Doğu Anadolu'da Kültür Turizmi İçin İttifaklar Projesi

DOĞU ANADOLU'DA KÜLTÜR TURİZMİ İÇİN İTTİFAKLAR PROJESİ

Ortak Program Başlığı: Kars’ta Kültür Turizmi için İttifaklar Projesi

Zaman Aralığı: Kasım 2008-Aralık 2010

Mevcut durum nedir?

Doğu Anadolu İlleri Türkiye’nin en yoksul kentleri olarak insan gelişim düzeyleri (İGD) ile ulusal ortalamanın oldukça altında seyretmektedir Bölge insanları için ekonomik ve sosyal fırsatlara ulaşmada siyaset seçenekleri sınırlıdır

Kars Doğu Anadolu bölgesinin en ucunda bulunmakta ve Ermenistan, Gürcistan ve İran’la kesişen Türkiye’nin stratejik sınırında Güney Kafkasya’nın kalbine uzanmaktadır Ulusal insan gelişim düzeyinin 0757 olduğu Türkiye’de Kars’ın insan gelişim düzeyi 0644’dür Ulusal yoksulluk oranı %17 iken Kars’taki yoksulluk oranları %30 olarak tahmin edilmektedir (Yayınlanmış yoksulluk verilerine göre %31)

Kars orta çağ resim ve mimarisinin en zengin bölgelerinden biri olan Ani Antik Kenti’nin evsahibidir Antik kentin güney ve doğu kısımlarından geçen Aras nehri Türkiye ve Ermenistan’ı birbirinden ayırmaktadır Ani Ermeni Baghratid Krallığı’nın başkenti olmasıyla kültürel olarak önem arz etmektedir Ani aynı zamanda Selçuklu Türkleri, Shedadidler, Gürcüler ve tarih boyunca izler bırakmış diğer pek çok medeniyetin ev sahipliğini de yapmıştır Şehirde bulunan anıtlar farklı kültürler arasında çapraz kültürler değişimi göstermektedir Kars ve kuzey ucunda bulunan Ani ile birlikte bir dizi anıt ve çoklu kültürel ve dinsel alanlar Doğu Anadolu’nun önemli simgeleridir Bu bölgeler üç tek tanrılı din tarafından paylaşılan önemli bir bölge olan Ağrı Dağı’nı, Anadolu, İran ve Kuzey Mezopotamya mimari geleneğinin eşsiz karışımı olan bir 17 yüzyıl anıtı İshakpaşa’yı (http://whcunescoorg/en/tentativelists/state=tr) ve güneyinde Van’ı içermektedir Türkiye anlaşmalara uygun bir şekilde yüksek standartlarda koruma sağlamaya söz vermiştir Ancak, ulusaldan yerele siyaset bağlantıları zayıftır Kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesinin yönetiminde iyi uygulamalar mevcut değildir Uzmanların ve korumanın varlığına rağmen, kültürel mirasın kamusal kullanımı ve alan yönetimi zayıftır Kars ve Doğu Anadolu gibi uzak bölgeler etkin yürütme ve iyi yönetişim faaliyetlerinin yokluğundan zarar görmektedir

Bununla birlikte Kars ve çevresindeki turizm potansiyeli bölge halkı için turizm gelirine dönüşememektedir Bunun nedenleri arasında bölgenin potansiyeliyle ilgili olarak tur operatörlerinin ve turistlerin yeterince bilgisinin olmaması, yerel işletmelerde hizmet kapasitesinin yeterli düzeyde olmaması ve yerel ürünlerin geliştirilememiş olmasıdır

Misyonumuz nedir?

Ortak program Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde kültürel sektörün hareketlendirecektir Bu program Kars insanlarının gelirlerinin artmasıyla yerel düzeyde yoksulluğun azalmasına katkıda bulunacaktır Özel olarak ortak program çoğulculuğu kabul ederek toplumsal uyumluluğa katkıda bulunacak ve Kars insanları ile ülkenin geri kalanı arasındaki gelir eşitsizliğini azaltarak Kars’ta kültür turizmi sektörünü geliştirecektir

Bunu nasıl gerçekleştiriyoruz?

Ülkenin kayda değer ekonomik gelişmesine rağmen, bölgesel ve cinsel tabanlı eşitsizlikler Doğu Anadolu bölgesinde yoksulluğun azaltılması uğraşlarını sınırlamaktadır Buna karşılık Birleşmiş Milletler Türkiye Ofisi (UNCT) sosyal gelişme ile bölgesel eşitsizliklerin azaltılması işaret eden Türkiye’nin UNIDAF 2006-2010 sonuçlarını göz önünde bulundurmaktır

Önerilen ortak program, turizmin geliştirilmesi için kültürel varlıkların değerlendirilmesi amacıyla dört BM kuruluşunun (UNDP, UNESCO, UNWTO ve UNICEF) kapasitelerini, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile işbirliği halinde ortaya koyacaktır Bu süreçte, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), 2007-2013 Turizm Stratejisi ve Eylem Planı, ve 2023 Turizm Stratejisi dahil olmak üzere mevcut ulusal stratejiler temel alınacaktır Önerilen ortak program kültürel politika yönetimi kurumsal yapısının oluşturulup program ürünlerinin etkin uyumluluğu aracılığıyla ve ilgili ulusal makamlarla birlikte program hedeflerinin kurumsal yapılarının kurulmasıyla kültürel mirasın ulusal sahipliğini oluşturacaktır

UNDP, planlama, uygulama ve izleme süreçlerinde ilgili tüm yerel ortakların katılmasını sağlamak üzere yönetişim mekanizmaları kuracaktır Böylece bu program, yerelde kültürel koruma, yönetim ve turizmle ilgili önceliklerin belirlenmesi ve bu konularda çözümlerin hazırlanması konusunda yerelde kapasite yaratacaktır Bunun yanında, UNWTO işbirliği ile yerel işletmelerle çalışarak Kars ve çevresinde yerel ortakların turizm potansiyelinden yararlanarak gelir elde etmesi amacıyla turizm hizmet kalitesinin arttırılması sağlanacaktır

Ortaklarımız kim?

Projenin ulusal ortağı, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’dır Bunun yanında Kars Valiliği ve Belediyesi, Kars Kent Konseyi ve turizm işletmeleri de yerel ortaklar arasında yer almaktadır Projenin uluslar arası ortakları ise UNESCO, UNICEF VE UNWTO'dur

Türkiye nasıl yararlanacak?

Ortak Program sosyal uyumluluğu destekleyen ve yoksullar için gelir imkanları yaratan kültürel turizmin gücüyle Kars ve Kars çevresinde yoksulluğun azaltılmasına katkıda bulunmaktadır Ortak Program her ne kadar Kars’a özgü olsa da gelişmeye yönelik bir değişiklik yaratacakdır

Ortak Programın üç sonucu aşağıdaki gibidir:

· Stratejik yönelim için bir model, somut ve soyut kültürel mirasın korunması ve öncelikli hale getirilmesi ve Türkiye’nin az gelişmiş bölgelerinde kültürel turizmi kurtarma operayonları Kars’ta uygulanmıştır

· Kars halkının ve işletmelerin kapasiteleri kültür temelli turizm sektöründe gelir üreten işlerin yaratılması için arttırılmıştır

Kars ve çevresindeki ve ilgili illerdeki yerel makamlar ve sivil toplum örgütleri çoğulculuğu göz önüne alarak sosyal uyumluluğu ve diyaloğu desteklemektedirler