Türkiyede Toryumun Çıkarıldığı Bölgeler

Türkiyede Toryumun Çıkarıldığı Bölgeler

1959 yılı sonlarına doğru Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmalar sonucunda, Eskişehir’e bağlı Sivrihisar ilçesinin kuzey batısında,Karaburhan, Kızılcaören, Karkın ve Okçu Köyleri arasında yer alan 15 km2‘lik bir sahada, toryumun yanı sıra nadir toprak elementleri, barit ve fluorit de içeren karmaşık yapılı yataklara rastlanmıştır



1977 yılında MTA tarafından hazırlanan rapora göre bölgedeki cevherin ortalama tenörü % 0,21 ThO2 olup, toplam rezerv yaklaşık 380000 ton ThO2 civarındadır Toryum, monazit ve torobastnazit minerallerinin kafes yapısında yer almaktadır

Toryum tenörü, seçme numunelerde % 3′e kadar çıksa da yatağın ortalaması %0,2′dir Toryum ihtiva eden Sivrihisar cevher yatağındaki, Yaylabaşı ve Kocayayla bölgelerinde yeterli sayıda sondaj yapılamadığından bu bölgelere ait kesin rezerv tespiti mevcut değildir Bu bölgelerle birlikte, Kuluncak, Hekimhan, Malatya, Felahiye, Kayseri ile Sivas ve Diyarbakır il sınırları içinde rastlanan toryum yataklarında gerekli çalışmaların yapılması sonucunda, Türkiye'nin toryum rezervinin artacağı tahmin edilmektedir Bulunan ve araştırılmakta olan toryum yatakları ile, Türkiye’nin, dünyanın en büyük toryum rezervine sahip ülkelerden biri konumunda olduğu söylenebilir

Teknolojik sorunların çözülebilmesi şartıyla, Türkiye, nükleer enerji hammaddesi olan toryum açısından önemli bir potansiyele sahiptir ve zenginlik sınıflandırmasında toryum madeni çok zengin maden sınıfında bulunmaktadır Dünya maden potansiyeli içerisinde Türkiye'nin payına bakıldığında ise, toryum (basnazit) madeninde önemli miktarda rezerve sahip olduğu görülmekte ve rekabet gücünün yüksek olduğu anlaşılmaktadır Ancak ortalama tenörün düşüklüğü (%0,2) ve rezervin yapısının karmaşık olması, toryumun tek başına ekonomik olarak çıkarılabilirliğini güçleştirmektedir

Eskişehir'deki Sivrihisar yöresi cevherinde bulunan mineraller ile nadir toprak elementleri ve toryumun ayrılma/saflaştırma teknolojisinin geliştirilmesi konusundaki çalışmalar 2003 yılından beri Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), MTA ve ETİ Holding tarafından ortaklaşa yürütülmektedir Bu çalışmalar sonucunda elde edilmesi planlanan toryum oksidin ayrılma/saflaştırma teknolojisinin geliştirilmesi ile enerji sektöründe kullanılabilirliği araştırmaları, TAEK’de Nükleer Yakıt Teknolojisi Geliştirilmesi projesi kapsamında yürütülmektedir Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne ait bu maden sahasında, 9 Kalkınma Planı döneminde (2007 – 2013), gerekli yatırımlar yapılarak üretime geçilebileceği tahmin edilmektedir

Aralık 2007′de yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Bakanlık olarak toryumun nükleer enerji üretiminde kullanılması konusunda 90′lı yıllardan beri önemli çalışmalar yaptıklarını, toryumu nadir toprak elementlerinden ayrıştırmayı başardıklarını söyledi

Nükleer yakıt olarak kullanılan uranyumla ilgili yakıt teknolojisi pek çok ülkede mevcuttur Üretilen yakıt uranyum fiyatları ise düşük oranlarda (Ekim 2005’de 81,25 $ / kgU) seyretmektedir [kaynak belirtilmeli] Dünyadaki uranyum stoklarının ve rezervin fazlalığı nedeniyle görünür gelecekte yakıt maliyetinde fazla bir değişim beklenmemektedir Ayrıca nükleer enerjide yakıt maliyetinin toplam üretim maliyeti içindeki yeri de oldukça azdır (yaklaşık % 10–12) Bu arada, nükleer santrallerin bir özelliği de taze yakıtın kolayca depolanabilmesidir Böylelikle uzun süre yakıt üreticilerine bağlı kalmadan enerji üretimi mümkün olmaktadır Bu gerçekler ışığında, dünyada uranyuma olan talebin devam edeceğinin kaçınılmaz olduğu söylenebilir