Atatürk Görüşleri ( Özet )

İçindekiler

İstiklal Marşı
Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi
Atatürk'ün Türkiye Öğretmenler Birliği Kongresi Üyeleri Onuruna Verilen Yemekteki Konuşması

Değişik Yönleriyle Atatürk
Fikir Hayatı
Askerlik Hayatı
Siyasi Hayatı
Eserleri
Atatürk'ün Karşılaştığı Güçlükler

Atatürk'ün Kişisel Özellikleri
Vatanseverliği
İdealistliği
Hakikati Arama Gücü
Yaratıcı Zihniyeti
İleri Görüşlülüğü
Mantıklılığı
Çok Cepheliliği
Yöneticiliği
Gurura ve Ümitsizliğe Yer Vermemesi

Atatürk'ün Öğretmenlik Mesleği İle İlgili Sözleri

Mustafa Kemal Atatürk'ün Anıları
Atatürk'ün Son Cumhuriyet Bayramı
Yoksul Kelimesini Beğenmedim
''Kumandanın Atı Kaçmaz, Kovalar!''
Müsaade Buyurursanız Bendeniz de Masadan Kalkayım Efendim
''Atatürk'ün Bir Eri Takdir Etmesi''
Yeni Okullar
Bundan Ötesi Eğitim Meselesi
Bir Okul Ziyareti ve

Atatürk İçin Ne Dediler
Atatürk Kronolojisi
Onuncu Yıl Nutku
Atatürk'ün Kendi Sesinden 10 Yıl Nutku
Onuncu Yıl Marşı



İstiklal Marşı

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal
Hakkıdır, hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
'Medeniyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın
Doğacaktır sana va'dettiği günler hakk'ın
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın

Bastığın yerleri 'toprak!' diyerek geçme, tanı:
Düşün altında binlerce kefensiz yatanı
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şuheda fışkıracak toprağı sıksan, şuheda!
Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda

Ruhumun senden, ilahi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli,
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerihamdan, ilahi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh-i mücerred gibi yerden na'şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Mehmet Akif ERSOY



Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi

Ey Türk Gençliği!

Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyeti'ni, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur Bu temel senin en kıymetli hazinendir İstikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek, dahili ve harici bedhahların olacaktır Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir İstiklâl ve cumhuriyetine kasdedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler Cebren ve hile ile aziz vatanın kaleleri zaptedilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler Hatta bu iktidar sahipleri menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler Millet, fakr-ü zaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilirler

Ey Türk istikbalinin evladı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk İstiklâl ve Cumhuriyeti'ni kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur! (1927)

Mustafa Kemal ATATÜRK



Atatürk'ün Türkiye Öğretmenler Birliği Kongresi Üyeleri Onuruna Verilen Yemekteki Konuşması

- Sadeleştirilmiştir -

Hanımlar, Beyler!
Seçkin topluluğunuzun içinde bulunmaktan dolayı sevincim sonsuzdur Türkiye Öğretmen Birliği'nin Ankara'da yaptığı ilk toplantısını çok büyük bir sevinçle karşıladım Ülkemizin sizler gibi değerli Öğretmen bay ve bayanlarının burada toplanması, Cumhuriyetimiz için verimli sonuçlar doğuracaktır

Baylar, bayanlar!
Türkiye Öğretmenler Birliği'nin tüm ülkede örgütlenmesini, Konya'yı olduğu gibi Van'ı da Hakkari'yi de örgütü içine alması ve her köyde üyesi bulunmasını büyük bir ilgiyle bekleyeceğim

Öğretmenler!
Yeni Nesli, Cumhuriyetin özverili Öğretmen ve eğitimcileri, sizler yetiştireceksiniz Ve yeni nesil sizin eseriniz olacaktır Eserin değeri, yeteneğiniz ve özverinizle orantılı olacaktır

Cumhuriyet, fikren, ilmen, fennen, bedenen, güçlü ve yüksek karakterli koruyucular ister Yeni nesil nitelik ve yetenekte yetiştirmek sizin elinizdedir Seçkin görevinizin yerine getirilmesi için yüksek çabalarla kendinizi bu işe vereceğinize inanıyorum

Arkadaşlar,
Ben milli eğitimimiz ve öğretmenimiz konusundaki, görüşlerimi değişik zamanlarda değişik vesilelerle söyledim Fakat bu görüşlerimi bir cümleyle tekrar etmeyi yararsız görmüyorum

Öğretmenler,
Çocuklarımızın bütün öğrenim derecelerindeki eğitim öğretimlerinin uygulamalı olması önemlidir Memleket çocukları, her öğrenim derecesinde ekonomik hayatta geçerli, etkili ve başarılı olacak biçimde donatılmalıdır Milli ahlakımız, uygar ilkelerle, özgür fikirlerle beslenmeli, desteklenmelidir Bu çok önemlidir Özellikle dikkatinizi çekeri, tehdit esasına dayanan ahlak, bir erdem olmadığı gibi güvene de layık değildir Efendiler, bu görüşüme katıldığınızdan şüphem yoktur Genel eğitim ve öğretim programımız da bu esasları içermektedir

Fakat biliyorsunuz ki, görüşlerin, programların kesin ve açık olması çok önemlidir Bunun yanında verimli olmaları, sonuç verebilmeleri, onların becerikli, anlayışlı ve özverili öğretmenlerimiz tarafından okullarımızda çok büyük dikkat ve çabayla uygulanmalarına bağlıdır İşte, özellikle sizden rica edeceğim nokta budur

Arkadaşlar!
Yeni Türkiye'nin birkaç yıla sığdırdığı askeri, idari, inkılaplar çok büyük, çok önemlidir Bu inkılaplar sizin, muhterem öğretmenler sizin, toplumsal ve düşünce inkılabındaki başarınızla pekiştirilecektir Hiçbir zaman aklınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet sizden, fikri hür, vicdani hür, irfanı hür nesiller ister

Fikir Hayatı

Atatürk, olaylara ve geleceğe ait görüşleri ile her alanda büyük ve etkili düşünceleri olan ''büyük bir fikir adamı''dır Gençlik yıllarından itibaren Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durumla yakından ilgilenmiştir XX yüzyılın başları, Türk milleti için çok acı olayların geliştiği bir dönemdir Atatürk'ün fikir zenginliğinde, içinde bulunduğu dönemin olaylarının da rolü büyük olmuştur Çeşitli konularla ilgili okudukları, yaşadıkları, gözledikleri ve duydukları, bunlardan çıkardığı sonuçlar, onun fikir temeline kaynak olmuştur Selanik ve Manastır şehirleri Mustafa Kemal'in fikir hayatının oluşmasında büyük etkiye sahiptir Bu şehirlerin Avrupa kültüründen çok çabuk etkilenmesi ve Osmanlı yönetiminin bu şehirleri çok sıkı kontrol altında tutamaması, yönetime karşı olanların faaliyetlerini artırmalarına neden olmuştur Mustafa Kemal de çeşitli çevreler ile ilişkiye girerek kendisini her yönden geliştirmiştir

Mustafa Kemal'in fikir hayatının en kuvvetli tarafı özellikle tarih okumasından ileri gelir Ayrıca Tevfik Fikret ve Namık Kemal'in hürriyetçi, Ziya Gökalp'in milliyetçi fikirlerinden etkilenmiştir Atatürk, ölene kadar bu fikir kaynaklarından yararlanarak fikir hayatını işlemiş, zenginleştirmiş ve bütünleştirerek ortaya yeni bir fikir düzeni koymuştur

Atatürk'ün devlet, millet ve insanlık idealine ait bu temel düşünceleri, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin milli politikasını belirlemiş ve temel niteliklerini oluşturmuştur

Bir sistem içinde şekillenen bu düşünceler ''Atatürkçü Düşünce Sistemi'' olarak tanımlanmıştır Atatürkçü Düşünce Sistemi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne milli bir devlet niteliği veren ilkelerden oluşmuştur Türk Devleti de, Atatürk'ün kendi zamanında, ortaya koyduğu bu fikirlere göre şekillenmiştir Bu bakımdan bu sistem, Türk milletinin milli birlik ve beraberliği, mutluluğu için uygulanması gereken, vazgeçilmez bir unsur olmuştur



Askerlik Hayatı

Atatürk her şeyden önce büyük bir asker ve komutan olarak tarihi bir şahsiyet olmuştur Onun hayatı egemenlik ve bağımsızlık savaşının büyük komutanı olarak 1922 yılının Eylül ayına kadar hep savaş alanlarında geçmiştir ''Ben, askerliğin, her şeyden çok sanatkarlığını severim'' diyen Atatürk, büyük bir asker ve kumandan olarak üstün yetenekleri olan bir insandı O, tüm yeteneklerini orduda göstermiş, savaş alanlarında büyük bir komutan olduğunu ispat etmiştir Çanakkale Savaşı'nda askerlere ''Size ben taarruz emretmiyorum Ölmeyi buyuruyorum Biz ölünceye değin geçecek zaman aşamasında, yerimizi başka güçler ve komutanlar alabilir'' demiştir Bu sözlerinden de anlaşılacağı gibi Atatürk çok cesur ve kararlı bir komutandı O, savaşlarda güçten çok, o güce ve amaca uygun yöneltmek ve yönetmenin önemli olduğuna inanıyordu

Askerlik hayatında daima kararlı olan Atatürk, verdiği karardan da asla dönmemiştir Sorumluluktan korkan bir komutanın hiçbir zaman gereken kararları alamayacağını belirten Atatürk, girdiği tüm savaşlarda sorumluluk almış ve hep ağır görevlere talip olmuştur İsmet İnönü, Atatürk'ün başkomutan olarak başarısının sırrını şöyle açıklıyor: ''Atatürk, zaferi sağlayan bu ordunun teşkilinde ve seferlerin acı günlerine dayanmakta, netice günlerinde kesin vuruşla sevki idare (yönetmekte ve sevketmekte) de hakkıyla başkomutanlık etmiştir Ümitsizlik anlarını yenmiş, vasıtasızlık ve imkansızlık unsurlarını tesirsiz bırakmıştır''

Mustafa Kemal, askerlik hayatındaki başarıları ile yok olmaya mahkum edilmiş bir milleti ayağa kaldırmış, ona eski güç ve kudretini tekrar kazandırmıştır



Siyasi Hayatı

Atatürk, Türk milletinin kötüye ve ümitsizliğe yönelik kaderini değiştirmiş ve ona yeni bir yön vererek milli birlik ruhu içinde başarıya ulaştırmıştır O, yiğit bir asker, büyük bir komutan olduğu kadar, tam bir inkılapçı ve gerçeği gören bir ''devlet adamı''dır Onun askeri başarılarını, sosyal ve siyasi başarıları takip etmiştir Devlet adamlığı, Atatürk'ün hayatında önemli bir yönü olarak kendisini göstermiştir O, komutanlık özellikleri ile, inkılapçı ve devlet kurucu özelliklerini kişiliğinde en yüksek derecede yaşamış bir insandır

Ordu ve milletle bütünleşmesi, kaynaşması, onu hem büyük bir komutan hem de büyük bir devlet adamı yapmıştır Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'ni kurup inkılap hareketlerini gerçekleştirmekle ne kadar büyük bir devlet adamı olduğunu ispat etmiştir

Atatürk, daha gençlik yıllarında, dünya siyasal olayları ile ilgilenmiş, devlet şekillerini en ince ayrıntısına varıncaya kadar incelemiştir Bu incelemeleri sonucunda en iyi yönetimin milli egemenlik esasına dayalı yönetim olduğunu görmüştür O, milli egemenlik sisteminin, Türk milletinin yapısına en uygun yönetim şekli olduğuna inanmıştır Kurduğu yeni devlet demokratik, modern ve laik bir milli cumhuriyettir Atatürk bu devletin bir hukuk devleti olması için büyük mücadele etmiştir ''Kesinlikle akıldan çıkarmamalısınız; bizim en büyük gücümüz, bugün de yarın da dürüst, açık bir politika ve sözlerimizde doğruluk olacaktır'' sözleriyle Atatürk siyasi hayatta doğruluğa ne kadar önem verdiğini vurgulamıştır

Türk Ordusu ve Türk milleti ona inanmış ve güvenmiştir Atatürk'ü üstün bir asker, devlet ve siyaset adamı yapan da bu inanç ve güven olmuştur



Eserleri

Türkiye Cumhuriyeti Atatürk'ün en büyük eseridir Sağlam temeller üzerine kurduğu bağımsız, modern ve çağdaş Türkiye Devleti'nin temellerini de çeşitli sözleriyle ve yazılarıyla tespit ve tarif etmiştir ''Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Laiklik, Devletçilik, İnkılapçılık'' ilkeleri Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri olmuştur

Atatürk, Meşrutiyet'in ilanından sonra bütün ilgisini askeri çalışmalar üzerinde toplamıştır Subayların yeni esaslara göre mesleki bilgilerini artırmak düşüncesiyle, 1908-1918 yılları arasında askerlik tekniği ve sanatına dair yazdığı üç ve tercüme ettiği iki eseri yayımlanmıştır

''Nutuk'' Atatürk'ün en önemli eserlerinden biridir Nutuk, Atatürk tarafından, Cumhuriyet Halk Partisi'nin İkinci Büyük Kongresi'nde 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında okunmuş bir metindir

Mustafa Kemal Atatürk, belgelere dayanarak yazdığı Nutuk'u aralıklı olarak altı gün içinde 36 saat 31 dakikada okumuştur Nutuk'ta Milli Mücadele ve 1927 yılına kadar gerçekleşen Türk inkılap hareketlerine yer verilmiştir ''1919 senesi Mayıs'ının 19 günü Samsun'a çıktım'' diye başlayan bu eserde Atatürk, Milli Mücadele'nin bütün gelişmelerini, Türk inkılap hareketlerini anlatmış, yer yer görüş ve düşüncelerini belirtmiştir Nutuk, Kurtuluş Savaşı'nı ilk ağızdan anlatan ve aydınlatan en güvenilir kaynaktır

Atatürk, okullarda okunmak üzere 1929-1930 yıllarında liseler için ''Vatandaş İçin Medeni Bilgiler'' adlı bir kitap yazmıştır Bu eseri önemli bir ders kitabı olarak uzun süre okutulmuştur Ayrıca yine liseler için 1930-1931 yıllarında hazırlanan dört ciltlik Tarih ders kitabının her çalışmasına bizzat katılmış, her satırını incelemiş, bazı bölümlerini kendisi yazmıştır Daha sonra, Milli Eğitim Bakanlığı bu eserleri temel alarak ilk ve ortaokullar için Tarih ders kitapları hazırlatmıştır

Matematik konuları ile de yakından ilgilenen Atatürk, bu alanda bir de eser vermiştir 1936-1937 yıllarında geometri öğretimine ışık tutacak ''Geometri'' adıyla yazdığı eser, 1937 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bastırılmıştır Bugün halen kullanılmakta olan geometri terimlerinin büyük bir kısmı Atatürk tarafından Türkçemize kazandırılmış ve bu kitaba alınmıştır

Atatürk, kültürünü geliştirmek düşüncesiyle son nefesine kadar okumuş kendini tamamlamış ve pek çok alanda eser de vererek çok yönlü bir fikir adamı olduğunu ispatlamıştır

Atatürk'ün Karşılaştığı Güçlükler

Önder bir kişiliğe sahip olan Atatürk, hayatı boyunca pek çok güçlükle karşılaşmıştır Hem savaş meydanlarında, hem de siyaset alanında karşılaştığı güçlüklerle mücadele etmiş çok zor anlar yaşamış ancak hep başarılı olmuştur

Atatürk, Osmanlı Devleti'nin yıkılış savaşlarında bile zaferler kazanmış bir komutandır Komutan olarak ilk büyük başarısını üstün düşman kuvvetleri karşısında Çanakkale Savaşları'nda kazanmıştır Ancak daha önce Trablusgarp Cephesi'ndeki başarısı da akıldan çıkarılmamalıdır Atatürk'e göre muharebede, kuvvetten çok, kuvveti amaca uygun sevk ve idare etmek önemlidir

O, kendisindeki üstün sevk ve idare yeteneği ile, her zaman düşmanını yenmesini bilmiştir Komuta ettiği Türk askerinin özelliklerini çok iyi bilen Atatürk her zaman onlarla iç içe olmuş ve onların azim ve iradelerinden kuvvet almıştır Onlara taarruz etmeyi değil, ölmeyi emretmiş ve onlarla birlikte Çanakkale'de ateş hattında düşmana kahramanca karşı koymuştur

Türk milleti, Mondros Antlaşması'ndan sonra büyük zorluklarla karşı karşıya kalmıştır Ancak milletin ufkuna bir güneş gibi doğan ve milleti ile bütünleşen Atatürk, bütün milleti seferber ederek ülkenin parçalanmaması için mücadeleye girişmiştir O, Türk askerine ve halka vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu anlatırken gayet inandırıcı olmuştu

Milletle bütünleşen Atatürk, milletine dayanarak ve ondan kuvvet alarak Milli Mücadele'ye atılmış, iç ve dış düşmanlarla savaşmıştır O, bütün mücadelesinde, milletine güvenmiş onun üstün niteliklerinin yardımıyla bütün güçlükleri yenmiş "yenilmez" ve "vatan kurtaran" bir komutan olmuştur

Atatürk, bir devlet adamı olarak siyaset alanında da pek çok güçlükle karşılaşmıştır

1919 yılında Anadolu'da Milli Mücadele'yi başlatırken, kuracağı Türk Devleti'nde gerçekleştireceği inkılap programını da belirlemiştir Asıl hedefi, modern, çağdaş bir Cumhuriyet kurmaktı

Bütün yapmak istediklerini vicdanında bir milli sır gibi saklamak zorunda kaldı Onları, en yakın arkadaşlarına bile açmaktan çekindi Çünkü, çevresindekilerin çoğu bu hedefi anlayacak seviyede değildi Eğer erken bir vakitte bu düşüncelerini arkadaşlarına aktarmış olsaydı belki çoğu direnebilir ve muhalefete geçebilirdi Hedeflediği hiçbir işi, zamanından önce gerçekleştirmeye çalışmamış, sabırla uygun zamanı beklemiştir

Milli Mücadele'de tespit ettiği milli sırları zamanı gelince ortaya atmış, çevresini inandırmaya çalışmış, güçlü direnişlerle de karşılaşmıştır Herşeye rağmen kendine müdahale edenlere olgunlukla, sabırla ve bu çaresizlikler içinde ızdırapları yüreğinde duyarak katlanmıştır Bilhassa Birinci Büyük Millet Meclisi'nde çok sert eleştirilerle karşılaşmış, fakat sabırlı ve idealist bir başkan olarak bu eleştirilere cevap vermiştir

O, çevresini davasına inandırarak bütün güçlükleri yenmesini bilmiş ve ideallerini birer birer gerçekleştirmiştir Karşısına çıkan güçlüklere karşı sabırla mücadele etmiş ama herşeye rağmen gerçekleştirmek istediği hedefine ulaşmasını bilmiştir

Fikir Hayatı

Atatürk, olaylara ve geleceğe ait görüşleri ile her alanda büyük ve etkili düşünceleri olan ''büyük bir fikir adamı''dır Gençlik yıllarından itibaren Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durumla yakından ilgilenmiştir XX yüzyılın başları, Türk milleti için çok acı olayların geliştiği bir dönemdir Atatürk'ün fikir zenginliğinde, içinde bulunduğu dönemin olaylarının da rolü büyük olmuştur Çeşitli konularla ilgili okudukları, yaşadıkları, gözledikleri ve duydukları, bunlardan çıkardığı sonuçlar, onun fikir temeline kaynak olmuştur Selanik ve Manastır şehirleri Mustafa Kemal'in fikir hayatının oluşmasında büyük etkiye sahiptir Bu şehirlerin Avrupa kültüründen çok çabuk etkilenmesi ve Osmanlı yönetiminin bu şehirleri çok sıkı kontrol altında tutamaması, yönetime karşı olanların faaliyetlerini artırmalarına neden olmuştur Mustafa Kemal de çeşitli çevreler ile ilişkiye girerek kendisini her yönden geliştirmiştir

Mustafa Kemal'in fikir hayatının en kuvvetli tarafı özellikle tarih okumasından ileri gelir Ayrıca Tevfik Fikret ve Namık Kemal'in hürriyetçi, Ziya Gökalp'in milliyetçi fikirlerinden etkilenmiştir Atatürk, ölene kadar bu fikir kaynaklarından yararlanarak fikir hayatını işlemiş, zenginleştirmiş ve bütünleştirerek ortaya yeni bir fikir düzeni koymuştur

Atatürk'ün devlet, millet ve insanlık idealine ait bu temel düşünceleri, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin milli politikasını belirlemiş ve temel niteliklerini oluşturmuştur

Bir sistem içinde şekillenen bu düşünceler ''Atatürkçü Düşünce Sistemi'' olarak tanımlanmıştır Atatürkçü Düşünce Sistemi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne milli bir devlet niteliği veren ilkelerden oluşmuştur Türk Devleti de, Atatürk'ün kendi zamanında, ortaya koyduğu bu fikirlere göre şekillenmiştir Bu bakımdan bu sistem, Türk milletinin milli birlik ve beraberliği, mutluluğu için uygulanması gereken, vazgeçilmez bir unsur olmuştur



Askerlik Hayatı

Atatürk her şeyden önce büyük bir asker ve komutan olarak tarihi bir şahsiyet olmuştur Onun hayatı egemenlik ve bağımsızlık savaşının büyük komutanı olarak 1922 yılının Eylül ayına kadar hep savaş alanlarında geçmiştir ''Ben, askerliğin, her şeyden çok sanatkarlığını severim'' diyen Atatürk, büyük bir asker ve kumandan olarak üstün yetenekleri olan bir insandı O, tüm yeteneklerini orduda göstermiş, savaş alanlarında büyük bir komutan olduğunu ispat etmiştir Çanakkale Savaşı'nda askerlere ''Size ben taarruz emretmiyorum Ölmeyi buyuruyorum Biz ölünceye değin geçecek zaman aşamasında, yerimizi başka güçler ve komutanlar alabilir'' demiştir Bu sözlerinden de anlaşılacağı gibi Atatürk çok cesur ve kararlı bir komutandı O, savaşlarda güçten çok, o güce ve amaca uygun yöneltmek ve yönetmenin önemli olduğuna inanıyordu

Askerlik hayatında daima kararlı olan Atatürk, verdiği karardan da asla dönmemiştir Sorumluluktan korkan bir komutanın hiçbir zaman gereken kararları alamayacağını belirten Atatürk, girdiği tüm savaşlarda sorumluluk almış ve hep ağır görevlere talip olmuştur İsmet İnönü, Atatürk'ün başkomutan olarak başarısının sırrını şöyle açıklıyor: ''Atatürk, zaferi sağlayan bu ordunun teşkilinde ve seferlerin acı günlerine dayanmakta, netice günlerinde kesin vuruşla sevki idare (yönetmekte ve sevketmekte) de hakkıyla başkomutanlık etmiştir Ümitsizlik anlarını yenmiş, vasıtasızlık ve imkansızlık unsurlarını tesirsiz bırakmıştır''

Mustafa Kemal, askerlik hayatındaki başarıları ile yok olmaya mahkum edilmiş bir milleti ayağa kaldırmış, ona eski güç ve kudretini tekrar kazandırmıştır



Siyasi Hayatı

Atatürk, Türk milletinin kötüye ve ümitsizliğe yönelik kaderini değiştirmiş ve ona yeni bir yön vererek milli birlik ruhu içinde başarıya ulaştırmıştır O, yiğit bir asker, büyük bir komutan olduğu kadar, tam bir inkılapçı ve gerçeği gören bir ''devlet adamı''dır Onun askeri başarılarını, sosyal ve siyasi başarıları takip etmiştir Devlet adamlığı, Atatürk'ün hayatında önemli bir yönü olarak kendisini göstermiştir O, komutanlık özellikleri ile, inkılapçı ve devlet kurucu özelliklerini kişiliğinde en yüksek derecede yaşamış bir insandır

Ordu ve milletle bütünleşmesi, kaynaşması, onu hem büyük bir komutan hem de büyük bir devlet adamı yapmıştır Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'ni kurup inkılap hareketlerini gerçekleştirmekle ne kadar büyük bir devlet adamı olduğunu ispat etmiştir

Atatürk, daha gençlik yıllarında, dünya siyasal olayları ile ilgilenmiş, devlet şekillerini en ince ayrıntısına varıncaya kadar incelemiştir Bu incelemeleri sonucunda en iyi yönetimin milli egemenlik esasına dayalı yönetim olduğunu görmüştür O, milli egemenlik sisteminin, Türk milletinin yapısına en uygun yönetim şekli olduğuna inanmıştır Kurduğu yeni devlet demokratik, modern ve laik bir milli cumhuriyettir Atatürk bu devletin bir hukuk devleti olması için büyük mücadele etmiştir ''Kesinlikle akıldan çıkarmamalısınız; bizim en büyük gücümüz, bugün de yarın da dürüst, açık bir politika ve sözlerimizde doğruluk olacaktır'' sözleriyle Atatürk siyasi hayatta doğruluğa ne kadar önem verdiğini vurgulamıştır

Türk Ordusu ve Türk milleti ona inanmış ve güvenmiştir Atatürk'ü üstün bir asker, devlet ve siyaset adamı yapan da bu inanç ve güven olmuştur



Eserleri

Türkiye Cumhuriyeti Atatürk'ün en büyük eseridir Sağlam temeller üzerine kurduğu bağımsız, modern ve çağdaş Türkiye Devleti'nin temellerini de çeşitli sözleriyle ve yazılarıyla tespit ve tarif etmiştir ''Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Laiklik, Devletçilik, İnkılapçılık'' ilkeleri Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri olmuştur

Atatürk, Meşrutiyet'in ilanından sonra bütün ilgisini askeri çalışmalar üzerinde toplamıştır Subayların yeni esaslara göre mesleki bilgilerini artırmak düşüncesiyle, 1908-1918 yılları arasında askerlik tekniği ve sanatına dair yazdığı üç ve tercüme ettiği iki eseri yayımlanmıştır

''Nutuk'' Atatürk'ün en önemli eserlerinden biridir Nutuk, Atatürk tarafından, Cumhuriyet Halk Partisi'nin İkinci Büyük Kongresi'nde 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında okunmuş bir metindir

Mustafa Kemal Atatürk, belgelere dayanarak yazdığı Nutuk'u aralıklı olarak altı gün içinde 36 saat 31 dakikada okumuştur Nutuk'ta Milli Mücadele ve 1927 yılına kadar gerçekleşen Türk inkılap hareketlerine yer verilmiştir ''1919 senesi Mayıs'ının 19 günü Samsun'a çıktım'' diye başlayan bu eserde Atatürk, Milli Mücadele'nin bütün gelişmelerini, Türk inkılap hareketlerini anlatmış, yer yer görüş ve düşüncelerini belirtmiştir Nutuk, Kurtuluş Savaşı'nı ilk ağızdan anlatan ve aydınlatan en güvenilir kaynaktır

Atatürk, okullarda okunmak üzere 1929-1930 yıllarında liseler için ''Vatandaş İçin Medeni Bilgiler'' adlı bir kitap yazmıştır Bu eseri önemli bir ders kitabı olarak uzun süre okutulmuştur Ayrıca yine liseler için 1930-1931 yıllarında hazırlanan dört ciltlik Tarih ders kitabının her çalışmasına bizzat katılmış, her satırını incelemiş, bazı bölümlerini kendisi yazmıştır Daha sonra, Milli Eğitim Bakanlığı bu eserleri temel alarak ilk ve ortaokullar için Tarih ders kitapları hazırlatmıştır

Matematik konuları ile de yakından ilgilenen Atatürk, bu alanda bir de eser vermiştir 1936-1937 yıllarında geometri öğretimine ışık tutacak ''Geometri'' adıyla yazdığı eser, 1937 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bastırılmıştır Bugün halen kullanılmakta olan geometri terimlerinin büyük bir kısmı Atatürk tarafından Türkçemize kazandırılmış ve bu kitaba alınmıştır

Atatürk, kültürünü geliştirmek düşüncesiyle son nefesine kadar okumuş kendini tamamlamış ve pek çok alanda eser de vererek çok yönlü bir fikir adamı olduğunu ispatlamıştır



Atatürk'ün Karşılaştığı Güçlükler

Önder bir kişiliğe sahip olan Atatürk, hayatı boyunca pek çok güçlükle karşılaşmıştır Hem savaş meydanlarında, hem de siyaset alanında karşılaştığı güçlüklerle mücadele etmiş çok zor anlar yaşamış ancak hep başarılı olmuştur

Atatürk, Osmanlı Devleti'nin yıkılış savaşlarında bile zaferler kazanmış bir komutandır Komutan olarak ilk büyük başarısını üstün düşman kuvvetleri karşısında Çanakkale Savaşları'nda kazanmıştır Ancak daha önce Trablusgarp Cephesi'ndeki başarısı da akıldan çıkarılmamalıdır Atatürk'e göre muharebede, kuvvetten çok, kuvveti amaca uygun sevk ve idare etmek önemlidir

O, kendisindeki üstün sevk ve idare yeteneği ile, her zaman düşmanını yenmesini bilmiştir Komuta ettiği Türk askerinin özelliklerini çok iyi bilen Atatürk her zaman onlarla iç içe olmuş ve onların azim ve iradelerinden kuvvet almıştır Onlara taarruz etmeyi değil, ölmeyi emretmiş ve onlarla birlikte Çanakkale'de ateş hattında düşmana kahramanca karşı koymuştur

Türk milleti, Mondros Antlaşması'ndan sonra büyük zorluklarla karşı karşıya kalmıştır Ancak milletin ufkuna bir güneş gibi doğan ve milleti ile bütünleşen Atatürk, bütün milleti seferber ederek ülkenin parçalanmaması için mücadeleye girişmiştir O, Türk askerine ve halka vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu anlatırken gayet inandırıcı olmuştu

Milletle bütünleşen Atatürk, milletine dayanarak ve ondan kuvvet alarak Milli Mücadele'ye atılmış, iç ve dış düşmanlarla savaşmıştır O, bütün mücadelesinde, milletine güvenmiş onun üstün niteliklerinin yardımıyla bütün güçlükleri yenmiş "yenilmez" ve "vatan kurtaran" bir komutan olmuştur

Atatürk, bir devlet adamı olarak siyaset alanında da pek çok güçlükle karşılaşmıştır

1919 yılında Anadolu'da Milli Mücadele'yi başlatırken, kuracağı Türk Devleti'nde gerçekleştireceği inkılap programını da belirlemiştir Asıl hedefi, modern, çağdaş bir Cumhuriyet kurmaktı

Bütün yapmak istediklerini vicdanında bir milli sır gibi saklamak zorunda kaldı Onları, en yakın arkadaşlarına bile açmaktan çekindi Çünkü, çevresindekilerin çoğu bu hedefi anlayacak seviyede değildi Eğer erken bir vakitte bu düşüncelerini arkadaşlarına aktarmış olsaydı belki çoğu direnebilir ve muhalefete geçebilirdi Hedeflediği hiçbir işi, zamanından önce gerçekleştirmeye çalışmamış, sabırla uygun zamanı beklemiştir

Milli Mücadele'de tespit ettiği milli sırları zamanı gelince ortaya atmış, çevresini inandırmaya çalışmış, güçlü direnişlerle de karşılaşmıştır Herşeye rağmen kendine müdahale edenlere olgunlukla, sabırla ve bu çaresizlikler içinde ızdırapları yüreğinde duyarak katlanmıştır Bilhassa Birinci Büyük Millet Meclisi'nde çok sert eleştirilerle karşılaşmış, fakat sabırlı ve idealist bir başkan olarak bu eleştirilere cevap vermiştir

O, çevresini davasına inandırarak bütün güçlükleri yenmesini bilmiş ve ideallerini birer birer gerçekleştirmiştir Karşısına çıkan güçlüklere karşı sabırla mücadele etmiş ama herşeye rağmen gerçekleştirmek istediği hedefine ulaşmasını bilmiştir

Atatürk'ün Kişisel Özellikleri

Vatanseverliği

İdealistliği

Hakikati Arama Gücü

Yaratıcı Zihniyeti

İleri Görüşlülüğü

Mantıklılığı

Çok Cepheliliği

Yöneticiliği

Gurura ve Ümitsizliğe Yer Vermemesi



Atatürk'ün Kişisel Özellikleri

Atatürk'ün, başarılı ve çok tanınan bir insan olmasında kişisel özellikleri ve çok yönlü olması muhakkak ki büyük bir faktördür

Çok yönlülük Atatürk'ün kişiliğinde belirgin bir şekilde ortaya çıkan en büyük özelliğidir

Eşsiz yetenekleriyle tarihe unutulmaz bir insan olarak geçen Atatürk'ün bu nitelikleri onun kişilik özelliklerine de yansımıştır

Atatürk, doğuştan gelen güçlü bir karaktere ve kuvvetli bir iradeye sahiptir Davranışlarındaki ince düşünme, ölçülü hareket ve dikkatli olma, Atatürk'ün her zaman önem verdiği bir özelliğidir

O, ileri görüşlü, hayale ve gurura kapılmayan bir liderdi

O, yalnız bu günü değil gelecek kuşakları da düşünüyordu Yapacağı tüm işlerin millete faydası olup olmayacağını önceden düşünür ve ona göre hareket ederdi

Çağdaş uygarlığı amaç edinen Atatürk, zaman, mekan ve imkan faktörlerini en iyi bir şekilde değerlendirebiliyordu

Onun bu özellikleri düşmanları tarafından bile takdir edilmiştir

İngiltere Başbakanı Lloyd George (Loyd Corç) İngiltere Parlamentosu'nda onu şöyle anlatmıştır: ''Arkadaşlar! İnsanlık tarihi birkaç yüzyılda bir dahi yetiştirebiliyor Şu talihsizliğimize bakınız ki, dünyanın beklediği son dahi, bir anda Türkiye'de ortaya çıktı Hem de bize karşı Bütün dünyaya karşı Elden ne gelebilirdi?''

Atatürk'ün kişilik karakterinin oluşmasında doğuştan gelen yetenekleri ile eğitimle kazandığı alışkanlıklarının sentezi hakimdir

Atatürk'ü daha iyi anlamak ve somut delillerle tanımak gerekir Bu nedenle Atatürk'ün kişiliğini belirleyen özellikleri, yeni nesillerin zihinlerine kuvvet alınacak bir güç kaynağı olarak yerleştirmeliyiz



Vatanseverliği

Vatan sevgisi Atatürk'ün en önemli özelliğidir Millet sevgisinin ayrılmaz bir parçası olan vatan sevgisi, onun fedakarlıklarla dolu hayatının her döneminde, hayranlıkla söz edilecek hatıralarla doludur Herşeyi göze alarak Milli Mücadele'ye girişmesi, ondaki vatan ve millet sevgisinin üstünlüğünü ve fedakarlığını açıkça göstermektedir

Vatan savunmasını her şeyden önemli gören Atatürk'e Kurtuluş Savaşı'nı kazandıran da bu eşsiz vatan sevgisi ve milletine olan büyük güveni olmuştur Türklerin vatan sevgisiyle dolu olan göğüsleri, düşmanların mel'un ihtiraslarına karşı daima demirden bir duvar gibi yükselecektir sözleri ve inancı, Milli Mücadele'de kendisine ve milletine rehber olan onu başarıya ulaştıran temel düşünce olmuştur Vatanı için her türlü zorluğa katlanan Atatürk, hayatının en zor günlerinde kendisini eritip bitiren hastalığıyla mücadele ederken bile vatanını ihmal etmemiş, Hatay'ın Türkiye'ye katılması için gayretlerini sürdürmüştür

Vatanı ve milleti için yaptığı hizmetleri asla yeterli görmeyen bir ruh yüceliğine sahip olan Atatürk, hayatı boyunca yurdunu, dünyanın en gelişmiş ve en çağdaş memleketleri düzeyine çıkarmak için mücadele etmiştir ''Bu vatan çocuklarımız ve torunlarımız için cennet yapılmaya layıktır'' sözleriyle vatana olan sevgisini açıkça ortaya koymuştur

Onun vatan sevgisini gösteren önemli olaylardan birisi İngiltere Kralı Edward (Edvırd)'ın Türkiye ziyareti sırasında yaşanmıştır İngiltere Kralı Edward İstanbul'a geldiği zaman, yatından bir motora binerek, Dolmabahçe Sarayı'na gelmişti Deniz dalgalı olduğu için kralın bindiği motor dalgalar nedeniyle inip çıkıyordu Kral rıhtıma çıkmak istediği bir sırada eli yere değdi ve tozlandı O sırada Atatürk de kralı rıhtımdan almak üzere kıyıdaydı Kral elini silmek isteyince, Atatürk; ''Vatanımın toprağı temizdir; elimi ve elinizi kirletmez!'' diyerek elinden tutup kralı rıhtıma çıkardı Bu örnek, Atatürk'ün vatanseverliliğini açıkça göstermektedir

Atatürk yaptığı herşeyi Türk milletine dayanarak, Türk milletine güvenerek ve bu milletin büyüklüğüne inanarak yapmıştır Onun vatanseverliği aslında milliyetçiliği ile iç içedir ve büyük bir milliyetçidir Türk milletine aşıktır, ona saygı ve sevgi ile yürekten bağlıdır Bunun için de en gelişmiş milletlerin seviyesine ulaşmayı, hatta bu seviyeyi aşmayı Türk milletine hedef olarak seçmiştir Türk gençliğine düşen görev de bu yolda çalışmaktır



İdealistliği

Atatürk'ün idealleri, Milli Mücadele'den çok önce şekillenmiş ve zamanı gelince uygulanacak bir sisteme bağlanmıştır Atatürk'teki vatan ve millet sevgisi, onun büyük bir idealist olmasına yol açmıştır

Onun idealleri, Türk milletinin ihtiyaçlarından doğmuş, Milli Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi'nde gerçekleşmiştir

O, bu idealleri ve fikirleri ile yeni nesillere hedef ve yol göstermiştir Gelecek nesilleri de düşünmeyi ideal edinen Atatürk'ün, ilk ve en büyük ideali, vatanın bütünlüğü ve milletin tam bağımsızlığı olmuştur ''Türkiye halkı asırlardan beri hür ve müstakil yaşamış ve istiklali bir lazım-ı hayatiye telakki etmiş bir kavmin kahraman evlatlarıdır Bu millet istiklalsiz yaşamamıştır Yaşayamaz ve yaşamayacaktır'' ''Ne kadar zengin ve refah içinde olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir millet, medeni insanlık karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir davranışa hak kazanamaz'' sözleriyle bu inancını ifade etmiştir

Ülkemiz işgalden kurtulduktan sonra, milli egemenliğe dayalı bağımsız Türkiye ideali gerçekleştirilmiş ardından da sosyal ve kültürel alanda kazanılacak zaferlerin planı yapılmıştır Çünkü, Atatürk'ün ideali, milli birlik ve beraberlikle bütün güçlükleri yenmekle birlikte Türk milletini modernleştirmek ve çağdaşlaştırmaktır ''Memleket kesinlikle modern, medeni ve refah içinde olacaktır Bizim için bu hayat davasıdır'' sözleriyle Atatürk, Türk milletinin yükselmesi için tüm fedakarlığı yapacağını da belirtmiş ve bunu bir hayat meselesi olarak görmüştür Bunun için Atatürk, Türk milletine en medeni milletlerin gelişme seviyesine ulaşmayı, hatta bu seviyeyi aşmayı hedef göstermiştir Ona göre Türk milleti, hedefini iyi seçer ve bu hedefe varmaya gayret ederse, zekası ve yetenekleri ile bu ideali gerçekleştirecektir

Akılcı ve gerçekçi olan Atatürk'ün, ideallerini oluşturan düşünceler de hayal ürünü değildir, gerçekleşmeleri mümkün ideallerdir Atatürk'ün idealistliği yanında vatan hizmetinde eşsiz bir gerçekçiliği de vardır ''Biz ilhamlarımızı gökten ve gayptan değil, doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz Bizim yolumuzu çizen, içinde yaşadığımız yurt, bağrından çıktığımız Türk milleti ve bir de, milletler tarihinin bin bir facia ve ıstırap kaydeden yapraklarından çıkardığımız sonuçlardır'' sözleri ile gerçekçiliğini açıkça ortaya koymuştur

İdeallerini gerçekçilik temellerine oturtan Atatürk, uygulamalarını da gerçekçiliğe uygun yapmıştır Atatürk, ''Büyük hayaller peşinde koşan, yapamayacağı şeyleri yapar görünen sahtekar insanlardan değiliz'' der O, gerçeklerden ayrılmayan bir idealist idi Ne kadar acı olursa olsun, daima gerçekle yüz yüze bulunmak, Atatürk'ün en belirgin özelliği idi Körü körüne hareket, hayal ve maceraperestlik O'nun hayatında hiç var olmayan şeylerdir İdeallerini gerçekleştirirken daima sağlam ve etkili kararlar almaya dikkat etmiştir Hiçbir zaman milleti manasiz bir maceraya sürüklememiştir

Atatürk'e göre; ideal birliği, insanları birbirine yaklaştırır; onlarda ortak kader birliğinin derin duygularını uyandırır Toplumda dayanışma duygusunun canlanmasında da ortak idealler büyük etkiye sahiptir Büyük ideallere sahip olan milletler devamlı ve güçlü devletler kurarak varlıklarını sürdürürler Atatürk, bundan dolayı fikirlerini ilkeler olarak ortaya koymuş ve onlan idealleştirmiştir

Hakikati Arama Gücü

Vatanı kurtaran, özgür ve bağımsız Türkiye idealini gerçekleştiren Atatürk, yeni Türkiye'yi batılı olmak, modernleştirmek amacı ile çağdaş uygarlık idealine yöneltmiştir

İlmin ve aklın rehberliği altında sürekli çağdaşlaşmak Atatürkçülüğün en temel unsurlarındandır Atatürk'ün idealistliğinin temelinde gerçekleri arama, bulma ve uygulayabilme gücü yatar O, olaylar hakkında bir karara varmadan önce onları inceler ve düşünerek mantık süzgecinden geçirir Bu olayları doğuran sebepleri tespit eder ve kararına esas olacak gerçeği bulurdu Bu Atatürk'ün üstün yöneticilik özelliğinin bir gereğidir Büyük işleri yaparken takip ettiği bu metot onu başarıya götürmüştür

Daima gerçeği arayan ve gerçeği her zaman ifade edebilen bir kişi olan Atatürk, başarıya ulaşabilmek için mutlaka dahi olmak gerekmediğini şu sözleriyle belirtmiştir;

''Ben askeri deha filan bilmiyorum Herhangi bir zorluk önünde kaldığım zaman benim yaptığım iş şudur: Vaziyeti iyice tespit etmek, sonra bu vaziyet karşısında alınacak tedbirin ne olduğuna karar vermek''



Yaratıcı Zihniyeti

Atatürk, büyük işler görme ve eserler ortaya koyma yeteneğine sahip, dehasını yaratıcı zihniyeti ile birleştirebilen bir liderdir Dehası, onu olağanüstü durumlarda başka kimsenin yüklenemeyeceği işleri görmeye itmiştir Alışılmış bir düzenin ve hayat tarzının dışında yenilikler ortaya koyması, kimsenin düşünemediği veya cesaret edemediği inkılap hareketlerini ve ileriye yönelik atılımları gerçekleştirmesi bu dehanın ürünüdür Şahsi ihtirasını millet yolunda hizmet gayesine vermiş olan Atatürk'e göre dahinin tarifi şudur: ''Dahi odur ki, ileride herkesin takdir ve kabul edeceği şeyleri ilk ortaya koyduğunda herkes, onlara delilik der''

Atatürk'ün bu zihniyetini askerlik, siyaset, devlet adamlılığı, alanlarında yapmış olduğu inkılap ve yenileşme çalışmalarında açıkça görmekteyiz Çanakkale ve Sakarya Savaşları'nda ortaya koyduğu savaş taktikleri onun ne kadar kabiliyetli olduğunu gözler önüne sermektedir Sakarya Meydan Savaşı'nda verdiği; ''Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır O satıh bütün vatandır! Vatanın her karış toprağı, vatandaş kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz'' emriyle Atatürk, savaş tarihine yeni bir taktik hediye etmiştir

Türkiye Devleti'nin idare şekli olarak ''Cumhuriyet'' idaresini kabul ettirmesi, yaratıcılığı ve cesareti sayesinde gerçekleşmiştir XX yüzyılın başları, saltanatın ve hilafetin güçlü taraftarları olduğu ve milletin bundan başka bir idare şekli tanımadığı bir dönemdi Cumhuriyet'in iyi bir idare şekli olduğunu bilmelerine rağmen, bazı aydınların, böyle bir idare şeklinin Türkiye'de uygulanacağına inanmaları, hatta hayal etmeleri bile mümkün değildi Milli Mücadele'yi zaferle sonuçlandırdıktan sonra Atatürk'ün saltanatı kaldırması ve çok geçmeden de Cumhuriyet'i ilan etmesi de onun yaratıcı zihniyetinin bir sonucudur

Atatürk, halifeliğin kaldırılması, Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabul edilerek medrese ve okul ikiliğine son verilmesi, Anayasa'dan dini hükümlerin çıkarılması ve laiklik ilkesinin getirilmesi gibi çok önemli inkılapları yaratıcı düşüncesi ve cesareti ile gerçekleşmiştir

Çağdaşlaşma ve ilerleme yolunda çok kısa sürede yapılan inkılap hareketlerinin her biri onun cesaretini ve yaratıcı gücünü gösterir Çok kısa bir zamanda Türkiye'yi çağdaş, modern ve laik bir devlet yapısına kavuşturan Atatürk, Türk milletinin, dinamik ve yenilikçi özelliklerini ortaya çıkarmıştır



İleri Görüşlülüğü

İleri görüşlülük Atatürk'ün en önemli özelliklerinden biridir Onun büyük bir devlet adamı olma yönünü oluşturan özelliklerinden birisi de bu yönüdür Tarih bilgisinin siyasette önemli bir yeri olduğuna inanan Atatürk, çok okur ve okuduklarından gerekli dersleri çıkarırdı Bugünü anlayabilmek ve yarını tahmin edebilmek için dünü bilmek gerektiğine inanan Atatürk, tarih bilgisinin ve dehasının verdiği kavrama ve doğru karar verme gücü sonucunda başarıya ulaşmıştır

Türk milletinin felaket uçurumuna yuvarlanışını uzak görüşü ile çok önceden sezen ve değerlendiren Atatürk ''Yolunda yürüyen bir yolcunun, ufku görmesi kafi değildir Muhakkak ufkun ötesini de görmesi lazımdır'' sözüyle geleceğe bakış açısını ortaya koymuştur Çanakkale Savaşları sırasında düşmanın amacını ve asıl çıkarma bölgelerini, harekatın başlamasından önce teşhis etmesi ve gerekli tedbirleri teklif etmesi de onun ileri görüşlülüğünü ortaya koymuştur Ancak bu tekliflerinin, üst komutanlık tarafından dikkate alınmaması, savaşın uzamasına ve çok sayıda insanın ölümüne sebep olmuştur

Atatürk durumu çok iyi değerlendirebilen ve olacakları tahmin edebilen bir liderdir I Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Osmanlı Devleti'nin bir mütarekeye gideceğini, barışa kadar bunalımlı anlar geçireceğini, ordunun dağılacağını, düşmanla milletin karşı karşıya kalacağını ve şimdiden gerekli tedbirlerin alınmasının gerektiğini söylemesi ve uygulamaya geçmesi, onun sezi ve kavrayış gücünün, uzak görüşlülüğünün derecesini açıkça gösterir

Atatürk'ün ileri görüşlülüğüne iyi bir örnek de II Dünya Savaşı ile ilgili tahminleridir 1932 yılında Atatürk; Amerikalıh General Mc Arthur (Mak Artur) ile yaptığı görüşmede ''Versay Antlaşmasının, II Dünya Savaşının tohumlarını attığını, Almanya'nın bütün Avrupa'yı ele geçirecek bir orduyu kısa bir zamanda kurabileceğini ve harbin 1940-1945 yılları arasında başlayacağını, çıkacak bir harpte Amerika'nın tarafsız kalamayacağını, Avrupa'da olacak bir harbin başlıca galibinin ne İngiltere, ne Fransa ve ne de Almanya'mn değil, sadece Sovyet Rusya olacağını'' söylemiştir Avrupa’daki olaylar gerçekten 1939 yılından itibaren Atatürk'ün bu tahminine göre gerçekleşmiştir

Atatürk 1933 yılında yaptığı bir konuşmasında ise, o zaman emperyalist devletlerinin sömürgesi durumunda olan İslam toplumları için de şu tahminde bulunmuştu: ''Doğudan şimdi doğacak olan güneşe bakınız! Şimdi günün ağardığını nasıl görüyorsam, uzaktan, bütün doğu milletlerinin uyanışlarını öyle görüyorum Bağımsızlık ve hürriyetlerine kavuşacak daha pek çok kardeş milletler vardır Bu milletler bütün güçlüklere, bütün engellere rağmen, her şeyi yenecekler ve kendilerini bekleyen güzel geleceğe kavuşacaklardır Sömürgecilik ve emperyalizm yeryüzünde yok olacak ve yerlerine, milletler arasında hiçbir renk, din ve ırk farkı gözetmeyen yeni bir ahenk ve işbirliği çağı geçecektir'' İslam dünyasında ve doğudaki diğer bölgelerde ortaya çıkacak devletleri, Atatürk, daha 1933 yılında yukarıdaki sözleriyle haber vermiştir

Atatürk'ün ileri görüşlülüğüne diğer bir güzel örnek de, Sovyetler Birliği içerisinde yaşayan Türkler için yapmış olduğu yorumdur Atatürk, şöyle demiştir: ''Bugün Sovyetler Birliği dostumuzdur, komşumuzdun müttefikimizdir Bu dostluğa ihtiyacımız vardır Fakat yarın ne olacağını kimse bugünden kestiremez Tıpkı Osmanlı gibi, tıpkı Avusturya-Macaristan gibi parçalanabilir, ufalanabilir Bugün elinde sımsıkı tuttuğu milletler avuçlarından kaçabilirler Dünya yeni bir dengeye ulaşabilir İşte o zaman Türkiye ne yapacağını bilmelidir Bizim, bu dostumuzun idaresinde dili bir, inancı bir, özü bir, kardeşlerimiz vardır Onlara sahip çıkmaya hazır olmalıyız Hazır olmak o günü susup beklemek değildir Hazırlanmak lazımdır Milletler buna nasıl hazırlanır? Manevi köprülerini sağlam tutarak Dil bir köprüdür, Tarih bir köprüdür

Köklerimize inmeli ve olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz Onların (Soydaş Türk kardeşlerimizin) bize yaklaşmasını bekleyemeyiz Bizim onlara yaklaşmamız gerekli''

Her alanda ileriyi görebilen Atatürk için ölümünden sonra General Me Arthur (Mak Artur), şöyle demiştir: ''Ölümüyle, dünya büyük bir dahi önderini, Türk milleti en seçkin ve kahraman evladını, insanlık da, ileri görüşlü ve korkusuz bir savaşçısını kaybetmiştir''



Mantıklılığı

Keskin bir mantık ve zeka gücüne sahip olan Atatürk bütün hayatı boyunca ''akıl ve mantık''a büyük değer vermiştir ''Akıl ve mantığın halletmeyeceği mesele yoktur'' görüşüne sahip olan Atatürk'ün kişiliğine üstünlük kazandıran ve onu evrensel devlet adamı yapan yönü akıl ve mantık kurallarına sıkı sıkıya uymasıdır Atatürk ülke meselelerinde mantık ve şuurla hareket etmek kudretine sahipti ''Bizim akıl, mantık ve zeka ile hareket etmek, en belirgin özelliğimizdir'' sözü onun hayat felsefesini özetlemektedir

Atatürk, matematik dersine okul sıralarında büyük önem vermiş ve bu alandaki başarısı ile öğretmenlerinin takdirini kazanmıştı Akıl, mantık ve zekayı çalıştığı için Matematik; insanı şuurlu yapar, şuur ise ileriye ve yeniliğe götürür Akıl, mantık ve şuurla hareket etmek en büyük özelliği olan Atatürk, hayatında mantıksızlığa ve şuursuzluğa hiçbir zaman yer vermemiştir O, bütün olayları, bir matematik işlemi yapar gibi akıl ve mantık süzgecinden geçirir ve olayları bir mantık ve bir gerçeklik temeline oturtarak çözerdi Askerlik ve devlet hayatında onun bütün kararlarına ve hareketlerine bir düzenlilik ve ahenk veren ve bütün yaptıklarında akılcı ve mantıklı bir tutumun hakim olmasına sebep olan yine öğrenciliğinde kazandığı matematik kültürüdür Tüm inkılaplarını mantık kurallarına uygun gerçekleştirdiğinden dolayı Atatürk bu özelliğiyle başarıya ulaşmıştır



Çok Cepheliliği

Çok cephelilik Atatürk'ün bir diğer özelliğidir Milli Mücadele'ye başlamadan önce, modern ve çağdaş bir devlet kurmayı kendisine program olarak seçmiş biri olan Atatürk, fikri hazırlığını da buna göre yapmış ve ortaya koyduğu eserler ile dehasını ispat etmiştir Askerlik, siyaset, eğitim, sanat, edebiyat, tarih, dil, sosyoloji, din, felsefe, matematik, hukuk ve daha birçok alanda hem düşünen, hem de eserler veren Atatürk çok yönlü bir lider olduğunu göstermiştir Ölünceye kadar da okuyarak her alanda kendi kendini tamamlamış ve yenilemiştir

O, savaşların en bunalımlı günlerinde bile okumayı sürdürmüştür Milli Mücadele'den sonra inkılap hareketlerinin hazırlıkları döneminde de daima okumuş ve yakın çevresi ile okudukları üzerinde tartışmalara, fikir alışverişine girmiş, bundan zevk duymuştur Her işi, her çalışması, yaptığı bu fikir hazırlıklarına dayanmıştır

1916'da XVI Kolordu komutanı olduğu Doğu Cephesi'nde çoğu günlerini kitap okumakla ve okudukları üzerinde düşünmekle geçiren Atatürk, cephede savaşırken bile, fırsat buldukça kitap okumuştur Bu onun okumaya ve öğrenmeye verdiği önemi açıkça göstermektedir Bu niteliği, onun belirgin özelliklerinden birisidir

Atatürk Milli Mücadele'de Ağustos 1922'de Büyük Taarruz öncesi Akşehir'de karargahındaki dairesinden hiç çıkmadan birkaç gün içinde Reşat Nuri Güntekin'in ''Çalı Kuşu'' romanını okuyup bitirmiştir Böylece okumanın her zaman ve her ortamda mümkün olduğunu göstermiştir Bu okuma isteği, onun hayatının sonuna kadar devam etmiştir 1936-1937 kışında, Fransızca geometri kitaplarını okuması ve bunu ''geometri'' adıyla bir eserle süslemesi Atatürk'ün hiç bitmeyen öğrenmek ve öğretmek aşkını göstermektedir



Yöneticiliği

''Hayatta en fena şey, riyakarlıktır Hakikat ne olursa olsun riyakarlar onu temizlik ve saflık kisvesine bürünerek saklamaya çalışırlar ki, bu büyük bir tehlikedir'', ''Hakikati konuşmaktan korkmayınız'', ''Birbirimize daima hakikati söyleyeceğiz Felaket ve saadet getirsin, iyi ve fena olsun, daima hakikatten ayrılmayacağız''

Yukarıdaki sözleriyle Atatürk gerçekçilik, açıklık ve dürüstlüğün önemini vurgulamıştır Yetenekli bir yönetici olan Atatürk, hem askerlik hayatında hem de devlet yönetiminde gerçeklik ve dürüstlükten hiç ayrılmamıştır Dürüstlüğün ve açıklığın bir kuvvet kaynağı olduğunu şu sözleriyle belirtmiştir: ''Asla hatırdan çıkarmamalısınız; bizim en büyük kuvvetimizi, bugün de yarın da dürüst, açık bir siyaset ve sözlerimize bağlılık teşkil edecektir''

O devlet yönetiminde hiçbir zaman hayalciliğe ve maceraya yer vermemiştir Yapabilecekleri üzerinde durmuş ve onları gerçekleştirmeye çalışmıştır ''Milleti, aklımızın ermediği, yapmak kudret ve kabiliyetini kendimizde görmediğimiz hususlar hakkında kandırarak geçici teveccühler elde etmeye tenezzül etmeyiz Millete, adi politikacılar gibi yalancı vaatlerde bulunmaktan nefret ederiz''

''Yapmak iktidarında olmadığımız işleri, uyuşturucu, oyalayıcı sözlerle yaparız diyerek millete karşı gündelik siyaset takip etmek prensibimiz değildir'' ''Milletimizi şimdiye kadar söylediğim sözlerle ve harekatımla aldatmamış olmakla müftehirim Yapacağım, yapacağız, yapabiliriz dediğim zaman onları, filhakika yapılabileceğime kani idim'' sözleriyle yöneticiliğinin niteliklerini özetlemiştir Atatürk milleti yönetirken, dürüst bir siyaset takip etmiş yapılabilecek işleri uygulamaya koyma esasına daima bağlı kalmıştır ''Benim her emrim yapılır; çünkü, benden yapılmayacak emirler çıkmaz'' diyen Atatürk, uygulanmayan kararlar vermediği için her zaman inkılap hareketlerini gerçekleştirme imkanı bulmuştur

Yapılabilecek işleri sırasında ve zamanında yapmanın çok önemli olduğunu vurgulayarak; ''Bir işi zamansız yapmak, o işi bozmak, başarısızlığa uğratmak olur Her şey sırasında ve zamanında yapılmalıdır'' demiştir

Yapacağı işleri günlerce, bazen aylarca inceden inceye düşünerek hazırlayan Atatürk, bir defa karar verdi mi, onu, hiçbir güçlük yolundan çeviremezdi

''Büyük kararlar vermek kafi değildir Bu kararlan cesaret ve kesinlikle tatbik etmek lazimdir'' diyen Atatürk, verdiği kararın israrlı takipçisi olmuş ve her işini mutlaka istediği şekilde sonuçlandırmıştır Ancak o verdiği kararların ve gerçekleştirdiği işlerin sorumluluğunu da taşımıştır Tüm hareketlerinde sorumluluk üstlenmiş düzensizlikten ve vurdum duymazlıktan ısrarla kaçınılmıştır

''Her an tarihe karşı, cihana karşı hareketimizin hesabını verebilecek bir vaziyette bulunmak lazımdır'' sözleriyle Atatürk verdiği kararların ve gerçekleştirdiği işlerin sorumluluğunu da taşımıştır



Gurura Ve Ümitsizliğe Yer Vermemesi

Hayatında karşılaştığı güçlüklerle hep mücadele eden Atatürk, hiçbir zaman umutsuzluğa düşmemiştir Bununla birlikte başarıları karşısında gurura da kapılmamıştır O her zaman şu sözlerini prensip olarak kabul etmiştir: ''Muvaffakiyetlerde gururu yenmek, felaketlerde ümitsizliğe mukavemet etmek lazımdır'' ''Hayat mücadeleden ibarettir Bundan dolayı hayatta iki şey vardır: Galip olmak, mağlup olmak'' ''Hayat, bir ilerleme ve dinamizm kaynağıdır İnsan ona kendini uydurmak mecburiyetindedir'' ''Hayat demek mücadele, çarpışma demektir Hayatta muvaffakiyet, mutlaka mücadelede muvaffakiyetle mümkündür Bu da, manen ve maddeden kuvvete, kudrete dayanır bir niteliktir''

Atatürk'te büyük işler becerecek maddi ve manevi güç ve kuvvet vardır Bu yüzden Atatürk, felaketlerde umutsuzluğa kapılmamış ve daima engelleri kaldırmayı ve başarıyı elde etmeyi düşünmüştür Başarılı olunca da hiçbir zaman gurura kapılmamıştır

Meclis'in yeni açıldığı ilk günlerde bazı milletvekilleri, Kurtuluş Savaşı'nın yoksulluk içinde başarılamayacağına inanarak dönmeye karar verirler Atatürk, milletvekillerinde görülen bu umutsuzluk karşısında mecliste yaptığı konuşması ile, bütün milletvekilleri geri dönse ve kendisi yalnız kalsa dahi mücadeleye devam edeceğini kesin bir dille şu şekilde ifade etmiştir: ''Düşman adım adım her tarafı işgal ederek Ankara'ya kadar gelecek olursa, ben bir elime silahımı, bir elime de Türk bayrağını alıp Elmadağı'na çıkacağım Burada tek başıma son kurşunuma kadar düşmanla çarpışacağım Sonra bu mukaddes bayrağı göğsüme sarıp şehit olacağım Bu bayrak kanımı sindire sindire içerken ben de hayata veda edeceğim Huzurunuzda buna and içiyorum!'' Bu sözler Mustafa Kemal'in ne kadar inançlı ve umutsuzluktan ne kadar uzak olduğunu göstermektedir Milli Mücadele'de milletin bütün kaynakları seferber edilmişti Meclis'te parasızlık ve türlü imkansızlıklar yüzünden ordunun ayakta tutulamayacağını söyleyenler karşısında O, umutsuzluğa, çaresizlik duygusuna kapılmamış, soğukkanlılığını ve direncini korumuştur Türk milletine güvenerek ve kendisinde var olan kuvvet, kudret, azim ve iradeye dayanarak her zorluğun üstesinden gelineceğini ''Para vardır veya yoktur, ister olsun, ister olmasın, ordu vardır ve olacaktır'' sözleriyle dile getirmiştir

Atatürk, Sakarya Meydan Savaşı öncesinde Yunanlılar karşısında, Türk ordusunu, Sakarya Irmağı'nın doğusuna çekme gereğini duymuştu Bu durum Meclis'te bunalıma sebep olmuştu Atatürk'e ''Yunanlılar savunmamızı yararlarsa ne yaparız?'' sorusu sorulunca, şu cevabı ile milletvekillerini yatıştırdı: ''Böyle bir şey olursa onları Çankırı ormanlarına çeker, gerilla taktiği ile yok ederim'' Meclis kendisine umut veren ve zafer vadeden Atatürk'ü başkumandan seçmiş ve ona büyük yetkiler vermiştir

Atatürk, öğünmesini bilmediği gibi, öğülmeyi de istememiştir, ''Benim için dünyada en büyük mevki ve mükafat milletin bir ferdi olarak yaşamak-tir'' diyen Atatürk'ün gururu, öğünmesi, Türk milletinin bir ferdi olmaktan ileri gitmemiştir Başarılarından dolayı, gurura, büyüklük duygusuna kapılmamış, kendisini beğenmişlik gibi bir zaaf göstermemiştir

Atatürk, büyük adam olmanın nelere bağlı olduğunu şu sözleri ile belirtir: ''Büyüklük odur ki, hiç kimseye eğilmeyeceksin, hiç kimseyi aldatmayacaksın, memleket için hakiki mefkure ne ise onu görecek, o hedefe yürüyeceksin Herkes senin aleyhinde bulunacaktır, asla irkilmeyeceksin Önüne sayısız engeller yığacaklardır Kimseden yardım gelmeyeceğine inanarak bu engelleri aşacaksın Ondan sonra sana büyüksün, derlerse, bunu diyenlere güleceksin!''

Yapılan bütün işlerin milletin ihtiyaçlarından ve eğilimlerinden doğmasını isteyen Atatürk, bu görüşünü şu sözleri ile ifade etmiştir: ''Gerçekte ihtirassız büyük bir iş meydana getirilemez Fakat onun herhalde millet yolunda bir hizmet gayesine yönelmiş olması lazımdır Başkan olan kimsenin milletin ülküsüne göre hareket etmesi ve milletin psikolojisini bildikten sonra o milletin eğilimine uyması gerekir''

Atatürk, yaptığı bütün işlerde Türk milletinin ihtiyaçlarını ve eğilimlerini göz önünde tutmuştur ''Memleket ve millet hizmetlerinde önder olmak isteyenlerin ilham kaynağı, milletin gerçek duygulan ile istekleridir Bizim, söylemeye değer bir hareketimiz varsa, o da milletin duygularına ve eğilimlerine, varlığına temas etmeğe çalışmaktan ibarettir Her türlü başarı sırrının, her çeşit kuvvetin, kudretin gerçek kaynağının milletin kendisi olduğuna inancımız tamdır'' sözleriyle bu düşüncesini ortaya koymuştur

Yapılan işleri hiçbir zaman kendisine mal etmeyen Atatürk ''Ben yaptım'', ''Ben başardım'' dememiştir Büyük zaferden sonra Anadolu'da yaptığı ilk gezide halka: ''Bu zafer benim değil, milletindir'' demiştir Her bir başarıyı, her büyük işi Türk milletine mal etmek en önemli yönü idi: ''Eriştiğimiz başarı; milletin kuvvetlerini ve faaliyetlerini birleştirmesinden ileri gelmiştir'' der, O, tüm inkılaplarını Türk milletinden aldığı ilhamla yaptiğını söylemekten zevk alırdı: ''İlham ve kuvvet kaynağı milletin kendisidir; milletin ortak isteği, gerçek eğilimidir Varlığımızı bağımsızlığımızı kurtaran bütün teşebbüs ve hareketler, milletin ortak fikrinin, isteğinin, azminin yüksek görünüşünden başka bir şey değildir'' ''Bütün yapılanlar herkesten evvel büyük Türk milletinin eseridir'' der Bu ifadeler onun ilham kaynağını açıkça ortaya koymaktadır

O, bir milleti yok olmaktan kurtarmış bir kahraman olmasına rağmen bu başarısı ile hiç öğünmemiş, başarıyı Türk milletine ve ordusuna mal etmiştir Aşağıdaki sözleri de bunu açıkça göstermektedir; ''Vatanın kurtuluşu, kazanılan zaferler, Türk Ordusu ile büyük Türk milletinin gösterdiği kahramanlık ve fedakarlıkların eseridir'' ''Bu zaferi kazanan ben değilim! Bunu asıl o gün (30 Ağustos 1922) tel örgüleri hiçe sayarak atlayan, savaş meydanında can veren, yaralanan, kendini esirgemeden düşmanın üzerine atılarak Akdeniz yolunu Türk süngülerine açan kahraman askerler kazanmıştır Ne yazık ki, onların her birinin adını Kocatepe'nin sırtlarına yazmam mümkün değildir Fakat hepsinin ortak bir adı vardır; Türk askeri!''

Yaptığı işlerle öğünmeyen, yalnız öğünülecek işler yapmak isteyen Atatürk: ''Yaptığımız hizmetlerle öğünmüyoruz Yapacağımız hizmetlerin öğünmeye layık olabileceği ümidiyle teselli oluyoruz'' der Ona göre, millete hizmet edenler bir karşılık beklememelidir ''Millete hizmet edenler, görevlerini yerine getirmiş olmaktan başka bir iş yapmamışlardır'' der Millete hizmette sürekliliğin gerekli olduğuna inanan Atatürk: ''Bir insan, hayatında büyük bir muvaffakiyet gösterebilir; fakat, yalnız onunla öğünerek kalmak isterse, o muvaffakiyet de unutulmaya mahkumdur'' demiştir

Başarılardan dolayı, gurura ve gösterişe kapılmayan Atatürk, bir halk adamı olarak yaşamış, milletin çıkarlarını kendi çakarlarından, hatta canından üstün tutmuştur Ne istemişse Türk milleti için istemiş ve bu uğurda çalışmıştır O, Türk milletinin bir ferdi olmaktan başka bir öğünmeye kapılmamıştır Atatürk bütün bu özellikleriyle Türk milletinin vasıflarını taşıyan ve uygulayan dahi bir inkılapçı olarak yaşadı ve bu önder kişiliği ile adını tarihe altın harflerle yazdırdı

Atatürk'ün Öğretmenlik Mesleği İle İlgili Sözleri

"Ulusları kurtaranlar yalniz ve ancak öğretmenlerdir"

"Dünyanın her yanında Öğretmenler, insan topluluğunun en fedakar ve saygıdeğer kişileridir"

"Öğretmenler; ben ve arkadaşlarım sarsılmaz imanla sizi izleyeceğiz ve sizin karşılaştığınız bütün engelleri kaldıracağız"

"Öğretmenler! Cumhuriyet sizden düşünceleri özgür, vicdani özgür, kültürü özgür kuşaklar ister"

"Öğretmenler! Cumhuriyetin fedakar öğretmen ve terbiyecileri, yeni nesli sizler yetiştireceksiniz Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır"

"Öğretmenler! Ordularımızın kazandığı zafer, sizin ordularınız için yalnız zemin hazırladı Gerçek zaferi siz kazanacak ve devam ettireceksiniz ve mutlaka başaracaksınız"

Mustafa Kemal Atatürk'ün Anıları

Atatürk'ün Son Cumhuriyet Bayramı
Yoksul Kelimesini Beğenmedim
''Kumandanın Atı Kaçmaz, Kovalar!''
Müsaade Buyurursanız Bendeniz de Masadan Kalkayım Efendim
''Atatürk'ün Bir Eri Takdir Etmesi''
Yeni Okullar
Bundan Ötesi Eğitim Meselesi
Bir Okul Ziyareti ve



Atatürk'ün Son Cumhuriyet Bayramı

Cumhuriyet bayramlarının günlerini ve gecelerini sabahlara kadar ayakta geçiren o zevkli, keyifli ve neşeli Atatürk, hayatının son Cumhuriyet Bayramı'nın gününü ve gecesini Dolmabahçe Sarayı'nın bir odasında ölüm döşeğinde geçirdi Süzülmüş, takatsiz ve solgundu Artık günleri değil, saatleri sayılıydı Kesik kesik konuşuyor, yanındakiler de onu oyalayacak laflar söylüyorlardı Bir aralık pencereden bol bir ışık aksetti Elektriklerle donanmış bir Boğaziçi vapuru, sarayın rıhtımına yanaşacak kadar yaklaşmıştı Alkışlar, ölümün kanat gerdiği bu hüzünlü odanın matemli havasını dalgalandırdı "Üniversite gençleri tebrike gelmişler" dediler İşaret etti, kollarına girildi Pencere kenarındaki koltuğa oturtuldu Ayağa kalkmak istedi, kaldırıldı

Eliyle vapurdakileri selamladı Görüldü mü, sezildi mi bilmiyorum Vapurda bir alkış tufanıdır koptu Yaşa sesleri göklere yükselirken vapur da hareket etti "Dağ başını duman almış"ın ilk nağmelerini işiten Atatürk yanındakilere döndü Cansızdı fakat gözlerinde zekanın ve iradenin ışıkları parlıyordu Fütursuz ve teessürsüz bir sesle gençlere işiteceklermiş gibi: "Bu bayramlar ve yarınlar sizindir, güle güle" dedi Atatürk yatağına yatırıldı Kılıç Ali'yi sert bir öksürük tuttu, dışarıya fırladı Ben de çıktım

Hemşehrisi, kızları, arkadaşları, adamları için için ağlıyorlardı Ben de onların arasında idim



Yoksul Kelimesini Beğenmedim

Yoksul Kadınları Himaye Cemiyeti idare heyeti Ankara Ordu Evi'nde ''Analar Sofrası'' adıyla bir gece tertiplemişti Buna davet edilmiş olan Atatürk ''Analar Sofrası'nın'' şeref yerine oturdu Büfeyi açtıktan sonra cemiyet reisine sordu:

- Cemiyetinizin adı nedir?

- Yoksul Kadınları Himaye Cemiyeti,

- Yoksul kelimesini beğenmedim Türk kadınına yakışmayacak bir sıfat

- !

- Cemiyetinizin adını ben koyuyorum ''Kadın Esirgeme Kurumu'' deyiniz Bu teklif bütün hazır bulunan analar ve kadınlar tarafından derin bir zevkle ve alkışlarla kabul olunmuştur



''Kumandanın Atı Kaçmaz, Kovalar!''

Mahmut Bey kardeşim anlatıyor:

Atatürk at yarışlarını pek severdi

O haftaki koşulara yanlarında İnönü de olmak üzere maiyeti ile birlikte gitmişti Ata'nın koşulara şeref vermesi halk tarafından içten gelen sevgi ile karşılanırdı Atatürk neşeli olduğu zamanlar güvendiği hayvanlardan biri için bilet aldırır, kazanırsa isabetinden dolayı gurur ve sevinç duyardı O hafta da seçeceği hayvanı merakla bekliyorduk Biraz sonra Ata'nın yanına zamanın kumandanlarından bir albay geldi Sert bir selâmdan sonra:

- Atam; bugün bendenizin yetiştirdiği atlardan biri koşacak, neticeden ümitvarım, arzu buyurursanız bu hayvan için bir bilet alın, kulunuza büyük bir şeref bahşedersiniz! dedi

Atatürk, albayı yukarıdan aşağıya süzdü İnönü'ye:

- Paşam, dedi Bu at için siz de birkaç bilet alın Buna İnönü:

- Efendim, bu hafta siz oynayıp kazanın, ben de haftaya oynar, kazanırım şeklinde bir cevap verdi

Ata, yaverine döndü:

- Bana bu at için 100 liralık bilet alın

Albay teşekkür etti selâm verdi ve kenara çekildi

Biz de heyecan ile o koşuyu beklemeye başladık Birkaç dakika içinde 13 numaralı hayvana 100 liralık bilet alındığının, sıra ile başların bize dönmesinden bütün sahaya yayıldığını anladık Fakat netice ne oldu bilir misiniz ? Bizim at 13 numara sırasını bozmak istemiyormuş gibi en geride, 13'üncü geliyor Çok geçmeden Ata, albayı buldu Yüzü gerilmiş bir vaziyette:

- Albay bu ne? Ne halt ettin?

O, kıpkırmızı kulaklarından kan fışkıracak sanki önüne bakıyor Gözlerinden hiçbir şey kaçırmayan Atatürk beni farketti ve:

- Baytar yine ne var?

Diye sordu Fırsatı yakalamıştım Hemen:

- Paşam siz albaya kızarak onu sakın hırpalamayınız Bilâkis onu mükâfatlandırın, tebrik edin! Çünkü ''kumandan atı kaçmaz, kovalar'' İşte onun hayvanı da diğerlerini önüne katarak yarışı bitirdi!

Cevabını verdim

Biraz evvelki yakan gözler, sertleşen yüz adaleleri yerini eski hatıraların tatlı gülüşüne bıraktı Albayı bu suretle dehşetli bir azar yemekten kurtarmış oldum



Müsaade Buyurursanız Bendeniz de Masadan Kalkayım Efendim

Sarayda Atatürk'ün başkanlığında dil meselesi hakkında bir toplantı vardı

Dil uzmanlarımız, profesörlerimiz, gazete baş yazarları büyük masanın etrafında oturmuşlardı Besim Atalay ve arkadaşlarının tezi görüşülüyordu: Tedrici tekâmülü bir yana bırakıp imâl edilmiş kelimeleri bir hamlede, dilin bünyesine sokmak Hamleden, bir hamlede ilerlemekten büyük bir zevk ve şevk duyan Ata, bu tezi benimsedi ve herkese sordu:

- Bu olabilir mi?

- Hay hay, dediler

Ata, Yunus Nadi Beye döndü:

- Siz ne dersiniz?

- Bendeniz olmaz derim, efendim

- Öyle ise siz bu masanın başından kalkınız, Nadi Bey

Nadi Bey masadan kalktı Atatürk Falih Rıfkı Beye sordu:

- Sen ne dersin?

- Bendeniz de olmaz derim, efendim

- Öyle ise sen de masadan kalk

Falih Rıfkı Bey kalktıktan sonra Atatürk, Necmettin Sadak'a döndü:

- Sizin fikriniz nedir, Necmettin Bey? Necmettin Sadak doğruldu:

- Müsaade buyurursanız bendeniz de masadan kalkayım efendim



''Atatürk'ün Bir Eri Takdir Etmesi''

İran Şahı Pehlevî Balıkesir'de Onunla beraber merasim kıt'alarınıı dolaşıyorlar Her sınıftan bir bölük görüyorlar Sıra benim makineli bölüğe geldi

Daha evvel askere öğretmiştim ''acemi'' kelimesini kullanmayacaklardı, bunun yerine ''yeni asker'' diyeceklerdi Çünkü ''acemi'' tabiri İranlılara hakaret olurmuş

Önde Şah, hemen yanında Ata, biraz arkada da ben, bölüğün yanından geçmeye başladık ve nihayetteki yeni satın alınan bir kır katırının önünde durduk

Er, tekmile başladı:

- Adım Mehmet oğlu İbrahim, memleketim Ayvacık, hayvanın numarası 341, ısırmaz, tepmez, adı

Derhâl aklına geldi Hayvan yeni olduğu için erler ona (Acemi) ismi vermişlerdi

Ere, elimi göğsüme koyarak dikkat etmesini işaret ettim Bana baktı biraz durdu ve cevap verdi:

- Adı Yüzbaşıdır, komutanım

Şah farkına varmadı, yürüdü Büyük adam durdu Kulağıma:

- Bu hayvanın hakikî ismi nedir? dedi

- Acemi'dir, Paşam dedim

İbrahim'e baktı, onu süzdü Yanağını okşadı ve emir verdi:

Bu çocuğa bir ay izin verin Yaverden yol harçlığını alırsınız, dedi ve ayrıldı



Yeni Okullar

Cumhuriyetin ilanından tam bir yıl sonra Erzurum'da bir deprem felaketi yaşandı Hemen herkes harekete geçti ve vatandaşlara yardımcı oldu İstanbul Hilmi Kitabevinin sahibi Hilmi Bey ise, kitap gönderdi; depremden zarar gören çocuklara yardım olsun diye Bu Atatürk'ü çok memnun etti ve hemen, 8 Ekim 1924'te, Kitapçı Hilmi Beye bir telgraf çekti: ''İstanbul'da Babıali Caddesi'nde Kitapçı İbrahim Hilmi Bey'e; Erzurum yer sarsıntısında felakete uğrayanların çocuklarına armağan buyurduğunuz kitaplar dolayısıyla çok teşekkür ederim Yurdun bilim ve kültürü için bu olay nedeniyle gösterdiğiniz ilgiyi değerli buldum Bilim ve kültür ile donatılan bir kavimin her türlü felakete, doğadan gelse bile çare bulabileceğine işaret eden bu konudaki bağışınız bütün ulusça övgüye yaraşır anlamdadır''

Bir kitap yardımı karşısında heyecanlanıp harekete geçen Mustafa Kemâl, devletin bütün imkanlarını eğitim içirı harekete geçirdi Tek isteği genç Cumhuriyete okullaşma heyecanı yaşatmaktı Kurtuluşla birlikte başta Ankara olmak üzere yurdun dört bir köşesine birer meşale gibi okullar dikilmeye başlandı Kurtuluş savaşı sonrasında Ankara'da 1923'te açılan ilk yüksek okul, Harp okulu oldu Tıpkı Batılılaşmaya askeri okullar açarak başlayan Osmanlı İmparatorluğunda olduğu gibi Onu 1925 yılında kurulan Leyli Hukuk Mektebi izledi Henüz medeni kanun alanında bir değişiklik yoktu ama bir Hukuk Mektebi açılmıştı bile

Ankara'da yüksek okulların sayısı hızla arttı 1925 yılında Musiki Muallim Mektebi, 1927'de Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü kuruldu Bu hızlı okullaşma kısa sürede Ankara'yı bir kültür merkezi haline getirdi Okullaşma bütün hızıyla sürerken giderek çeşitlenmeye başladı, 1933 yılında, Türkiye tarımının geliştirilmesinde büyük umutlar bağlanan Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü faaliyete geçti Bu Enstitü 1948 yılında Ankara Üniversitesi'ne bağlandı ve Ziraat Fakültesi adını aldı Zamanla tabiî ilimler, veteriner, ziraat sanatları ve orman bölümleri oluştu

1934 yılında Milli Musikî ve Temsil Akademisi yine Ankara'da kuruldu Böylece bugünkü konservatuarın temeli atıldı 1935 yılında, İstanbul'daki Mülkiye Mektebi'nin adı Siyasal Bilgiler Okuluna çevrildi ve Ankara'ya taşındı, Aynı yıl Ankara'da Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi açıldı 1925 yılında kurulan Ankara Hukuk Mektebi de Hukuk Fakültesi adını aldı 1937 yılında Ankara'da bir Tıp Fakültesi kurulması kararlaştırıldı ancak savaş çıkınca fakültenin kuruluşu 1945'e kaldı Aynı problem Ankara'da açılması kararlaştırılan Yüksek Teknik Okulu'nun da başına geldi 1943 yılında Ankara'da Fen Fakültesi kuruldu



Bundan Ötesi Eğitim Meselesi

Atatürk'ü Milli Mücadele ve Cumhuriyet döneminde en yakından izleyen isimlerden biri gazeteci yazar Falih Rıfkı Atay oldu Daima Atatürk'ün Sofrası'nda yer alan Atay, adetâ o döneme tanıklık etti Yapılan işleri yakından izledi ve dönemin havasını aktaran en iyi yazarlar arasında yer aldı, Atay'a göre Atatürk, medeni kanunu kabul edip laik anlayışı hakim kıldıktan sonra bütün ağırlığını eğitime verdi:

''Cumhuriyetin kuruluş devrinde bir asırdan beri devam eden medeniyet mücadelesinin kesin zaferi medeni kanun ve laiklikle kazanılmıştır Türk milletinin bir 20'inci yüzyıl topluluğuna doğru tekamül etmesi için, artık hiçbir engel kalmamıştı Bundan ötesi eğitim meselesi idi''

'' Biz ilim kafasıyla bilmiyorduk Tefekkür kafası ile düşünüyorduk Fakat tanzimattan beri hiç olmazsa mukayese yapma imkanları elde etmiştik Bir karar vermek lazımdı Bu kararı veremiyorduk Mustafa Kemal bu kararı vermişti 3 Mart 1924'te Hilafeti kaldırdı Aynı yıl Nisan ayında Şeriye Mahkemeleri kalktı, adalet birliği sağlandı Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile öğretim birliği kuruldu Şeriye Vekalet kaldırıldı 1925 Ağustos'unda şapka devrimi, 1925 yılının Kasım ayında tekkelerin kapatılması, bir yıl sonra da medeni kanunun kabulü; nihayet 1928'de Anayasa değişikliği ile devletin laikleştirilmesi ve yine aynı yıl latin yazısının kabul edilmesi Demek ki ''inkılap devri'', Cumhuriyetin ilanını başlangıç olarak alırsak 29 Ekim 1923'ten 3 Kasım 1928'e kadar 5 yıl sürmüştür Ondan sonra bütün iş yeni düzeni bütün topluluğa sindirmekte idi Bu da Türkiye halkını yüzde yüz müspet ilme dayalı ilk eğitim terbiyesinden geçirmeye bağlı idi Bizler Tanzimattan beri çok zaman geçtiğini sanırdık İlk öğretim ve eğitimi görmeyen köy için Tanzimat gelmemiştir bile''

'' Hiçbir devlet kurucusu Atatürk kadar 'eğitim konusunun hayati önemi' üzerinde durmamıştır 'Cumhurbaşkanı olmasaydım Milli Eğitim Bakanı olmak isterdim', diyen O'dur



Bir Okul Ziyareti ve

Atatürk'ün en büyük zevklerinden biri okulları ziyaret edip, öğrencilerle konuşmaktı Bu sayede verilen eğitimi inceleme, Cumhuriyeti emanet edeceği gençlerin düşüncelerini öğrenme fırsatı bulurdu Öğrenciler arasındayken adeta gençliğini yaşar, kendini yenilenmiş hissederdi

1933 yılının Haziran ayında Ankara Erkek Lisesi'ne ziyareti de bunlardan biriydi Ankara Erkek Lisesi, Numune Hastanesi'nin karşısındaki tepenin üzerinde şimdiki Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin arkasındaki Ankara'ya hakim olan tarihi bir binadaydı Okulun tatile girmesi için artık gün sayılıyordu Lise son sınıf öğrencileri bakalorya denilen bitirme sınavlarının heyecanı içindeydiler

O sıcak Haziran gününde Atatürk yanına Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey'i, Nuri Conker'i, Ali Kılıç'ı, Başyaverini ve Afet İnan'ı alarak öğleye doğru Ankara Erkek Lisesi'ne gitti

Aslında bu tarihi binaya ilk gidişi değildi Yıllar öncesini anımsadı 27 Aralık 1919'da Sivas'tan Ankara'ya ilk geldiği zaman gaz lambalarının aydınlığında halka burada seslenmişti O yüzden bu binayı çok seviyordu Bir süre Milli Eğitim Bakanlığı da çalışmalarını bu binada sürdürmüştü

Herkes büyük bir heyecanla Çankaya'dan gelen misafirleri karşıladı Atatürk, tarih sınavının yapıldığı salona girmek istedi Tarih öğretmeni Samih Nafiz Tansu'ydu Sınavda tarih öğretmeninin yanı sıra çeşitli yerlerden gelmiş mümeyyizlerde bulunuyordu

Heyet sınav salonunda yerini aldı ve sınav başladı Olay sıradan bir sınav olmaktan çıkmıştı Artık sınavı yapacak olan hocaları değil, ülkenin tarihini yeniden yazan bir ''Önder'' di Öğrenciler ellerinde hazırladıkları tezlerle sınav salonundan tek tek içeriye girmeye başladılar Atatürk tezlere bakıyor sonra da öğrencilere sorular soruyordu

O gün sınava giren öğrencilerden birinin adı Aydın'dı Tezini verdikten sonra Atatürk sordu, Aydın yanıtladı Harita üzerinde açıklamalarda bulundu Atatürk aldığı yanıtlardan son derece memnundu Tarih önemli bir konuydu O'nun için Cumhuriyet gençlerinin de tarihi iyi özümsemesi ve tahlil etmesi gerektiğine inanıyordu Şimdi karşısında bu inancı gerçekleştirmiş bir lise öğrencisi duruyordu Soruları bitince Aydm'la konuşmaya başladı:

- Sen ne olmak istiyorsun?

- Su mühendisi Paşam

- Herkes su mühendisi olabilir, seni tarihçi yapalım ne dersin?

- Ailece böyle karar verdik, bunu değiştirmek için anne ve babamın rızasını almak lazımdır Paşam

- Aferim; bravo Aydın, pekiyi O halde onlarla görüş, benim teklifimi de söyle, sonra gel Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey'e kararını bildir

Aydın heyecanla dışanya çıktıktan sonra Atatürk, Milli Eğitim Bakanı'na döndü ve ''Bravo bu çocuğa, bu daha şimdiden öğretmen olmuştur, insan onu güvenerek bir orta okula öğretmen olarak gönderebilir, bu çocuğu takip edelim'' dedi Bunun üzerine Milli Eğ tim Bakanı Aydın'ın bir takdirnameyle ödüllendireceğini söyledi Atatürk itiraz etti; ''Takdirnameden ne çıkar, daha başka bir şey yapmalı, tahsile göndermeli, Amerika'ya gönderip çocuğun çalışmasına bir değer katalım'' dedi

Atatürk çok keyiflenmişti, o gün geç saatlere kadar Ankara Erkek Lisesi'nde kaldı

Akşam Dışişleri'nin Ankara Palas'ta Balosu vardı Saat ilerleyince bu balo hatırlatıldı Atatürk'e Atatürk okulda öğrenci ve öğretmenlerle kalmayı tercih etti O gün 50'ye yakın öğrencinin sınavına girdi Tarih öğretmeni Samih Bey'e de teşekkür etti

Cevaplarıyla Atatürk'ü sevindiren ve Türkiye'nin geleceği açısından umutlandıran Aydın, Atatürk'ün arzusuyla yüksek öğrenimini tamamlamak için Amerika'ya gönderildi 1942 yılında Amerika'da Harvard Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı Sonra Türkiye'ye döndü Bilim Tarihi dalında Dünya'da ilk doktora derecesini alan Aydın Sayılı o gün Atatürk'ün sorularına eksiksiz cevap veren Ankara Erkek Lisesi öğrencisi Aydın'dan başkası değildi Ordinaryüs Prof Dr Aydın Sayılı Cumhuriyetin yetiştirdiği bir bilim adamı olarak, hep Cumhuriyet için yaşadı

Atatürk İçin Ne Dediler

Atatürk Kronolojisi

Onuncu Yıl Nutku

Atatürk'ün Kendi Sesinden 10 Yıl Nutku

Onuncu Yıl Marşı



Atatürk İçin Ne Dediler

''Unutulmaz Atatürk'ün büyük hatırası Türk ulusu kadar ebedidir''

Mareşal Fevzi Çakmak

''Atatürk, seni sevmek, tebcil etmek, her Türk vatanseverinin millî ödevi ve namus borcudur''

Celâl Bayar

'' Atamız öldü! Bu ölümle yalnız büyük bir millet, şanlı bir millet, oğlunu kaybetmedi; tarih en yiğit kahramanını, insaniyet en yüce dehasını kaybetti''

Orhan Seyfi Orhon

'' Bugün ona ağlayıp yanmak için bir tek kalbiz; yarın onun eserini ve davasını müdafaa etmek için bir tek irade gibi kaynaşacağız''

Falih Rıfkı Atay

''Atatürk, istiklâl hissini taşıyan bütün milletler için ölmez bir semboldür''

Alman Basını

''Dünya, bir harp ve sulh kahramanı Büyük Adam'ın ölümü ile fakir düşmüştür''

Macar Basını

''Atatürk'ün, birçok insanların başarmaya maddeten muktedir olmadıkları işleri başarmakta gösterdiği azim ve cesarete ve ortaya koyduğu esere bütün Amerika hayrandır''

Amerikan Basını

''Atatürk, olağanüstü bir devlet adamı, savaş sonrası dünya tarihinin en önemli simalarından biri idi Atatürk olmasa idi, yeni Türkiye var olmazdı''

Finlandiya Basını

''Atatürk adı kadar, çağdaş hiçbir isim büyük saygı telkin edememişti''

İngiliz Basını

''Atatürk, şecaat ve kabiliyetin en büyük sembolüydü O, yirminci yüzyılın en büyük gerçeğini yaratan adamdır''

Danimarka Basını

''Atatürk, en elverişli anları bulup seçmekte eşsizdi Bu anlarda evrimci değil daima inkılâpçı olmuştur Görenleri hayretten hayrete düşüren bu kadar büyük eserleri başarmak ancak onunki gibi bir dehaya vergidir''

''O, gerektiği yerde amansızca yıkıp atmış Fakat aynı şekilde, soğukkanlılıkla yapmasını ve yaratmasını da bilmiştir''

Alman Yazarı Dr Reinhard Hüber

Tarihte Mustafa Kemal gibi, yurdunu kurtaran, daha doğrusu dirilten büyük insanlar vardır Böyle korkunç bir serüvene atılmak bile, çoğu zaman kişinin ölümsüzlüğe ulaşması için yeter Vercingetori bunun en güzel örneğidir Galyalı kahraman gibi Türk kahramanı, tam herşeyin bitti sanıldığı anda ortaya çıktı Böylece, bütün meseleler masanın üstüne kondu Ben de Sevres'ten sonra TÜRKİYE'nin öldüğünü sanmıştım Ama TÜRKİYE yaşıyor; hem, Mustafa Kemal başına geçeli beri öylesine canlı yaşıyor ki, bir Lloyd George'un bütün çabaları, bütün imkânları, sağduyuya meydan okuyan bu şiddetli yaşama isteğinin karşısında erimekten başka bir şey yapamıyor Kişi, bir ölünün, tıpkı Lazare gibi tabutunun kapağını atıp yürüdüğünü görseydi bundan daha çok şaşmazdı doğrusu

Fransız Yazarı Claude Farrere

Mustafa Kemal, beslediği umutları, giriştiği işleri bir yaygara konusu yapmaksızın çalışmıştır Bu nedenledir ki, bu göz kamaştıran eserin büyüklüğü gereği gibi bilinmemektedir

Öbür yandan bu eser; İngiliz, Fransız, Rus devrimlerinin başarılarından bambaşkadır Örneğin, hiçbiri dil, yazı gibi konulara el atmamıştır

Ne Cramwel, ne Robespierre, ne Lenin, ne de ondan sonra gelenler, çekip çevirdikleri ulusların bilim felsefesini, düşünme metodlarını, kısacası bütün bir alın yazısını değiştirme yükünü omuzlarına alamamışlardır

Fransız Akademisi Üyesi George Duhamel

ATATÜRK ihtilâlinin getirdiği en büyük yenilik, yönetimde, toplumda ve kültürde Avrupa yaşama yolunun kabul ve uygulanması olmuştur

Hiç şüphe yoktur ki, Batılılaşma ihtilâli Türk ulusal hayatının geniş ve önemli alanlarından artık geri dönülmeyecek bir tarzda gerçekleşmiş bulunmaktadır

Prof, Bernard Lewis

O, kalben o derece imanlı bir barışseverdir ki, geçmişin bütün düşmanlıklarına son verip bütün komşularıyla dost olmuştur Böylece komşuları da yurdu kadar onun çabalarından yararlanmıştır

Amerikan Eski Elçisi Charles H Sherril

Ölümüyle, dünya büyük bir dâhi önderini, Türk milleti en seçkin ve kahraman evlâdını, insanlık da, ileri görüşlü ve korkusuz bir savaşçısını kaybetmiştir

ABD'li General Mc Arthur



Atatürk Kronolojisi

1881: Selanik'te doğdu

1893: Askeri Rüştiye'ye girdi ve Kemal adını aldı

1895: Selanik Askeri Rüştiyesi'ni bitirdi, Manastır Askeri İdadisi'ne girdi

1899 Mart 13: İstanbul Harp Okulu Piyade sınıfına girdi

1902: Harp Akademisi'ne girdi ve burada gazete çıkardı

1905 Ocak 11: Harp Akademisi'ni Yüzbaşı olarak bitirdi, Şam'a 5 Ordu'nun 30 Süvari Alayı'nda staj yapmak için atandı

1906 Ekim: Şam'da Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurdu Şam'da topçu stajını yaptı ve Kolağası oldu

1908 Temmuz 23: Meşrutiyet'in ilan edilmesi için çalışmaları

1909 Mart 31: 31 Mart ihtilalinde Hareket Ordusu Kurmay Subayı olarak çalıştı

1911 Eylül 13: Mustafa Kemal, İstanbul'a Genelkurmay'a naklen atandı

1911 Kasım 27: Mustafa Kemal, Binbaşılığa yükseldi

1912 Ocak 9: Mustafa Kemal, Trablusgarp'ta Tobruk saldırısını yönetti

1913 Ekim 27: Mustafa Kemal, Sofya Ateşemiliterliği'ne atandı

1914 Mart 1: Mustafa Kemal, Yarbaylığa yükseltildi

1915 Şubat 2: Mustafa Kemal, Tekirdağı'nda 19 Tümeni kurdu

1915 Şubat 25: Mustafa Kemal'in Maydos'a gidişi

1915 Nisan 25: Mustafa Kemal, Arıburnu'nda İtilaf Devletleri'ne karşı koydu

1915 Haziran 1: Mustafa Kemal'in Albaylığa yükselişi

1915 Ağustos 9: Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanlığı'na atandı

1915 Ağustos 10: Mustafa Kemal, Anafartalar'dan düşmanı geri attı

1916 Nisan 1: Mustafa Kemal'in Tuğgeneralliğe yükselişi

1916 Ağustos 6: Mustafa Kemal, Bitlis ve Muş'u düşman elinden kurtardı

1917 Eylül 20: Mustafa Kemal, memleketin ve ordunun durumunu açıklayan raporunu yazdı

1917 Ekim: Mustafa Kemal, İstanbul'a döndü

1918 Ekim 26: Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyinde bugünkü sınırlarımız üzerinde düşman saldırılarını durdurdu

1918 Ekim 30: Mondros Mütarekesi'nin imzalanması

1918 Ekim 31: Mustafa Kemal'in Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'na atanması

1918 Kasım 13: Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'nın kaldırılması ve Mustafa Kemal'in İstanbul'a dönüşü

1919 Nisan 30: Mustafa Kemal'in Erzurum'da bulunan 9 Ordu Müfettişliği'ne atanması

1919 Mayıs 15: İzmir'e Yunan'lıların asker çıkarması

1919 Mayıs 16: Mustafa Kemal, Bandırma vapuruyla İstanbul'dan ayrıldı

1919 Mayıs 19: Mustafa Kemal, Samsun'a çıktı

1919 Haziran 15: Mustafa Kemal, 3 Ordu Müfettişi ünvanını aldı

1919 Haziran 21: Mustafa Kemal, Ulusal Güçleri Sivas Kongresi'ne çağırdı

1919 Temmuz 8/9: Mustafa Kemal, askerlikten çekildi

1919 Temmuz 23: Mustafa Kemal'in başkanlığı altında Erzurum Kongresi'nin toplanması ve bir Temsil Kurulu seçerek dağılması (7 Ağustos 1919)

1919 Eylül 4: Mustafa Kemal'in başkanlığı altında Sivas Kongresi'nin toplanması ve 11 Eylül'de sona ermesi

1919 Eylül 11: Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaayı Hukuk Cemiyeti Heyet Temsiliyesi Başkanlığı'na seçildi

1919 Ekim 22: Amasya Protokolü'nün imzalanması

1919 Kasım 7: Mustafa Kemal, Erzurum'dan milletvekili seçildi

1919 Aralık 27: Mustafa Kemal, Heyeti Temsiliye'yle birlikte Ankara'ya geldi

1920 Mart 20: İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından ele geçirilmesi, Mustafa Kemal'in protestosu, Ankara'da yeni bir Millet Meclisi toplama girişimi

1920 Mart 18: İstanbul'da Meclis-i Mebusan'ın son toplantısı

1920 Mart 19: Mustafa Kemal tarafından Ankara'da üstün yetkiyi taşıyan bir Millet Meclisi toplanması hakkında illere duyuruda bulunulması

1920 Nisan 23: Mustafa Kemal, Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açtı

1920 Nisan 24: Mustafa Kemal, Büyük Millet Meclisi Başkanı seçildi

1920 Mayıs 5: Mustafa Kemal'in başkanlığında ilk Hükümet'in toplantısı

1920 Mayıs 11: Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti tarafından ölüm cezasına çarptırıldı

1920 Mayıs 24: Mustafa Kemal'in cezası Padişah tarafından onaylandı

1920 Ağustos 10: Osmanlı İmparatorluğu delegeleriyle İtilaf Devletleri arasında Sevr Antlaşması'nın imzalanması

1920 Ocak 9/10: Birinci İnönü Savaşı

1921 Ocak 20: İlk Teşkilat-ı Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun esas maddelerinin kabulü

1921 Mart 30 / Nisan 1: İkinci İnönü Savaşı

1921 Mayıs 10: Mustafa Kemal tarafından Büyük Millet Meclisi'nde Anadola ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu'nun kurulması ve Mustafa Kemal'in Grup Başkanlığı'na seçilmesi

1921 Ağustos 5: Mustafa Kemal'e Başkumandanlık görevinin verilmesi

1921 Ağustus 22: Mustafa Kemal'in yönetiminde Sakarya Meydan Savaşı'nın başlaması

1921 Eylül 13: Sakarya Meydan Savaşı'nın kazanılması

1921 Eylül 19: Mustafa Kemal'e Mareşallik rütbesinin verilmesi ve Mustafa Kemal'in Gazi ünvanını alması

1922 Ağustos 26: Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi

1922 Ağustos 30: Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması

1922 Eylül 1: Gazi Mustafa Kemal'in: "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi

1922 Eylül 9: Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi

1922 Eylül 10: Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi

1922 Ekim 11: Mudanya Mütarekesi'nin imzalanması

1922 Kasım 1: Gazi Mustafa Kemal'in önerisi üzerine saltanatın kaldırılması

1922 Kasım 17: Vahdettin'in bir İngiliz harp gemisiyle İstanbul'dan kaçması

1923 Ocak 29: Gazi Mustafa Kemal'in Latife Hanım'la evlenmesi

1923 Temmuz 24: Lozan Antlaşması'nın imzalanması

1923 Ağustos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Halk Fırkası'nı kurması

1923 Ağustos 11: Gazi Mustafa Kemal'in 2 Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesi

1923 Ekim 29: Cumhuriyet'in ilan edilmesi

1923 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in ilk Cumhurbaşkanı olması

1924 Mart 1: Gazi Mustafa Kemal'in Büyük Millet Meclisi'nde Halifeliği kaldırması ve öğretimin birleştirilmesi hakkında açış nutkunu söylemesi

1924 Mart 3: Hilafetin kaldırılması, öğrenimin birleştirilmesi, Şer'iye ve Evkaf Vekaletiyle (Bakanlığıyla), Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaletinin kaldırılması hakkındaki yasaların Büyük Millet Meclisi'nce kabul edilmesi

1924 Nisan 20: Türkiye Cumhuriyeti Teşkilatı Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun kabul edilmesi

1925 Şubat 17: Aşarın kaldırılması

1925 Ağustos 24: Gazi Mustafa Kemal'in ilk defa Kastamonu'da şapka giymesi

1925 Kasım 25: Şapka Kanunu'nun Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmesi

1925 Kasım 30: Tekkelerin kapatılması hakkındaki kanunun kabulü

1925 Aralık 26: Uluslararası takvim ve saatin kabulü

1926 Şubat 17: Türk Medeni Kanunu'nun kabulü

1927 Temmuz 1: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhurbaşkanı sıfatı ile ilk kez İstanbul'a gitmesi

1927 Ekim 15 / 20: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet Halk Partisi 2 Kurultayı'nda tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi

1927 Kasım 1: Gazi Mustafa Kemal'in 2 Kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi

1928 Ağustos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Sarayburnu'nda Türk harfleri hakkındaki nutkunu söylemesi

1928 Kasım 3: Türk Harfleri Kanunu'nun Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmesi

1931 Nisan 15: Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu'nun kurulması

1931 Mayıs 4: Gazi Mustafa Kemal'in 3kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi

1932 Temmuz 12: Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Dil Kurumu'nun kurulması

1933 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet'in 10 Yıldönümünde tarihi nutkunu söylemesi

1934 Kasım 24: Gazi Mustafa Kemal'e Büyük Millet Meclisi tarafından ATATÜRK soyadının verilmesi kanununun kabul edilmesi

1935 Mart 1: Atatürk'ün 4 kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi

1937 Mayıs 1: Atatürk'ün çiftliklerini Hazine'ye ve taşınamaz mallarını da Ankara Belediyesi'ne bağışlaması

1938 Mart 31: Atatürk'ün hastalığı hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin ilk resmi duyurusu

1938 Eylül 15: Atatürk'ün vasiyetnamesini yazması

1938 Ekim 16: Atatürk'ün hastalık durumu hakkında günlük resmi duyuruların yayınına başlanması

1938 Kasım 10: Atatürk'ün ölümü (Perşembe, saat: 0905)

1938 Kasım 11: İstanbul Şehir Meclisi'nin olağanüstü toplantı yapması Saraydaki Cumhurbaşkanlığı forsunun indirilerek yerine yarıya kadar indirilmiş Türk Bayrağı'nın çekilmesi

1938 Kasım 15: Hükümet Atatürk'ün Ankara'da ebedi istirahat yerine konulacağı 21 Kasım 1938 tarihini ulusal yas günü olarak duyurdu

1938 Kasım 19:Büyük bir törenle, Atatürk'ün Dolmabahçe'den alınan yüce cenazesi, önce Sarayburnu'na, oradan Zafer torpidosuyla Yavuz zırhlısına götürüldü Yavuz zırhlısıyla İzmit'e kadar götürülen tabut, oradan Ankara'ya yolcu edildi

1938 Kasım 20:Atatürk'ün naşı Ankara'ya ulaştı ve Ankara'da Büyük Millet Meclisi önündeki katafalka konuldu

1938 Kasım 21: Atatürk'ün cenazesinin Etnoğrafya Müzesi'ndeki Geçici Kabre konulması

1938 Kasım 25: Atatürk'ün vasiyetnamesinin açılması

1938 Aralık 26: Atatürk'ün "Ebedi Şef" sanıyla anılmasının kabul edilmesi

1953 Kasım 4: Atatürk'ün Geçici Kabri'nin açılması

1953 Kasım 10: Atatürk'ün cenazesinin Anıt-Kabir'e nakledilmesi



Onuncu Yıl Nutku

Türk Milleti;

Kurtuluş savaşına başladığımızın on beşinci yılındayız Bugün Cumhuriyetimizin onuncu yılını doldurduğu, en büyük bayramdır

Kutlu olsun

Bu anda, büyük Türk Milletinin bir ferdi olarak, bu kutlu güne kavuşmanın, en derin sevinci ve heyecanı içindeyim

Yurttaşlarım;

Az zamanda çok büyük işler yaptık Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan, Türkiye Cumhuriyetidir

Bundaki muvaffakiyeti Türk Milletinin ve onun değerli ordusunun bir ve beraber olarak azimkârane yürümesine borçluyuz Fakat yaptıklarımızı asla kâfi göremeyiz Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız Milletimizi en geniş refah vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız Millî kültürümüzü, muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız Bunun için bizce zaman ölçüsü, geçmiş asırların gevşetici zihniyetine göre değil, asrımızın sürat ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir

Geçen zamana nispetle, daha çok çalışacağız Daha az zamanda, daha büyük işler yapacağız Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur Çünkü Türk milletinin karakteri yüksektir Türk milleti çalışkandır, Türk milleti zekidir Çünkü, Türk milleti milli birlik ve beraberlikle güçlükleri yenmesini bilmiştir ve çünkü, Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meş'ale, müsbet ilimdir

Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk Milletinin tarihi bir vasfı da, güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir Bunun içindir ki, milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, zekâsını, ilme bağlılığını, güzel sanatlara sevgisini, millî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek milli ülkümüzdür

Türk milletine çok yaraşan bu ülkü, onu, bütün beşeriyette hakiki huzurun temini yolunda, kendine düşen medeni vazifeyi yapmakta, muvaffak kılacaktır

Büyük Türk milleti! Onbeş yıldanberi giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vadeden çok sözlerimi işittin Bahtiyarım ki, bu sözlerimin hiçbirinde, milletimin hakkımdaki itimadını sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım

Bugün aynı iman ve katiyetle söylüyorum ki, milli ülküye tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk milletinin, büyük millet olduğunu bütün medeni alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş medeni vasfı ve büyük medeni kabiliyeti, bundan sonraki inkişafı ile âtinin yüksek medeniyet ufkundan, yeni bir güneş gibi doğacaktır

Türk Milleti;

Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet Bayramını, daha büyük şereflerle, saadetlerle, huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim

Ne mutlu Türküm diyene!

Mustafa Kemal Atatürk

Ankara, 29 Ekim 1933



Onuncu Yıl Marşı

Çıktık açık alınla on yılda her şavaştan;

On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan

Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;

Demir ağlarla ördük Ana yurdu dört baştan

Türk'üz Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi,

Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Bir hızla kötülüğü geriliği boğarız,

Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız

Türk'üz bütün başlardan üstün olan başlarız;

Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız

Türk'üz Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi,

Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını,

Dindirdik memleketin yıllar süren yasını

Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını

Bütün dünya öğrendi, Türklüğü saymasını

Türk'üz Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi,

Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Örnektir milletlere açtığımız yeni iz;

İmtiyazsız, sınıfsız kaynaşmış bir kütleyiz;

Uyduk görüşte bilgiye, gidişte ülkeye biz;

Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz

Türk'üz Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi,

Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Behçet Kemal ÇAĞLAR

Faruk Nafız ÇAMLIBEL