Çin Felsefesi Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Çin Felsefesi Hakkında Bilgi

Yeni belgeler Çin uygarlığının sanıldığı kadar eski olmadığını, İ

Ö

1000 yıllarında başladığını göstermiştir

İ

Ö

4500 yıllarında Çin topraklarında Moğol tipinde ve neolitik uygarlıkta bir halk yaşıyordu

Bu halkın Tibet, Türk ve Tai karışımı olduğu sanılmaktadır

İ

Ö

2000 yıllarına doğru bu halkın iki ayrı kültür düzeyinde gelişmeye başladığı ve bu kültürlerden birine Yang-Şao öbürüne Long-Şan adı verildiği saptanmıştır

İ

Ö 1450 yılında Şang devleti kurulmuştur

Doğa güçlerine bağlanmayla başlayan bir din anlayışı, ilkel bir doğa felsefesine dönüşmüştür

Bu doğa felsefesi, evrenin ve evrendeki her şeyin Chi-Hava-Ruhtan oluştuğunu ileri sürer

Antik çağda Anaximenes ’te havayı ruh olarak ele almıştır

Daha sonra, su, ateş, hava, toprak ve maden de eklenerek bu ilk öğelere tahtayı da katmışlar ve sayı altıya çıkarılmıştır

Bütün nesneler bu öğelerin çeşitli birleşimleriyle oluşuyordu

Daha sonra Yi King-Değişimler Kitabıyla bu öğeler sekize çıkarılmıştır

Bu öğelerle birlikte maddesel karşılıklı etki anlayışı, Yang(etkin) ve Yin(edilgin) kavramlarıyla dile getirilen karşıt güçler ikiciliği, Yuan (başlangıç) düşüncesi geliştirilmiştir

Chi

Su

Ateş

Hava

Toprak

Maden

Tahta (Bütün nesneler bu öğelerin birleşiminden oluşur)

Yi-King

değişimler kitabı da eklenir ve Yang-Yin-karşıt güçler iticiliği ile Yuan başlangıç düşüncesi temel alınır Çin felsefesinin özünde; bu bir evren modelidir

Çin felsefesi İ

Ö

6 Y

Y

’den beri bu temeller üstünde üç koldan gelişmiştir:

Kiao-Konfüçyüs öğretisi

Şe Kiao-Buda Öğretisi

Çin Budacılığı özel bir nitelik taşımakla birlikte temelde Hint felsefesinin malı olduğundan, Çin’e özgü düşünsel yaşam TaoculuklaveKonfüçyüsçülükte biçimlenir

Eski doğa felsefesini özümseyen bu okullardan Taoculuk, felsefe açısından önemli bir kavram getirir;

- Tao-Yasa ve Wu-wei-eylemsizlik

Antikçağ Yunanlılarıyla karşılaştırılırsa Tao Herakleitos’un logos’una, wu-wei stoacıların apatheia ve Epikuros’un ataraksiasına uygun düşer

Konfüçyüs de kuşkusuz, bir Çin Sokrates’idir

Antikçağ Yunan felsefesiyle aynı koşutluk Hint felsefesinde de izlenebilir

İ

Ö 4 Y

Y’da Konfüçyüsçülüğe karşı Mo-Tzu’nun kurduğu Moizm öğretisi, tıpkı Platon gibi, toplumun bilgelerce yönetilmesi gerekliliğini savunmuştur

Avrupalılarca törebilimin simgesi sayılan Çinli bilge tipi, bu öğretinin oluşturduğu bir tiptir

Görüldüğü gibi dünyanın öbür bölgelerinde gerçekleşen kurgul felsefe, aşağı yukarı aynı süreçte kapalı Çin’de de olagelmiştir

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çin Felsefesi Hakkında Bilgi Çin Felsefesi Hakkında Bilgi Yeni belgeler Çin uygarlığının sanıldığı kadar eski olmadığını, İÖ 1000 yıllarında başladığını göstermiştir İÖ4500 yıllarında Çin topraklarında Moğol tipinde ve neolitik uygarlıkta bir halk yaşıyordu Bu halkın Tibet, Türk ve Tai karışımı olduğu sanılmaktadır İÖ 2000 yıllarına doğru bu halkın iki ayrı kültür düzeyinde gelişmeye başladığı ve bu kültürlerden birine Yang-Şao öbürüne Long-Şan adı verildiği saptanmıştır İÖ 1450 yılında Şang devleti kurulmuştur Doğa güçlerine bağlanmayla başlayan bir din anlayışı, ilkel bir doğa felsefesine dönüşmüştür Bu doğa felsefesi, evrenin ve evrendeki her şeyin Chi-Hava-Ruhtan oluştuğunu ileri sürer Antik çağda Anaximenes ’te havayı ruh olarak ele almıştır Daha sonra, su, ateş, hava, toprak ve maden de eklenerek bu ilk öğelere tahtayı da katmışlar ve sayı altıya çıkarılmıştır Bütün nesneler bu öğelerin çeşitli birleşimleriyle oluşuyordu Daha sonra Yi King-Değişimler Kitabıyla bu öğeler sekize çıkarılmıştır Bu öğelerle birlikte maddesel karşılıklı etki anlayışı, Yang(etkin) ve Yin(edilgin) kavramlarıyla dile getirilen karşıt güçler ikiciliği, Yuan (başlangıç) düşüncesi geliştirilmiştir Chi Su Ateş Hava Toprak Maden Tahta (Bütün nesneler bu öğelerin birleşiminden oluşur) Yi-King değişimler kitabı da eklenir ve Yang-Yin-karşıt güçler iticiliği ile Yuan başlangıç düşüncesi temel alınır Çin felsefesinin özünde; bu bir evren modelidir Çin felsefesi İÖ 6 YY’den beri bu temeller üstünde üç koldan gelişmiştir: Kiao-Konfüçyüs öğretisi Şe Kiao-Buda Öğretisi Çin Budacılığı özel bir nitelik taşımakla birlikte temelde Hint felsefesinin malı olduğundan, Çin’e özgü düşünsel yaşam TaoculuklaveKonfüçyüsçülükte biçimlenir Eski doğa felsefesini özümseyen bu okullardan Taoculuk, felsefe açısından önemli bir kavram getirir; - Tao-Yasa ve Wu-wei-eylemsizlik Antikçağ Yunanlılarıyla karşılaştırılırsa Tao Herakleitos’un logos’una, wu-wei stoacıların apatheia ve Epikuros’un ataraksiasına uygun düşer Konfüçyüs de kuşkusuz, bir Çin Sokrates’idir Antikçağ Yunan felsefesiyle aynı koşutluk Hint felsefesinde de izlenebilir İÖ 4 YY’da Konfüçyüsçülüğe karşı Mo-Tzu’nun kurduğu Moizm öğretisi, tıpkı Platon gibi, toplumun bilgelerce yönetilmesi gerekliliğini savunmuştur Avrupalılarca törebilimin simgesi sayılan Çinli bilge tipi, bu öğretinin oluşturduğu bir tiptir Görüldüğü gibi dünyanın öbür bölgelerinde gerçekleşen kurgul felsefe, aşağı yukarı aynı süreçte kapalı Çin’de de olagelmiştir