İslamda Ticaret Ahlakı Nasıldır?

İslamda Tİcaret Ahlakı Nasıldır?
Hakkında İslamda Tİcaret Ahlakı Nasıldır?




İslamda Tİcaret Ahlakı Nasıldır?

فَاِذَا قُضِيَتِ الصَّلوةُ فَانْتَشِرُوا فِى الْاَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللّهِ وَاذْكُرُوا اللّهَ كَثيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

İslam dini, rızkın onda dokuzunun ticarette olduğunu haber vermiş ve meşru kazanç yollarına teşvik etmiştir İnsanlar, ihtiyacı olan gıda maddelerini, giyim eşyasını ve günlük işlerinde kullanacağı aletleri, ticarethanelerden kolayca temin edebilmektedir Tarlasından çıkardığı toprak mahsullerini ve fabrikasında ürettiği eşyayı ticaret borsalarında pazarlama imkanı bulmaktadır Ticaret ihmal edilecek olursa arz ve talep dengesi bozulur, kişi ihtiyacı olan şeyleri bulamaz ve malını değeri ile satamaz

Ticaretin taşıdığı önem açık bir şekilde görülmektedir Ama esas üzerinde durulması, bilinmesi ve riayet edilmesi gereken şey, “Ticaret ahlakı”dır Bir işte başarılı olmanın sırrı; ahde vefa, sözleşmeye sadakat, karda kanaat ve imalatta dürüstlük gibi ahlak ölçülerine bağlı hareket etmekte gizlenmiştir Kar uğrunda utanmayı, menfaat temin edeceğim diye merhameti, servet yolunda şeref ve haysiyeti feda etmemelidir

Alışveriş sırasında dikkat edilmesi gereken ölçülerden bazıları şunlardır:

Satışa sunulan malın kusuru gizlenmemelidir Bu durum, müşterinin aldanmasına ve zarara uğramasına sebep olur Bu noktada, bizleri uyaran Peygamberimiz şöyle buyurmaktadır: “Kim ayıbı (bulunan bir malı) o (kusuru)nu açıklamadan satarsa, Allah’ın daimi gadabı içinde kalır ve melekler durmadan ona lanet eder”(1)

Asr-ı saadetten bir misal ile ticaret erbabını uyarmak isteriz Sevgili Peygamberimiz, buğday satan bir kimsenin yanından geçiyordu Elini yığının içine soktu ve bir avuç buğday çıkardı Yığının üstü kuru olduğu halde avucunun içindeki taneler yaştı Peygamber (sav) mal sahibine bunun sebebini sorduğunda, yağmurdan ıslandığını söyledi Peygamberimiz, “İnsanların görebilmesi için onu açığa koymalı değil miydin?” buyurdu ve şöyle devam etti: “(Bizi) aldatan, bizden değildir”(2)

Mala sürüm sağlamak için yemin etmemelidir

Bir kimsenin müşterisine kendi malını satmaya kalkışmamalıdır

Müşteri, dükkanımızın kapısına veya sergimizin önüne gelmeden onu çağırmamalıdır

Dinimizin emrettiği çalışma, ne şekilde olursa olsun kazanç elde etme fikrine dayalı değildir Kazancın helal olması ve ticaret ahlakının gerektirdiği bir dürüstlük içinde hareket edilmelidir “Doğru, güven duyulan bir tacir, (kıyamet günü) peygamberlerle, sıdıklar ve şehitlerle beraber (haşr)olacaktır”(3)

Hayırlı bir ümmet olarak yaratılan bizler, insanların zararına sebep olacak davranışlardan son derece sakınmalı, alış veya satışımızda hayırhahlığı ve kibarlığı elden bırakmamalıyız Çünkü “Allah, satışta kolaylığı ve nezaketi, satın almada kolaylığı ve nazik davranmayı, borç ödemede kolaylık ve kibarlığı sever”(4)

konumuzu bir ayet-i kerime meali ile son vermek istiyoruz: “Namaz kılınınca artık yeryüzüne dağılın ve Allah’ın lütfundan nasibinizi arayın Allah’ı çok zikredin ki kurtuluşa eresiniz”(5)

(1) et-Tac, 2/196 (Pamuk Yayınları 1961), et-Terğib ve’t-Terhib, 3/361 (Beyrut 2003)

(2) et-Tac, 2/196, et-Terğib ve’t-Terhib, 3/359

(3) et-Tac, 2/197, et-Terğib ve’t-Terhib, 3/365

(4) et-Terğib ve’t-Terhib, 3/354

(5) Cum’a Süresi, 62/10