Tiroit Kanserlerinin Tanısı

Öykü ve fizik inceleme:

Kanser, tiroitte oluşan nodül adı verilen yumrularda görülür Hasta, boynunda bir şişliğin olduğunu ve çoğu kez yutkunmakla hareket ettiğini belirterek hekime gidebilir Buna karşın son zamanlarda tiroit nodüllerinden çoğunun, dolayısıyla kanserlerin bir kısmının rastlantısal olarak bulunduğu söylenebilir Diğer bir deyişle başka bir hastalık araştırması sırasında fizik muayenede ya da boyuna yönelik ultrason gibi tetkikler sırasında bulunan nodüllerde kanser olabilir

Hasta hangi şekilde gelirse gelsin bu hastaların vereceği en önemli öykü; daha önce radyasyonla karşılaşıp karşılaşmadığı ve ailede tiroit kanseri olup olmadığıdır Bu durumlarda nodülde kanser olasılığı artmaktadır

Öyküden sonraki aşamada tiroit kanserinin neden olabileceği bulguların belirlenmesidir Tiroit kanserleri özellikle erken evrelerde çoğu kez herhangi bir belirti ve bulguya neden olmaz Ancak klinik kanser risk faktörleri olarak bilinen değişkenler varsa nodülde kanser olabileceği düşünülmelidir Bu faktörlerden en önemlileri tekrar verilecektir;

- Boyunda tiroit bölgesinde saptanan nodülün hızlı büyümesi

- Boyundaki lenf bezlerinin sert ve büyük olması

- Ses kısıklığı

- Solunum sıkıntısı

- Yutkunma güçlüğü

Ancak bu bulguların varlığı mutlaka kanser olduğu anlamına gelmez ve bir çok iyi huylu hastalıkta da bu bulgular ortaya çıkabilir Dolayısıyla bu durumlarda telaşlanmadan hekimize danışmanızda yarar olduğunu belirtmeliyim

Görüntüleme yöntemleri:

Radyasyon öyküsü olmayan hastaların nodülleri incelenmelidir Eğer yapılmamışsa önce tiroit ultrasonu yapılmalı ve ultrasonda kanser riski bulguları olup olmadığı belirlenmelidir Kanser araştırmasında bazı özel durumlar haricinde tiroit sintigrafisi fazla yardımcı olmadığından yapılmayabilir Ayrıca bilgisayarlı tomografi, MR ve PET adı verilen görüntüleme yöntemlerine çok ender olarak gereksinim olabilir Tiroit kanseri tanısında kuşkusuz en yardımcı yöntemin tiroit ince iğne biyopsisi olduğu kabul edilir

Tiroit kanseri için tarama testleri:

Bu konuda genel olarak iki türlü testten söz edilebilir İlki kanserli hastaların an azından bir kısmında kan düzeyi yükselen kanser belirteçleri adı verilen maddelerdir İkincisi ise o kansere özgü olabilecek genetik bozukluğu gösterebilen genetik testlerdir

Kanser belirteçleri:

Tiroit kanserlerinde de tiroglobulin kalsitonin, CEA adı verilen bazı belirteçlerden yararlanılır Kan tiroglobulin düzeyi bazı iyi huylu tiroit hastalıklarında yükselebilir Ayrıca başka organlara yayılmış (metastaz) tiroit kanserinde çok yüksek düzeylere erişebilir Dolayısıyla nodülü olan bir hastada tiroglobulin düzeyinin bilinmesi nodül açısından fazla yardımcı değildir Tiroglobulinin en önemli kullanım alanı, papiler ya da folliküler kanser nedeniyle ameliyat edilen hastaların izlenmesidir

Kalsitonin ve CEA düzeyi medüller kanserin tanısında yardımcı olabilen testlerdir Daha önce de değinildiği gibi medüller tiroit kanserleri parafollikül hücre kaynaklı olup yüksek miktarda kalsitonin hormonu üretir ve kana verir Özellikle ailesinde medüller tip tiroit kanser öyküsü olan bir bireyde kalsitonin ve CEA belirteçlerinin yüksekliği bu bireyde de medüller kanser olabileceğini gösterebilir Dolayısıyla ailesel medüller kanseri olan bir hastada ister nodül saptanmış, isterse saptanmamış olsun kan kalsitonin düzeyleri belli aralıklarla kontrol edilmeli ve yüksek bulunduğunda gerekli girişimlerde bulunulmalıdır

Ailesel medüller kanser öyküsü olmayan, ancak nodülü olan her hastada kalsitonin ölçümü yapılıp yapılmaması gerektiği konusu henüz tam olarak açıklık kazanmamıştır Bunun için hastada saptanan veriler göz önüne alınır Ancak bir çok hastada ölçüme gerek olmadığı söylenebilir

Genetik testler:

Medüller kanserli hastalarda ikinci tarama testi, kanseri başlatan bir genetik değişiklik(genetik mutasyon) olup olmadığının belirlenmesidir Bu konuda saptanmış bir kaç gen vardır Özellikle ret geninde olan değişimin saptanması yol göstericidir Örneğin çernobil kazasından sonra papiller tiroit kanserine yakalanların büyük çoğunluğunda ret/PTC adlı bu gende mutasyon olduğu belirlenmiştir ret geninin asıl yardımcı olduğu kanser türü ailesel medüller kanserlerdir Bu gende mutasyon saptanmış bir aile bireyinin birinci derecede akrabasında örneğin çocuğunda da bu gen saptanırsa, bu bireyde, yaşamının herhangi bir devresinde kanser ortaya çıkma olasılığı 0'e yakındır Dolayısıyla inceleme olanaklarına sahip ülkelerde ailesel medüller kanser taraması için kalsitonin ölçümünden ziyade ret geni araştırılması ön plana çıkmıştır