Klasik Koşullanma İle Öğrenme

Klasik Koşullanma İle Öğrenme



Klasik Koşullanma: Organizmanın doğal bir uyarıcı karşısında yaptığı bir davranışı, yapay bir uyarıcı karşısında da göstermeyi öğrenmesidir Klasik koşullanma bir yapay uyarıcıdan sonra doğal uyarıcının verilmesine ve bu olayın koşullanma gerçekleşinceye kadar tekrarlanmasına dayanır

Nötr uyarıcı: Organizmanın herhangi bir tepki vermediği yapay uyarıcıdır

Doğal (Koşulsuz) uyarıcı: Organizmanın doğuştan getirdiği özellikler nedeniyle tepki verdiği uyarıcıdır Yani öğretilmemiş uyarıcıdır

Yapay (Koşullu) uyarıcı: Organizmanın sonradan kazandığı özellikler nedeniyle tepki vermeyi öğrendiği uyarıcıdır Yani öğretilmiş uyarıcıdır

Koşulsuz tepki: Organizmanın doğal uyarıcıya verdiği tepkidir Deneyde ete verilen salya tepkisi

Koşullu tepki: Organizmanın koşullu uyarıcıya verdiği tepkidir Zil sesine verilen salya tepkisi

Pavlov’un Örneği: Köpeklerin doğal uyarıcı olan et karşısında doğal bir refleks/tepki olarak salya tepkisi gösterdiğini biliriz Pavlov köpeğin bu salya tepkisini zil karşısında da göstermeyi öğretmeye çalışmıştır Bu amaçla Pavlov köpeklere et vermeden önce zil uyarıcısı vermiştir Köpekte doğal olarak hiç tepki oluşmamıştır Daha sonraları, her et verilmesinden hemen önce, zil sesi uyarıcısı verilmiştir ve köpek salya tepkisi göstermiştir Bu işlem 25-30 kere tekrarlanmıştır ve köpek bir süre sonra zil ile et arasında bir bağ kurmayı öğrenmiştir Daha sonra köpeğe sadece zil sesi uyarıcısı verildiğinde bu sefer köpek salya tepkisi gösterebilmiştir

1-)Zil sesi (nötr uyarıcı) verilir à Tepki yoktur

2-)Et (koşulsuz uyarıcı) à Salya tepkisi (koşulsuz tepki)

3-)Zil sesi ve hemen sonrasında et verilir ve işlem 25-30 kere tekrarlanır à Salya tepkisi olur

4-)Zil sesi (koşullu uyarıcı) à Salya tepki (koşullu tepki)

Bu deneyde zil sesi başlangıçta nötr uyarıcıdır Yani önce tepki uyandırmaz Koşullanmadan sonra zil sesi koşullu uyarıcı olur Zil sesi ile salya salgılanması ise koşullu tepkidir

Klasik koşullanma geniş ölçüde hayvanları eğitmede kullanılır Yemek kokusunun açlık hissini uyarması, dışarıdan eve girildiğinde ellerin yıkanması bu türden koşullanmalar sonucudur Sık sık tekrarlanan reklamlar ile insanların koşullandırılması, insanlarda ortaya çıkan fobi, hobi, tutum, önyargı, batıl inançlar, öğrenilmiş çaresizlik gibi duygu, düşünce ve davranışların temelinde klasik koşullanma etkilidir