Çekte Müracaat Hakkı

Çeki ibraz eden, ibraz işlemini vaktinde yaptığını ve çekin ödenmesinden imtina olunduğu tespit ettirmek zorundadır Bu tespit işlemi üç şekilde gerçekleşir:

1-) Resmi bir vesika ile (protesto): Uygulamada protesto işlemine rastlanma maktadır Hamil bu yola başvurmak isterse çeki notere tevdi edip, muhatap bankaya protesto düzenletebilecektir

2-) Muhatap tarafından ibraz günü de gösterilmek suretiyle çekin üzerine yazılmış olan bir beyanla: İbraz süresi içinde bankaya ibraz edilen ve kısmen veya tamamen ödenmeyen çek, üzerine ibraz tarihi ile ödenmeme sebebi de yazılarak banka şubesi yetkilileri tarafından imzalanarak geri verilir Kısmi karşılık varsa, bu da belirtilmelidir Ayrıca, ibraz saatini yazmakta da yarar vardır Çünkü aynı gün hesaba para yatırılması halinde müşteri, haksız yere çekinin karşılıksız işlemine tabi tutulduğu iddiasıyla bankayı da sorumlu tutabilir

3-) Bir takas odasının çek süresinde teslim edildiği halde ödenmediği tespit eden tarihli bir beyanı ile: Bu tür ibraz uygulaması, hamilin çeki muhatap bankadan başka bir bankaya tahsil için verdiği hallerde görülmektedir Bu durumda, çekin hamili olan banka, çeki tahsil için takas odasına ibraz etmektedir Uygulamada takas odasının karşılığı olmadığına dair çekin önyüzüne bir kaşe bastığı, ancak bu beyanı imzalamadığı görülmektedir Bu bir eksikliktir

Bu tespitler; kural olarak ibraz süresi içerisinde yapılmalıdır Ancak, ibraz, ibraz sürelerinin son gününde gerçekleşmişse, protesto veya tespit müteakip işgünü yapılabilir Çekin ibraz edilmemesi veya ibraz işleminin usulüne uygun olarak tespit edilmemesi halinde, hamil cirantalar, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı çeke dayanarak müracaat hakkını kullanamaz Çeke dayanarak kambiyo senetleri için tanınan özel yolla icra takibi yapamaz Karşılıksız çek keşide ettiği için keşidecinin cezalandırılması talebiyle Cumhuriyet Savcılığına şikayet edemez

Böyle bir durumla karşılaşan hamil, çeki kendisine veren keşideci veya cirantasına karşı, çekin verilmesine sebep olan temel ilişki (örneğin, satın aldığı mal bedelinin veya aldığı borcun geri ödenmesi gibi) sebebiyle talepte bulunabileceği gibi, keşideciden çek bedelini sebepsiz iktisap kuralı çerçevesinde de isteyebilir

Hamil müracaat hakkı kapsamında, çekin ödenmemiş bedelini, ibraz gününden itibaren kanuni temerrüt faizini, protesto, ihbar ve diğer masrafları, çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon talep edebilir Ödeyen müracaat borçlusu da aynı şekilde diğer müracaat borçlularından poliçe ve bonoda anlatıldığı şekilde talepte bulunabilir Çekin ibraz süresi boyunca hesabındaki çek bedeli kadar paranın bloke edilmesi anlamına gelir