Anne Sütünde Bulunan Vitaminler

Anne Sütünde Bulunan Vitaminler

Anne Sütünün Önemi‎

Anne Sütünün Faydaları‎

Beslenme ile sağlık arasında yakın bir ilişki olduğu bilinmektedir Çocukların sağlıklı büyümesi ve gelişmesi, kalıtsal potansiyellerine erişebilmesi yeterli ve dengeli beslenme ile mümkündür Dünyada kötü beslenme,bilgisizlik, hatalı beslenme alışkanlıkları ve buna bağlı olarak gelişen enfeksiyonlar milyonlarca çocuğun ölümüne, bir o kadar çocuğun da büyüme ve gelişmesinin geri kalmasına neden olmaktadır

Anne sütü ile beslenme geleneğinin ortadan kalkmasının sakıncaları az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için daha büyüktür Ekonomik güçlük içinde bulunan toplumlarda endüstri sütleri ile beslenme ekonomik yük getirir, aynı zamanda uygun ve temiz koşullarda hazırlanmadığında ishal vb beslenme bozukluklarına yol açabilir

Çocuğunu isteyerek doğuran, gebelik süresince emzirmeye hazırlanan ve ruh sağlığı iyi olan her kadında laktasyon (süt üretimi) başarılı olur

Anne sütü, yaşamın ilk 6 ayında bebeğin gereksinimi olan tüm besinleri içerir Bebek için en uygun protein ve yağları kapsar

- Bebeğin ihtiyacı olan laktoz ( süt şekeri) diğer sütlere oranla daha fazladır

- Bebek için yeterli vitamin vardır Dışarıdan ek vitamin ya da meyve suyu desteğine gerek göstermez

-Yeterli demiri içerir Çok fazla miktarda demir olmamasına karşın bebek bağırsaklarından emilebilme oranı fazladır

- Anne sütü ile beslenen bebeklerde demir eksikliği anemisi nadiren gelişir

- Sıcak iklimlerde bile yeterli olan suya sahiptir

-Yeterli oranlarda tuz, kalsiyum, fosfat içerir

Doğumdan sonra bebeğin annesini emmesi ile birlikte prolaktin hormonu salgılanarak memede süt yapımı başlar Oksitosin hormonu salgılanması ile birlikte oluşan sütün boşalması sağlanır Bebeğin istedikçe emzirilmesi süt yapımını arttırır Doğumdan sonraki 3 4 günlerde süt salgılanmasında artış görülür 4 ve 6 haftalarda artış en üst düzeylere ulaşır Günlük salgılanan süt miktarı 750 – 800 ml kadardır

Kolostrum:

Doğumdan hemen sonra ilk 5 günde salgılanan koyu sarı renkteki süte kolostrum adı verilirBileşim özellikleri yenidoğan bebeğin ilk günlerdeki gereksinmeleri açısından büyük önem taşımaktadırAnne sütünde bulunan antienfektif öğeler (sekretuar İgA kolostrumda 20-30 g/l,protein %2-3g),Avitamini,sodyum ve çinko düzeyi olgun sütü oranla daha zengin olduğundan,steril ortamdan steril olmayan ortama gelen bebek ilk birkaç gün içerisinde enfeksiyonlardan en iyi şekilde korunmuş olurDoğar doğmaz ilk anne sütü alan bebeklerin ağzından başlayarak gastrointestinal sistemleri tümden immünoglobülinler ile kaplanarak (mukozal bir tabaka oluşur),çocuğun dış ortamdan gelecek patojen mikroorganizmalara karşı korunması sağlanırKolostrum 5-10 günler arasında geçiş sütü şeklini alarak 3 haftadan sonra olgun (matür) süt özelliğini taşırBu süre içerisinde bazı besinler ve immünolojik içeriklerin oranında değişme olurBu değişiklikler süt yapan meme bezlerinin (glandlarının)fizyolojik ve metabolik olgunlaşması ile de ilgilidir

1Protein:

Anne sütü proteini inek sütüne oranla 3 kez daha azdırAnne sütü proteininin kantitatif farkı yanında bileşim açısından da çocuk için en ideal yapıya sahiptir Süt proteinini kazein whey proteinleri oluşturur

Kazein ester bağlı fosfat,yüksek oranda prolin ve çok az sistin içeren ve pH:4-5 ‘te çözünürlüğü az olan bir süt proteinidir Alfa,beta,gama ve kappa olarak dört fraksiyonu vardır ve anne sütünde b kazeinleri fazla miktardaAnne sütündeki kazein miçellerinin çapı inek sütündekilere göre daha küçük ve aynı zamanda anne sütü eriyebilen whey proteinlerinden zengin olduğundan,daha kolay yıkılabilen moleküller ortaya çıkmakta ve daha kolay sindirilip emilebilmektedirİnek sütündeki fazla kazein midede kaba pıhtıların oluşumuna neden olur

Anne sütünde kükürtlü aminoasitlerden metıonin/sistin oranı 0,69 iken,bu oran inek sütünde 2,72’dirYenidoğanda metionini sistine dönüştüren enzimler immatür olduğundan,anne sütündesistin miktarının yüksek olması sistin ve sülfat gereksinmesini karşıladığı için önemlidirAyrıca inek sütü sistinden fakir olduğundan,çeşitli dokularda sinir iletiminde rolü olan taurin sentezinde kullanılamaz

İçerdiği düşük yoğunluktaki fenilalanin ve tirozin ile anne sütü,bu aminoasitlerin yenidoğan dönemindeki metabolize edilme hızlarındaki düşüklüğe uygunluk gösterirAnne sütünde glutamik asitten sonra yoğunluğu en yüksek olan aminoasit,büyümeyi düzenleyen etmenlerden birisi,hücre membranının bütünlüğünü sağlayan ve retina zedelenmesini önleyen taurindirAnne sütündeki taurin düzeyleri inek sütünden 30-40 kez daha fazladır (anne sütünde 250-350 mmol/l,inek sütünde 10 mmol/l)

2Antienfektif Öğeler:

Hücre ve Antikorlar: T ve B lenfositler,makrofajlar,nötrofiller,epitelyal hücreler

Lizozim: Bakterisidal etkisi olan bir enzimdirPeptidoglikan yıkımında görevlidir

Laktoferrin: Bakteriostatik etkisi olan bir proteindirDemiri bağlayarak patojen mikroorganizmaların üremesini engellerFagositik etkisi vardırBağışıklık sistemini güçlendirici ve uyarıcı etkisi vardırBüyüme etmeni olarak kullanılır

Laktoperoksidaz: Bakteriostatik etkisi olan bir proteindir

İmmünoglobülinler: Özellikle sekretuvar İgA bakterilerden E Coli,vibrio kolera,H influenza,difteri,pnömoni,salmonella,shigella ve virüslerden polio,rotavirüs,HİV ve sitomegalovirusa karşı etkilidirİnterferon:Antiviral etkili bir proteindir

Komplemanlar: Özellikle C3 opsonin (antijenle birleşerek onu fagositoza hassas kılan antikor)olarak görev alır

Müsin: Rotavirüse karşı etkilidir

Fibronektin: Opsonin (antijenle birleşerek onu fagositoza hassas kılan antikor)olarak işlev görür

Lenfositler: EColi’ye karşı etkindir

Antiviral lipidler: Virusları parçalarlar

Oligosakkaritler: Bakterilerin epitel dokuya bağlanmasını önlerlerReseptör analoğudur

3Yağlar:

Anne sütünün verdiği enerjinin yaklaşık yarısı yağlardan gelirAnne sütünün yağlarının %98’ini trigliseritler oluştururTrigliserit yapısında en fazla bulunan yağ asitleri ise palmitik ve oleik asitlerdirKolosstrumda daha fazla olmak üere anne sütünün çoklu doymamış yağ asitlerden zengin olması beyin gelişimi,myelinizasyon,retinal işlevler ve hücre proliferasyonunun normal olmasını sağlar

Anne sütü yağının sindirim ve emilimi inek sütüne oranla kolaydırAnne sütünde bulunan yağların çevresi membranla çevrili,çekirdek kısmını trigliseridlerin ve membranını da fosfolipidler,kolesterol ve proteinlerin oluşturduğu yağ globülleri şeklindedir

Sütün içerdiği yağ miktarı,insandan insana laktasyonun zamanına ve gün içinde salgılandığı saate göre değişkenlik gösterirBebek beslenmesi süresince 2 tip süt salgılanırEmzirmede ilk gelen süt (fore milk –ön süt) yağdan fakir,laktozdan zengin sulu süttürBu sütün özelliği öncelikle çocuktaki dehidratasyonu ve hipoglisemiyi önlemesidirBeslenme süresi uzadıkça çocuk yağlı süte ulaşır ve sütün yağ içerdiği 3 kez,proteini ise 1,3 kez,artma gösrerir ve emzirmenin sonuna doğru salgılanan ve yağdan zengin olan sütü (hind milk) alan çocuk doygunluk hissederek memeyi bırakırYağlı süt bebeğin enerjisini büyük bir kısmını karşılayacağından bu süte ulaşması için emme süresinin uzun olması gerekirYağlı süt enerji yanında doygunluk vereceği için de çocukta rahatlama ve derin uyku görülebilirBu nedenle her süt verişte anne bir memesini sonuna kadar boşaltmalıdırÇocuk emme süresini kendi denetim altına alır ve böylece obesite önlenmiş olur

4 Karbonhidratlar:

Süt şekeri laktozdurLaktoz meme hücreleri Golgi cisimciklerinde glikoz ve galaktoz moleküllerinden sentezlenirAnne sütünün laktoz yoğunluğu annenin beslenmesinden etkilenmezYavaş ve kolay sindirildiğinden kan şekerini çocuğun fizyolojisine uygun olarak düzenler,kalsiyum ve diğer minerallerin emilimine yardımcı olur,barsak bakterileri tarafından laktik aside çevrilerek,dışkıda istenmeyen mikroorganizmaların üremesini engellerLaktozun galaktoz kompanentinin lipidlerle bileşikleri beyin dokusu gelişimi için çok önemlidir

Anne sütünde besleyici olarak önemli miktarlarda glikoz,galaktoz gibi basit şekerler ile çocuğu enfeksiyonlardan koruma özelliği olan oligosakkaritler ve diğer bazı kompleks karbonhidratlar da bulunmaktadır

5Vitaminler:

K veD vitaminleri dışındaki yağda eriyen ve suda eriyen diğer vitaminlerin anne sütündeki konsantrasyonları süt çocuğu için yeterlidirİşleme ile kayıplar olmadığından vitaminlerin bioyararlılığı yüksektir

6Mineraller:

Anne sütünün mineral içeriği annenin beslenmesi ile büyük ölçüde değişim göstermezAnnenin mineral depoları kullanılarak bu düzenleme sağlanırAnne sütünde potasyum,sodyum ve kalsiyum serbest iyonlar olarak,diğer mineraller de kompleks bileşikler halinde bulunurlar

Anne sütündeki kalsiyum miktarı,inek sütünün %25’i kadar olsa da,barsak pH’sının asit,yağ emiliminin daha iyi ve fosfor emiliminin daha düşük olması ne4 nedeniyle anne sütündeki kalsiyumun %55’i emilirİnek sütü veya inek sütünden hazırlanan ticari mamalarda bu oran %38’dir