Mustansıriye Medresesi

Mustansıriye Medresesi

Medrese hakkında bilgi

Mustansıriye Medresesi Bağdad`da Bağdat Irak'ın başşehri Nüfusu 4,5 milyon civarındadır Mezopotamya çanağının ortasında, Dicle Irmağının iki yakası üzerinde ve Dicle'nin Fırat'a en çok (40 km) yaklaştığı noktada, geniş bir alüvyon ovası üzerinde yer alır Bağdat'ta yazlar kuru ve çok sıcak, kışlar yumuşak ve serin geçer Ortalama yağış yılda 130 mm dolayındadır

Şüheda Köprüsü, Asafiye Camii yanındadır

1227`de yapımına başlanan medrese, 1233 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir Halife Mustansır`ın eseri olan medrese, 1273 yılında Asafiye Camii Bağdad`da, Şüheda Köprüsü, Mustansıriye Medresesi yanında bulunur

Dicle taşkınından zarar gördüğünden duvarları ve döşemesi tamir edilerek tekrar hizmete sokulmuştur Birçok yangın ve su taşkınlarına sahne olan yapı, XVI yy sonlarında terk edilmiştir 1668`de Dicle ulu ırmak anlamına gelir

Dicle (ilçe)

Dicle Nehri

Evliya Çelebi`nin seyahati sırasında Mevlevi(hane) tekkesi olarak kullanıldığı kaydedilmektedir Vali Ebu Said Süleyman Paşa (1779-1802) tarafından han haline getirilen medrese, 1827 yılına kadar vergi dairesi, XIX yy ortalarına kadar da gümrük deposu olarak kullanılmıştır 1945 yılında Gümrük Müdürlüğü`nden Eski Eserler Müdürlüğü`ne devredilerek büyük ölçüde tamir edilmiş, 1960`da İslâm Eserleri Müzesi adıyla hizmete açılmıştır Aynı yıl çevre kazıları başlayan bina, 1982-1983`te yeniden elden geçirilmiştir

Dicle Nehri kıyısında, geniş bir alanda kurulan medrese, tam simetrik olmayan bir plâna sahiptir Dışarıdan 10480 m kenar uzunluklarıyla 1710 m2lik bir alan teşkil etmektedir Avlunun etrafında eyvanlar, medrese hücreleri ve çeşitli amaçlarda kullanılan büyük odalar sıralanmıştır

Girişle birlikte 3 eyvanlı olan medresenin dördüncü eyvanı mescid haline getirilmiştir İki katlı medresenin güney kısmında mescidin iki yanında üst kata çıkılan 2 merdivenli hücreyle, katlarda doğuda 7, batıda beşer hücre yer almaktadır Kuzey kısmında, giriş eyvanının iki wwwfrmsinsinet yanında 2 büyük, merdivenli hücrelerden sonra solda 7, batıda 5 hücre sıralanmıştır Doğu ve batı eyvanlarının iki yanından ikişer hücre, doğu eyvan-hücre dizisinin arkasında iki kat boyunca uzanan 6 büyük mekân, batıda ise ikişer mekân yer almaktadır Medresenin batısındaki dışa açılan eyvan, dar-ul Kur`â olarak yapılmıştır Üst katta, eyvanlarla mescid arasında kalan hücreler daha küçük olup, önlerinde revaklar yer almaktadır

Eyvanların ve medrese hücrelerinin açıldığı dikdörtgen avlunun ortasında bir havuz bulunuyordu Dicle`den bir dolap vasıtasıyla sağlanan su önce havuza doluyor, sonra üstten bir kanalla tekrar Dicle`ye akıyordu Ayrıca, medrese ile Dicle`nin arası rıhtım şeklinde bir set haline getirilerek medreseden nehre geçilebiliyordu Bugün yıkılmış durumdır