Evlatlık, Evlat Edinme, Yuvadan Çocuk Almak...

Evlatlık, evlat edinme, yuvadan çocuk almak
Hakkında Evlatlık, evlat edinme, yuvadan çocuk almak




Soru
Evlatlik alinan bir çocuk büyüdügünde üvey annesine yabanci oluyormuVe bunun giderilmesi için dini hüküm nedir?

Cevabimiz

Degerli Kardesimiz;

Evlat edinme, bir baskasinin çocugunu kendi ailesi içine katma âdeti, tarihin her devrinde tatbik edilen bir husustur Bilhassa Islâmdan önceki Cahiliye Devrinde bu âdet daha yaygindi Isteyen kimse, seçtigi herhangi bir kimseyi öz çocuklari arasina katarak onu evlatlik aldigini ilân ederdi Aldigi çocuga “Sen benim oglumsun, ben sana vârisim, sen de bana vârissin” diyordu Böylece, o çocuk öz oglu sayiliyordu Ailenin bir ferdi oldugu gibi, ayni zamanda aile fertlerinin sahip oldugu hak ve vazifelere de ortakoluyor, ailenin ismini aliyordu Evlatlik edinen kimse bu çocugun babasi sayiliyordu Evlât edinenin hanimi da, çocugun annesi yerine geçiyordu Oglanin hanimi da bu babanin gelini kabul ediliyor, dolayisiyla, bosandiktan sonra gelini ile evlenmesi mümkün olmuyordu

Peygamberimiz de (asm) Zeyd bin Sâbit’i kendisine evlâtlik olarak almisti Hz Zeyd küçük yasta köle olarak satilmis, Hz Hatice deonu satin almisti Daha sonra onu Peygamberimize hediye etti Hz Zeyd, Peygamberimizin hizmetinde bulunuyordu Babasi ve amcasi, kurtarma akçesi karsiliginda onu Peygamberimizden istemeye geldiler Peygamberimiz Hz Zeyd’i serbest birakti Fakat Zeyd, Peygamberimizi baba ve amcasina tercih ederek onun yaninda kalmayi kabul etti Bundan sonra Peygamberimiz onu kölelikten azad etti Hazir bulunan cemaata hitap ederek, “Sâhit olunuz, Zeyd benim oglumdur, ben onun vârisiyim, o da benim vârisimdir” buyurdu Bunun üzerine babasi ve amcasi memnun olarak ayrildilar Bundan sonra Hz Zeyd Peygamberimizin evlâtligi olmustu Artik “Muhammed’in oglu Zeyd” diye çagriliyordu1

Hak din gelince, Cahiliye devrinde yapilan ve uygulanan âdet ve aliskanliklar birer birer degisiyor, insanlara mesru olan yol gösteriliyor bâtil ve haksizliklarin yerini hak ve adalet esaslari aliyordu Cahiliye âdetlerinden birisi de o zamanki uygulanis sekliyle evlâtlik müessesesiydi

Insan tabiatina aykiri düsen bu uygulamayi Cenab-i Hak hem açikemirle, hem de Peygamberi üzerinde fiilen tatbik etmekle kaldirdi

Bu konudaki âyetin meali söyledir:

“Allah, evlâtliklarinizi ogullariniz gibi tutmanizi mesru kilmadi Bunlar, sizin dillerinize doladiginiz bos sözlerdir Allah ise gerçegi söyler ve dogru yola O eristirir Onlari (evlât edindiklerinizi) babalarina nisbet ederek çagirin Allah yaninda en dogrusu budur Eger babalarinin kim oldugunu bilmiyorsaniz, bu takdirde onlari din kardesleriniz ve görüp gözettiginiz kimseler olarak kabul edin Yanilarak yaptiklarinizda size vebal yoktur”2

Iste bu âyet-i kerime ile evlâtklik âdeti kaldirilmis oldu Mesru olmayan bu âdet haram kilindi Çünkü, evlâtlikla ne hakiki bir evlat olunur, ne de evlâtlik edinen kisi gerçek bir baba olur

Bu yasaklama ve “Sen benim oglumsun” demekle hiçbirçocugun gerçek bir evlât olmadigi hususunda Peygamberimize Allah’in emirleri bildirildi Evlâtligin bosadigi hanimin “babalik” tarafindan nikâhlanmasinin mesru sayildigi açiklandi3

Evlâtlik müessesesinde su mahzurlar bulundugu içindinimizde yasaklanmistir Önce mesru olmayan bir yolla baskasinin çocugjnu kendi evlâdi yerine getirerek haksiz ve sahte bir muamele yapilmaktadir Yabanci bir çocugu evlât kabul etmek fitrati degistirmektir Mukaddes olan nesil meselesini tahrif etmek, çocugun asil ana babasinin unutulmasina sebep olmaktir

Ikinci olarak, bu çocuk büyüyünce aile içerisinde mahremiyet hususlarina riayet edilmeyecektir Tesettür, bakma ve temas gibi durumlara uyulmayacaktir Oglansa ailenin bütün kadinlariyla bir arada bulunacak, kizsa ailenin bütün erkekleriyle birlikte yasayacaktir Halbuki, ister kiz olsun ister oglan; evin hanimi annesi olmadigi gibi, o ailenin akrabasi da evlâtligin ailesi sayilmaz, bir yabancidan farksizdir Bunlar büyüyünce aile içinde bulunduklari müddetçe devamli haramla yüz yüze bulunacaklardir

Baska bir mahzur da, evlâtlik olarak alinan çocuk mirasa ortak olacaktir Böylece daha yakin akrabalar kismen veya tamamen mirastan mahrum kalacaklardir Haklari çignenen mirasçilar bu çocuga bir düsman gözüyle bakacaklardir Çünkü, evlâtlik hakikatta miras hakkina sahip degildir

Iste bütün bu mahzurlardan dolayi dinimiz evlâtlik almayi tavsiye etmemistir ancak, bahsi edilen bu evlâtlik meselesinden ayri olarak, insanin bir yakininin, bir dostunun çocugunu himayesine almasi, kimsesiz ve yetim bir çocugu alip evlâdi gibi onu sevmesi, ona yedirmesi, içirmesi, onu terbiye edip okutmasi bir fazilettir Fakat, bu durumda da onu kendisine tescil etmemesi, evlât haklarini ona devretmemesi, mahremiyet meselesine dikkat etmesi icap etmektedir Ancak, kisi isterse, hayatta iken malinin bir kismini o çocuga bagislayabilir Veya ölmeden önce malindan bir miktar verilmesini vasiyet edebilir Nitekim, Peygamberimiz bir çok hadislerinde kimsesiz çocuklara ve yetimlere bakanlara Cenneti müjdelemistir4

Sonuç:

Bu konunu üç önemli özelligi vardir:

1- Evlat edindigimiz çocuk kiz olursa babaliga, erkek olursa analiga mahrem olacagi için beraber yalniz kalma ihtimaline göre caiz degildir Bu konu süt emzirmekle çözülebilir Annalik süet anne, babalik da süt baba olacagindan dini açidan da bir sakinca kalmaz

2- Evlatlik alanlar, çocugun esas anne ve babasinin verecegi sefkat ve gösterecegi merhameti gösteremeyebilirler Bu açidan çocugun gerçek anne ve babasindan mahrum birakma sorumlulugu vardir Bu da çocuk açisindan önemli bir durumdur Ancak kimsesiz çocuklar için bu sakinca olmayabilir

3- Evlat edinen ailelerin kalacak miraslari bu çocugun olacaktir Halbuki, o miraslar akrabalara kalmasi gerekirdi Bu da baskasinin hakkinin evlatliga verilmesi demektir ki caiz degildir Bu konuda bir çözüm olarak gerçek mirasçilarla helallesilir ya da evlatlik mirastan kanunen mahrum birakilarak çözüm aranabilir

Bu üç sebepten dolayi evlat edinmenin dogru olmadigini söyleyebiliriz Bu üç engeli de dini açidan çözebilirsek evlat edinmek insallah haram olmaz

1 Üsdü’l-Gâbe, 2: 225
2 Ahzab Sûresi, 4-5
3 Ahzab Sûresi, 37
4 Müslim, Zühd: 42
Selam ve dua ile