Yapilarina Göre Diller İle İlgili Bilgiler

YAPILARINA GÖRE DİLLER

Dünya dilleri, dili oluşturan kelimelerin, eklerin, bu eklerin kuruluş ve işleyişleri gibi yapı bakımından gösterdikleri benzerliklerine göre üç gruba ayrılır:

1 Tek Heceli Diller

Bu gruptaki dillerde, kelimeler, bir heceden oluşmaktadır Cümleyi meydana getiren kelimeler, ek almazlar ve şekil değişikliğine uğramazlar Bu dillerde kelimenin görevi cümle içindeki sırasından ve vurgusundan anlaşıldığı için çok zengin bir vurgu ve tonlama sistemi vardır Kelime çeşitleri özel seslerle ayırt edilmediği için aynı kelime yerine göre hem isim , hem sıfat, hem fiil, hem edat, olabilmektedir

Çince ve Tibetçe bu grubun tipik dillerindendir Bazı Himalaya ve Afrika dilleriyle Endenozya dilleri ve Vietnam dili de bu gruba dahil edilir

Bu dillerde “birleşik kelimeleri oluşturan kelimeler bile birbirinden ayrı yazılır: Vo yav kan şu Çince bu cümle kelime kelime şöyle çevrilebilir: Ben istemek bakmak kitap Bu cümleyi Türkçe olarak söyleyecek olursak şöyle düzenleriz: Ben kitap okumak istiyorum Dien sı ci: Elektrik görme cihaz Bu üç kelimeden kurulmuş söz televizyon anlamındadır”

2 Eklemeli Diller

Bu gruptaki dillerde tek veya çok heceli kelime kökleriyle ekler vardır Bu dillerde, kelime köklerinden yeni kelimeler türetilirken veya kelimelerin geçici durumları yapılırken kelime köklerine ekler getirilir Türetme veya çekim sırasında kökte bir değişme olmaz Köklerle ekler birbirinden kolaylıkla ayrılabilir Anlam ve görev değişikliği yapan ekler kelime sonuna getirildiği gibi kelime başına getirilen ekler de vardır

Türkçemiz bu grubun en belirgin örneğidir Dilimizde ön ekler olmadığı hâlde kelime sonuna getirilen eklerde bir zenginlik ve çeşitlilik vardır Bu özelliğiyle dilimiz, sondan eklemeli bir dildir

Moğolca, Mançuca, Tunguzca, Macarca, Fince ve Samoyetçe bu grupta yer alan diğer dillerdendir

3 Çekimli Diller

Çekimli dillerde de kelime kökleriyle ekler vardır Fakat yeni kelimeler türetilirken veya çekim yapılırken kelime kökünde değişiklikler olur Hint-Avrupa dillerinde kelime kökünde görülen değişiklik kökü tanınmayacak bir şekle sokar, ortaya çıkan yeni kelimede kökü hatırlatacak bir ses, bir işaret bulunmaz

İngilizce’deki uzanmak fiilinin lie / lay / lain, yapmak fiilinin do / did / done, gitmek fiilinin go / went / gone; Almanca’daki atmak, fırlatmak fiilinin werfen / warf / geworfen; sein yardımcı fiilinin bin, ist, sind, war, waren şekillerine girmesi gibi Arapça gibi çekimli dillerin bazılarında ise kökteki ünlüler değişirken türetilen yeni kelimeyle kök arasındaki ilgiyi koruyan bir bağ, kendisini hissettirir

Çekimli dillerin tipik bir örneği olan Arapçada, kelimenin çekirdeğini oluşturan ünsüzler değişmezken belli kalıplarla yeni kelimeler türetilir Aynı kökten olan ders, medrese, müderris, tedrisat kelimelerinde d, r, s ünsüzleri sabit kalırken ünlüler ve bazı gramer unsurları değişmektedir