz önce gitti

Konuştukça açılıyor

Gittiğinden beri görmedim

Dün sözünü ettik

Bu gün aradı

Demincek buradaydı

Sonra söylerim

Yazın havalar ısınır

Şimdi gelir

Yer yön belirteçleri :

Eylemin yerini ve yönünü belirten belirteçlerdir

Ne ileri gidebiliyor ne de geri

İçeri girmeyiniz, dışarı çıkınız

Aşağı tükürse sakal, yukarı tükürse bıyık

NOT : Yalın durumda kullanılır

İsim çekime eki alırsa adlaşır

Dışarı-y-a

çıkınız

Durum Belirteçleri :

Eylemin nasıl yapıldığını, ne durumda olduğunu belirten sözcüklerdir

Anlam ayrıntılarına göre başlıcaları :

A- Niteleme Belirteçleri :

Güzel düşün iyi hisset yanılma, aldanma

Bütün gün kapı kapı dolaştı

Yer yer kesintilere rastladı

Güle oynaya gittiler

Diyar diyar gezdik

Akşam ıpıssız bastırdı

Sımsıcak gülümsedi

B- Kesinlik belirteçleri :

Elbette gelir

Mutlaka çalışmalısın

Asla arama

Hiç görünmedi

Ne olursa olsun ara

C- Yineleme Anlamlı Belirteçler :

Gene uyudu

Tekrar düşünmelisin

Bir daha sormuş

İkide bir düşüyor

D- Diğer Durum Belirteçleri :

Peki, evet, hay hay, artık, yalnız, ancak, bari…

Azlık – Çokluk Belirteçleri :

Sıfatları, eylemleri ve kendi türünden sözcükleri azlık – çokluk bakımından kısan ya da güçlendiren belirteçlerdir

A- Eşitlik Belirteçleri :

‘’kadar’’

Kuş kadar küçük beyin

Peri kadar güzel kız

Onun kadar düşüncesiz insan yoktur

B- Üstünlük Belirteçleri :

‘’daha’’

Daha temiz ve güzel bir dünya

Daha rahat koltuklar

C- En Üstünlü Belirteci :

‘’en’’

En sıcak günleri geride bıraktık

D- Aşırılık Belirteci :

‘’Çok, gayet, pek fazla’’

Çok verimli topraklar göz alabildiğine uzanıyor

Pek şirin bir ev kiralamışlar

Günlerimiz gayet sakin geçiyor

Fazla şişman ve hareketsiz bir çocuktu

E- Öbeklenmiş Belirteçler :

‘’daha çok, en çok, daha fazla, en fazla, daha az, en az, çok az…

’’

F- Diğerleri :

‘’Çokça, fazla, ta, aşağı, yukarı’’

Soru Belirteçleri :

Eylemleri, eylemsileri ya da cümlenin yüklemini soru yoluyla belirleyen sözcüklerdir

Ne bağırıp duruyorsun ?

Nasıl konuşursun ?

Niçin geciktin ?

Hani gelecektin ?

Ne kadar alacaksın ?

Ne biçim boyadın ?

Niye düşünüyorsun ?

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Belirtgeç Ne Demek, Belirtgeç Neye Denir, Belirtgeç Hakkında Belirtgeç ne demek, belirtgeç neye denir, belirtgeç hakkında Belirtgeç Nedir Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ya da görevce kendisine benzeyen sözcüklerin anlamını etkileyen, kimi zaman güçlendirip kimi zaman kısıtlayan sözcüklere denir Belirtgeçlerin Özellikleri Sözcük, eylemi etkilediği zaman ‘’belirteç’’ olur Böyle çalışmalısın (‘’böyle’’ belirteç olur) Bir adı etkilediği zaman ‘’sıfat’’ olur Böyle insanlarla konuşmamalısın Bir adın yerine kullanıldığı zaman ‘’adıl’’ olur O, her zaman böyledir Tek başına belirteç yoktur Yalnız durumdadırlar İsim çekim eki almazlar Belirteçlere gelen isim çekim eki işlevini kaybeder YAPILARINA GÖRE BELİRTEÇLER Basit Belirteçler : Kök halindeki belirteçlerdir HEMEN – SABAH – DAHA – DÜN – GEÇ Türemiş Belirteçler : Kök ya da gövdelerine ek getirilerek yapılan belirteçlerdir - ce Yiğitce seslendi - leyin Sabahleyin yola çıktı - leri Akşamları erken yatıyor - e Sabaha biter - de Sözde çalışıyor - den Erkenden gel - lerde Şimdilerde çok moda oldu Bileşik Belirteçler : Belirteç görevinde bulunan bileşik sözcüklerdir Bugün gelir Biraz ayır İlk önce gitti Öbeklenmiş Belirteçler : Kimi sözcükler yan yana getirilerek belirteç öbekleri oluştururlar Önce doğru git Sabahtan beri bekliyor Arada sırada uğrar Şöyle böyle düzeldi GÖREV VE ANLAMLARINA GÖRE BELİRTEÇLER Zaman Belirteçleri : Eylemin anlamını zaman ilgisiyle tamamlayan sözlerdir Biraz önce gitti Konuştukça açılıyor Gittiğinden beri görmedim Dün sözünü ettik Bu gün aradı Demincek buradaydı Sonra söylerim Yazın havalar ısınır Şimdi gelir Yer yön belirteçleri : Eylemin yerini ve yönünü belirten belirteçlerdir Ne ileri gidebiliyor ne de geri İçeri girmeyiniz, dışarı çıkınız Aşağı tükürse sakal, yukarı tükürse bıyık NOT : Yalın durumda kullanılır İsim çekime eki alırsa adlaşır Dışarı-y-a çıkınız Durum Belirteçleri : Eylemin nasıl yapıldığını, ne durumda olduğunu belirten sözcüklerdir Anlam ayrıntılarına göre başlıcaları : A- Niteleme Belirteçleri : Güzel düşün iyi hisset yanılma, aldanma Bütün gün kapı kapı dolaştı Yer yer kesintilere rastladı Güle oynaya gittiler Diyar diyar gezdik Akşam ıpıssız bastırdı Sımsıcak gülümsedi B- Kesinlik belirteçleri : Elbette gelir Mutlaka çalışmalısın Asla arama Hiç görünmedi Ne olursa olsun ara C- Yineleme Anlamlı Belirteçler : Gene uyudu Tekrar düşünmelisin Bir daha sormuş İkide bir düşüyor D- Diğer Durum Belirteçleri : Peki, evet, hay hay, artık, yalnız, ancak, bari… Azlık – Çokluk Belirteçleri : Sıfatları, eylemleri ve kendi türünden sözcükleri azlık – çokluk bakımından kısan ya da güçlendiren belirteçlerdir A- Eşitlik Belirteçleri : ‘’kadar’’ Kuş kadar küçük beyin Peri kadar güzel kız Onun kadar düşüncesiz insan yoktur B- Üstünlük Belirteçleri : ‘’daha’’ Daha temiz ve güzel bir dünya Daha rahat koltuklar C- En Üstünlü Belirteci : ‘’en’’ En sıcak günleri geride bıraktık D- Aşırılık Belirteci : ‘’Çok, gayet, pek fazla’’ Çok verimli topraklar göz alabildiğine uzanıyor Pek şirin bir ev kiralamışlar Günlerimiz gayet sakin geçiyor Fazla şişman ve hareketsiz bir çocuktu E- Öbeklenmiş Belirteçler : ‘’daha çok, en çok, daha fazla, en fazla, daha az, en az, çok az…’’ F- Diğerleri : ‘’Çokça, fazla, ta, aşağı, yukarı’’ Soru Belirteçleri : Eylemleri, eylemsileri ya da cümlenin yüklemini soru yoluyla belirleyen sözcüklerdir Ne bağırıp duruyorsun ? Nasıl konuşursun ? Niçin geciktin ? Hani gelecektin ? Ne kadar alacaksın ? Ne biçim boyadın ? Niye düşünüyorsun ?