Türkiye'de Kullanılan Diller

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Türkiye'de konuşulan dilleri dünya dilleri üzerine kapsamlı çalışmalara yer veren ethnologue

com'un Türkiye raporundan derledik

Rapora göre Türkiye'de Türkçe'yle birlikte 36 dil konuşuluyor

Ancak Ethonologue'un rakamları da birçok dil için eski

Çoğu 1980'lere ya da 1990'lara ait

Bu durum, Türkiye'nin dilleri için de güncel çalışmalara ihtiyaç olduğunu gösteriyor

Abazaca: 10 bin civarında insan tarafından konuşuluyor (1995)

Abhazca: 35 bin (1993) Abhazyalının 4 bin kadarı (1980) tarafından çoğunlukla Çoruh, Bolu ve Sakarya'da anadili olarak konuşuluyor

Adigece (Çerkesçe): 1965 nüfus sayımında önemli bölümü Kayseri, Tokat ve Kahramanmaraş'ta 71 bin kişi tarafından anadili olarak konuşulduğu tespit edildi

Arapça (Kuzey Mezopotamya): Mardin ve Siirt ağırlıklı olmak üzere 400 bin kişi bu dili konuşuyor (1992)

Arnavutça: 65 bin Arnavut'un 15 bin kadarı konuşuyor (1980)

Azerice (Güney): Çoğu Kars'ta 530 binden fazla kişi tarafından konuşuluyor (1996)

Boşnakça: Ağırlıklı olarak Batı illerinde olmak üzere 20 bin kişinin anadili (1980)

Bulgarca: Bulgaristan göçmenleriyle birlikte 300 bin kişi konuşuyor (2001)

Çingene Dilleri: Ethnologue

com'un Domari ve Romani olarak ikiye ayırdığı dilleri toplamda 50 bini aşkın kişi konuşuyor

Ermenice: 70 bin civarında Ermeni'nin 40 bini konuşuyor (1980)

Gagavuzca: 327 bin kişi konuşuyor (1993)

Gürcüce: Başta Artvin, Ordu ve Sakarya olmak üzere 40 bini aşkın kişi tarafından konuşuluyor (1980)

Kabartayca (Çerkesçe): Önemli kısmı Kayseri ve çevresinde 202 bin kişi konuşuyor (1993)

Kazakça: 600 kadar kişi konuşuyor (1982)

Kırgızca: Van ve Kars yörelerinde binden fazla kişi konuşuyor (1982)

Kırım Türkçesi (Balkan Tatarcası): Tam olarak kaç kişi tarafından konuşulduğu bilinmiyor

Özellikle Ankara'nın Polatlı yöresindeki Tatar köylerinde kullanılıyor

Kumukça: Birkaç köyde konuşuluyor

Kürtçe: Zazaca, Dimlice ve Kırmançi ile Kırmançi'nin lehçeleri sayılan Şikaki ve Herki'yi ayrı diller olarak değerlendiriyor

Tüm bunlar Kürtçe ana başlığında toplanırsa 5 milyondan fazla kişinin anadili olarak Kürtçe konuştuğu söylenebilir

KONDA'nın 2007 tarihli araştırmasına göre kendini Kürt olarak tanımlayanlarsa 11,5 milyon civarında

Ladino: Çoğu İstanbul ve İzmir'de 8 bin kişi konuşuyor (1976)

Lazca: 30 binden fazla kişi anadili olarak konuşuyor (1980)

KONDA'ya göre Türkiye'de kendini Laz olarak tanımlayanlar 220 bin civarında

Ağırlıklı olarak Rize'nin doğusu ve Artvin'de konuşuluyor

Osetçe: Digor lehçesi Bitlis, Erzurum, Kars, Muğla ve Antalya yörelerinde konuşuluyor (1993)

Özbekçe: Hatay, Gaziantep ve Urfa'da 2 bine yakın kişinin anadili (1982)

Büyük çoğunluğu İstanbul'da 5 bine yakın kişi konuşuyor (1993)

Süryanice: Ethnologue

com tarafından Turoyo ve Hertvince gibi lehçeleri ayrı ayrı değerlendirilen Süryanice yok olma tehlikesiyle karşı karşıya

Hertvince lehçesi Siirt'te 1000 kadar kişi tarafından konuşuluyor (1999)

Turoyo ise Mardin yöresinde 3 bin civarında insanın anadili (1994)

Tatarca: İstanbul'daki Tatarlar tarafından konuşuyor

Türkçe: Türkiye nüfusunun yüzde 90'ının anadili (1987)

KONDA'ya göre bu oran yüzde 85

Türkmence: Tokat ve çevresinde bin kadar kişi tarafından konuşuluyor (1982)

Uygurca: Çoğu Kayseri'de 500 kişi konuşuyor (1981)

(KM/TK)

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye'de Kullanılan Diller Türkiye'de konuşulan dilleri dünya dilleri üzerine kapsamlı çalışmalara yer veren ethnologuecom'un Türkiye raporundan derledik Rapora göre Türkiye'de Türkçe'yle birlikte 36 dil konuşuluyor Ancak Ethonologue'un rakamları da birçok dil için eski Çoğu 1980'lere ya da 1990'lara ait Bu durum, Türkiye'nin dilleri için de güncel çalışmalara ihtiyaç olduğunu gösteriyor Abazaca: 10 bin civarında insan tarafından konuşuluyor (1995) Abhazca: 35 bin (1993) Abhazyalının 4 bin kadarı (1980) tarafından çoğunlukla Çoruh, Bolu ve Sakarya'da anadili olarak konuşuluyor Adigece (Çerkesçe): 1965 nüfus sayımında önemli bölümü Kayseri, Tokat ve Kahramanmaraş'ta 71 bin kişi tarafından anadili olarak konuşulduğu tespit edildi Arapça (Kuzey Mezopotamya): Mardin ve Siirt ağırlıklı olmak üzere 400 bin kişi bu dili konuşuyor (1992) Arnavutça: 65 bin Arnavut'un 15 bin kadarı konuşuyor (1980) Azerice (Güney): Çoğu Kars'ta 530 binden fazla kişi tarafından konuşuluyor (1996) Boşnakça: Ağırlıklı olarak Batı illerinde olmak üzere 20 bin kişinin anadili (1980) Bulgarca: Bulgaristan göçmenleriyle birlikte 300 bin kişi konuşuyor (2001) Çingene Dilleri: Ethnologuecom'un Domari ve Romani olarak ikiye ayırdığı dilleri toplamda 50 bini aşkın kişi konuşuyor Ermenice: 70 bin civarında Ermeni'nin 40 bini konuşuyor (1980) Gagavuzca: 327 bin kişi konuşuyor (1993) Gürcüce: Başta Artvin, Ordu ve Sakarya olmak üzere 40 bini aşkın kişi tarafından konuşuluyor (1980) Kabartayca (Çerkesçe): Önemli kısmı Kayseri ve çevresinde 202 bin kişi konuşuyor (1993) Kazakça: 600 kadar kişi konuşuyor (1982) Kırgızca: Van ve Kars yörelerinde binden fazla kişi konuşuyor (1982) Kırım Türkçesi (Balkan Tatarcası): Tam olarak kaç kişi tarafından konuşulduğu bilinmiyor Özellikle Ankara'nın Polatlı yöresindeki Tatar köylerinde kullanılıyor Kumukça: Birkaç köyde konuşuluyor Kürtçe: Zazaca, Dimlice ve Kırmançi ile Kırmançi'nin lehçeleri sayılan Şikaki ve Herki'yi ayrı diller olarak değerlendiriyor Tüm bunlar Kürtçe ana başlığında toplanırsa 5 milyondan fazla kişinin anadili olarak Kürtçe konuştuğu söylenebilir KONDA'nın 2007 tarihli araştırmasına göre kendini Kürt olarak tanımlayanlarsa 11,5 milyon civarında Ladino: Çoğu İstanbul ve İzmir'de 8 bin kişi konuşuyor (1976) Lazca: 30 binden fazla kişi anadili olarak konuşuyor (1980) KONDA'ya göre Türkiye'de kendini Laz olarak tanımlayanlar 220 bin civarında Ağırlıklı olarak Rize'nin doğusu ve Artvin'de konuşuluyor Osetçe: Digor lehçesi Bitlis, Erzurum, Kars, Muğla ve Antalya yörelerinde konuşuluyor (1993) Özbekçe: Hatay, Gaziantep ve Urfa'da 2 bine yakın kişinin anadili (1982) Büyük çoğunluğu İstanbul'da 5 bine yakın kişi konuşuyor (1993) Süryanice: Ethnologuecom tarafından Turoyo ve Hertvince gibi lehçeleri ayrı ayrı değerlendirilen Süryanice yok olma tehlikesiyle karşı karşıya Hertvince lehçesi Siirt'te 1000 kadar kişi tarafından konuşuluyor (1999) Turoyo ise Mardin yöresinde 3 bin civarında insanın anadili (1994) Tatarca: İstanbul'daki Tatarlar tarafından konuşuyor Türkçe: Türkiye nüfusunun yüzde 90'ının anadili (1987) KONDA'ya göre bu oran yüzde 85 Türkmence: Tokat ve çevresinde bin kadar kişi tarafından konuşuluyor (1982) Uygurca: Çoğu Kayseri'de 500 kişi konuşuyor (1981) (KM/TK)