Salamis Harabeleri

Salamis Antik Kenti

Şehir Bronz Çağı sonlarında başlayan göçler sırasında, Anadolu'dan gelen kavimler ve bunlara Yunanistan'dan gelerek Kilikya'da katılan Akalar tarafından kurulmuştur Truva kahramanlarından ve Salamis adası kralı Telamon'un oğlu Tefkros şehrin kurucusu olarak bilinmektedir MÖ 707 yılında gerçekleşen Asur hakimiyetinden sonra MÖ 560 yılında bastırılan sikkelerden, Salamis kralı Evelthon'un adanın idaresini ele geçirdiği anlaşılmaktadır MÖ 499 yılında Atinalı Kimon'un Kıbrıs'taki Pers hakimiyetine son vermek için düzenlediği sefer başarısızlıkla son bulmuş ve Kimon'un ölümü üzerine Atinalılar, Kıbrıs'ı alma girişiminden vazgeçmişlerdir Bundan sonra Fenikeli idareciler başa geçer, fakat ticaret ve diğer konularda gerileme başlar MÖ 411 yılında Tefkros ailesinin üyelerinden Evagoras, Salamis krallığını ele geçirir Tüm adayı hakimiyeti altına almak isteyince Salamis şehri Persler tarafından kuşatılır ve Evagoras Pers Krallığına vergi ödemek zorunda bırakılır Bu durum İskender devrine dek sürer İskender döneminde Salamis kralı olan Pyntagoras, İskender'e askeri yardımlarda bulunduğundan kendisine Tamusus şehri verilerek ödüllendirilir İskender'in ölümü sonrasında Salamis sürekli el değiştirir MÖ 294 yılında zor şartlar altında Kıbrıs'ı alan Ptoleme Krallığı idaresi sırasında ada huzura kavuşur ve bu tarihten itibaren Salamis baş şehir olma niteliğini kazanır Kentin bu parlak dönemi Roma egemenliği süresince de devam eder Günümüzdeki kalıntıların çoğu Roma dönemine aittir Roma idaresi altında şehrin bir halk meclisi, bir senato ve ihtiyar meclisi bulunmaktadır MS 76 ve 77 yıllarındaki depremler ve MS116 yılındaki Yahudi isyanları ile şehir epeyce tahrip olur Daha sonra ada Antakya vilayetine bağlanır ve Salamis limanı, Suriye gemilerince ilk uğrak limanı olduğundan, şehirde bir ferahlama görülür MS 232 ve 342 yıllarındaki depremler yazık ki şehre yine büyük zararlar verir Bundan sonra Bizans İmparatoru Konstantinus şehri küçük bir planda inşa ettirerek, Konstantinus adını verir Şehir Kıbrıs'ın baş şehri olarak Baf'ın yerini alır Daha sonra şehir MS 647 yılındaki Arap akınları ve yer sarsıntıları nedeniyle terkedilerek, bugünkü Mağusa şehrini oluşturan bölgeye halk göç etmek durumunda kalır

Mimari Kalıntıları: SUR VE LİMANLAR

Şehrin kuzey, güney ve batı kesimlerinde yer alan surların yanısıra, şehir merkezini çevreleyen ikinci bir surun varlığı da tespit edilmiştirŞehrin merkezini çevreleyen surların, MS7 yy'daki Arap akınlarına karşı inşa edilmiş olabileceği düşünülebilir Şehrin güney - doğusunda Salamis şehrinin en eski limanı yer almaktadırBu limanın kuzey ve güneyi suni dalgakıranlar ile korunmaktadır Geç Roma devrinde kullanılan ikinci limanı ise şehrin kuzeyindedir Bu iki limanın dışında Demetius tarafından kullanılmış olan üçüncü bir limandan da bahsedilmektedir

Gimnazium: SPOR ALANI

Güney girişindeki döşeme üzerindeki yazıttan anlaşıldığı üzere, şehrin kuzeyinde şimdiki Roma Gimnaziumunun bulunduğu yerde Helenistik devre tarihlenen bir Gimnazium mevcuttur Doğu revağında da burasının bir zamanlar bahçe olarak kullanıldığını gösteren bir yazıt bulunmaktadır Yer sarsıntıları sonucu yıkımlar olması nedeniyle Gimnazium Augustus döneminde tamir ettirilmiş ve bir de doğu revağı eklenmiştir Dört tarafı kronit başlıklı sütunlu revaklarla çevrili alanın kuzey ve güney uçlarına ilave edilen birer yüzme havuzunun etrafında heykeller yer almaktadır Günümüzde kuzey yüzme havuzunun etrafında bulunan heykeller MS 2 yy'a aittir MS 332 ve 342 yıllarındaki depremlerle yeniden yıkılan Gimnazium, Erken Bizans devrinde Konstatinus tarafından Salamis hamamları olarak yeniden inşa edilir

TİYATRO

Gimnazium'un güneyinde yer alan yapı muhtemelen Augustus döneminde inşa edilmiştir MS 4 yy'daki yer sarsıntıları ile yıkılan tiyatronun taşları hamamların inşasında yapı malzemesi olarak kullanılmıştır Tiyatro, sahne binası, orkestra ve oturma yerlerini içerir Kapasitesi 15 bin seyirciye karşılık düşer Sahne binası oyuncular tarafından soyunma-giyinme yeri ve fon işlevi göstermektedir Freskler, heykel ve sütunlarla süslü bu görkemli yapının günümüze dek sadece temelleri gelebilmiştir Orta kısmındaki orkestranın ortasında Dionysos'a adanmış bir sunak ve Marcus Avurelius Commedus ile Caesar Contanstinus ve Caesar Maksimianus'a adanmış yazılı iki altlık vardır Oturma yerleri 50'den fazla sıra ihtiva etmesine karşın, bir kısmı günümüze dek gelebilmiştir Orta kısımdaki boşluk şeref locasıdır Oturma yerlerinin bir kısmı yeniden restore edilerek inşa edilmiştir



ROMA VİLLASI

Tiyatronun güneyinde yer almaktadırBir zamanlar iki katlı olan bu yapı, sütunlu bir giriş , bir iç avlu , geniş bir oturma odasından meydana gelmiştir Öteki odalar avlunun iki yanında yer alır Kazı sırasında burada, merkezi bir figürün etrafını çevreleyen, hayvan tasvirleri ile bezenmiş mozaik döşemeli bir platform tesbit edilmiştir

BİZANS SU SARNICI

Roma villasının güney doğusunda yer alan huni biçimli bu sarnıç, üç bölmeden oluşur Bir bölmede MS 6 yy'a ait duvar resimleri ve yazılar bulunmuştur Şu anda harap vaziyetteki ana pano, kuş, balık ve su bitkilerinden oluşan su sahnesi ve İsa başı bulunan bir madalyon ile süslüdür

KOMPANAPETRA BAZİLİKASI

Bazilika 4yy'da inşa edilmiştir Çevresi sütunlarla sarılı, su kuyusu olan bir avlu ve orta ve yan kısımlardan oluşur Orta bölümde piskoposun kürsüsü ve rahip yerleri bulunur Apsitin arkasında hamamı da olduğu anlaşılan bir kalıntı grubu daha vardır Odalardan birinin oldukça göz alıcı bir yer döşemesi mozaik vardır

AYA EPİPHANİOS BAZİLİKASI

Kıbrıs'ın bilinen en büyük bazilikası olan bu yapı geçmişte Salamis'in Metropolitan kilisesidir Piskopos Epiphanios'un görev süresinde yapıldığı (368 - 403) bilinmektedir Epiphanios'un mermerden yapılmış mezarı burada bulunmaktadır Bazilika ondörtlü iki sütun dizisi ile 3 ayrı bölüme ayrılmıştır Apsitte piskopos ve rahiplerin oturduğu sıralar yer alır Bu bölümün iki yanındaki odalar rahiplerin cübbelerini giymeleri ve ayin sırasında kullanılan eşyaların saklanması için kullanılmaktadır Vaftiz odasının döşeme seviyesinin altındaki ısıtma sistemi, kış aylarında vaftiz için sıcak su kullanıldığını göstermektedir Kalıntılar, 7 yy'daki Arap istilasının ardından, güney tarafında ikinci bir küçük kilisenin inşa edildiğini gösterir

SU DEPOSU - VOUTA

MS 627-640 yılları arasında (Bizans Dönemi) tarihlenen bu bölümde, kanallarla Kythrea'dan (Değirmenlik) gelen su burada biriktirilmektedir Bugün halen su kemerlerinin kalıntıları göze çarpmaktadır Tavanı taşıyan ayakların uzun duvarlardan çıkan iri dirseklerle desteklenmiş olduğu görülmektedir

AGORA (Taş Forum / Pazar Yeri)

Bu yapı su deposunun güneyindedir Ortadaki boş alan ve bunun çevresindeki dükkanlardan oluşan bu mekanın Salamis'in hem toplantı hem de alışveriş merkezi olduğu anlaşılmaktadır Augustus döneminde restore edildiği ele geçen bir Latince kitabeden anlaşılmaktadır Agoranın iki yanındaki sütunlu revaklar güneş ve yağmurdan koruma vazifesi görüyorlardı Bunlardan sadece biri ayaktadır

ZEUS TAPINAĞI

Salamis şehrinin ana tapınağı olabileceğine inanılan bu yapının az bir kısmı günümüze dek gelebilmiştir Agora'nın güney ucunda bulunan tapınağa, basamaklarla ulaşılmaktadır Yapılan kazılarda ele geçen bir kitabede mabedin Augustus'un karısı Livia şerefine Zeus Olympios'a ithaf edilmiş olduğu belirtilmektedir