Silikosis Hastalığı Nedir

Silikosis Hastalığı Nedir

Silika tozlarının ınhalasyonu ile oluşan hastalığa silikosis denir Silika tozları çevremizde yaygın olarak bulunmaktadır Silikosis en çok görülen bir pnömokonyosisdir Taş ocaklarında, maden ocaklarında, tuğla, kiremit, çömlek, kil işlerinde çalışanlarda görülür

Silika parçacıklarının akciğerde yaptıkları fıbröz reaksiyon kömür pnömokonyosisinden daha yoğun ve yaygındır Silika tozlarının fıbröz reak-siyon oluşturması otoimmün dengenin bozulması ve makrofajların zedelen-mesiyle ilgilidir

Pataloji

Silikosis akciğerinde karakteristik lezyon bağ dokusunun oluşturduğu nodüllerdir Bir soğanda olduğu gibi bağ dokusu tabakaları üst üste birikerek nodul oluşturur Bu nodüller 2-3 mm çapında olup daha çok akciğerin üst fob-larında ve parahiler bölgelerde toplanırlar Silika tozları çok kez küçük damar-ların yanındaki alveol duvarlarında toplanırlar Perivasküler lenf yolları tıkanır ve arter duvarları aşınır, harap olur NodüUerde, hilus ye preskalen lenf bezlerinde silika tozları bulunur

Çevrede silika tozları ne kadar yoğun ve ne kadar ince ise o denli yay-gın fıbrosis gelişir Silika inhalasyonu devam ettikçe nodüller genişler, sayısı artar ve birbirleriyle birleşerek geniş, yoğun kitleler oluşur Akciğerin üst veya orta bölümleri bu geniş lezyonlarla dolar Konglomere silikoz vakalarında tüberküloz infeksiyonu oldukça sıktır Tüberkülozun aktif döneminde kaviter ve ilerleyici lezyonlar oluşur Lenf bezleri, özellikle hilus lenf bezleri hasta-lığın erken döneminde genişler Silikosisde kanser insidensi de fazladır

Klinik belirtiler

Silikosis hastalığının tanısı genellikle akciğer radyografisinde mikro-nodüler bir değişim ve meslek öz geçmişiyle konur Klinik belirtiler 20-30 yıl sonra belirli olur Eğer hasta sigara içiyorsa, bu dönemde, sık akciğer infeksi-yonları, öksürük ve balgam gibi belirtilerle kronik bronşit izlenir Bu belirtiler sigaraya bağlandığından silikosis teşhisi gizli kalır Ancak hastalık ilerleyince öksürük, balgam artar ve önce eforda oluşan ve giderek artan dispne husule gelir ve akciğer radyografisi nodüllerin biraraya gelip konglomere bir görünüm aldıklarını gösterir İlerleyici bir amfızem ve kronik bronşit hastalık tablosu gelişir Toraks fıçı şeklinde genişlemiş, ekspansiyonu azalmıştır Perküsyonla hipersonorite alınır Oskültasyonda solunum seslerinin azaldığı ve ekspiras-yonun uzadığı duyulur Akciğer parenkimasının ilerleyici fıbröz bir doku ile harabiyeti, kronik bronşit ve amfızem ilerleyerek pulmoner hipertansiyon, kor pulmonale ve daha sonra sağ kalp yetersizliği husule gelir

Diğer çevre hastalıklarından ayrı bir özellik, silikosis fibröz reaksiyonun çalışma yerinden ayınldıktan yıllar sonra da ilerlemesidir Bu nedenle hastanın eski yıllarıyla ilgili meslek özgeçmişini dikkatle sormalıdır

Radyolojik bulgular

Silikosis hastalığının radyografık belirtisi genellikle 10-20 yıl sonra meydana çıkar Başlangıçta radyolojik değişimin retiküler ve normal veya anormal olduğuna karar vermek güçtür Daha sonra mültipl nodüler gölgeler belirir Bu dönemde hastalık tanısı kuşkuludur Retiküler veya nodüler deği-şimle belirlenen hastalığa "basit silikosis" denir Bu dönemden sonra nodüller birleşerek konglomere bir görünüm kazanırlar ve "komplike silikosis" husule gelir Konglomere lezyonlar homojen nitelikte olup çapları 1 sm den fazladır, bazıları bir lobu kaplayacak kadar büyüktür Segment veya lob anatomisine uymayan yayılışları vardır Genellikle üst loblarda lokalize olurlar Çevreleri intizamsızdır ve lezyon sınırlarından mültipl çıkışlar görülür Hastalık iler-ledikçe fibröz reaksiyon artar ve radyografık görünüme hakim olur Kömür işçileri pnömokonyosis'inde olduğu gibi "progresif masif fibrosis" (PMF) forması oluşur

Silikosis'de hiler adenopati görülür %5 vakada genişlemiş lenf bezinin çevresinde kalsifikasyon vardır ve parenkimada bu lenfadenopati ile ilgili bir lezyon yoktur Bu görünüm "yumurta kabuğu" gibidir; silikosis tanısı için oldukça patognomoniktir Yumurta kabuğu lenfadenopati mediasten, toraks duvarı ve peritonda da görülebilir Hastalığın ileri dönemlerinde kronik obstrüktif akciğer hastalığı oluşur ve radyografide bununla ilgili olarak fazla havalı bölgeler ve büller görülür Tüberküloz ve iskemik nekroz olan vakalarda yaygın lezyonlar içinde kavern husule gelir

Akciğer fonksiyon testleri

Prenodüler ve nodüler dönemde akciğer fonksiyon testleri genellikle normaldir Hastalığın yaygın ve ilerleyici fibrosis ile komplike olduğu dönem-de akciğer fonksiyon testleri restriktif anormallik gösterir Akciğer hacımları, özellikle vital kapasite azalır Daha ilerlemiş vakalarda kompliyans ve difüz-yon kapasitesi azalır Bu hastalarda husule gelen diğer bir fonksiyon bozuklu-ğu obstrüktif niteliktedir Silikosis hastalarında ventilasyon/perfüzyon denge-sinin bozulması solunum fonksiyonu anormalliğinde önemli bir yer alır