Gökbilimciler Kimlerdir? Astronom (Gökbilimci) Hakkında Bilgiler Nelerdir?

Gökbilimciler Kimlerdir? Astronom (Gökbilimci) Hakkında Bilgiler Nelerdir?
Gökbilimciler Kimlerdir? Astronom (Gökbilimci) Hakkında Bilgiler Nelerdir?

Harezmi
(770-840)
Memun zamanında yetişmiştir Zamanının en büyük bilim adamlarından
biridir Matematik, astronomi ve coğrafya üzerine çalışmıştır Yunan ve Hint bilgisini
birleştirmeye çalışmıştır Cebirin kurucusu olan Harezmi’nin iki önemli matematik
kitabı vardır; “Cebir” ve “Hint Hesabı”
Astronomik ve trigonometrik tabloları vardır Bu tablolar 1126’dan daha erken
bir zamanda Bathlı Adelard tarafından Latince’ye tercüme edilmiştir Bu tablolar sadece
sinüs değil tanjantı da içeren ilk tablolardır Bağdat’da Şemasiye ve Şam’da Kasiyun
gözlemevlerinde gözlem yapan Harezmi, enlem dairesinin bir derecelik yayını
ölçmüştür Hazırladığı astronomi çizelgeleri Avrupa dillerine ve daha sonra Çince’ye
çevrilmiştir Hint rakamları ile hesap yapma yöntemlerini tanıtmış ve buna sıfır
karakterini ekleyerek 10 tabanlı sistemi tamamlamıştır Güneş saatlerine ilişkin de bir
eseri vardır Bir Dünya haritası hazırlamış, onun çevresini ve hacmini ölçmüştür

Gökbilimci

→ "Yıldız bilimci" sözcükleri bu sayfaya yönlendirilmiştir İncil'deki Yıldız bilimciler için, Müneccim Krallar sayfasına bakınız Astronom, astrofizikçi ya da gök bilimci, astronomi ya da astrofizik üzerine araştırmalar ve çalışmalar yapan biliminsanıdır
Tarih öncesi çağlardan bu yana gökyüzü, dünyanın her yerindeki kültürlerden insanların ilgisini çekmiştir Bu kültürlerden bazıları, birbirinden bağımsız olarak, gökyüzündeki cisimlerin gözlemlenmesine kendini adamış olan katip veya rahiplere destek vermeye başlamışlardır Gezegenlerin hareketlerinin gözlemlenmesi ve gelecekteki hareketlerinin tahmini antik astronominin başlıca uğraşı olmuştur Batıda, astronominin antik Mezopotamya'da ortaya çıktığı düşünülmektedir Babil kayıtları üzerine yakın zamanda yapılan araştırmalar, bunların kusursuz olduğunu göstermektedir



Galileo Galilei, teleskobik astro*nominin kurucularından olan İtalyan astronom

Yaklaşık 1750'lerden önce, astroloji ile astronominin birbirine çok yakın kabul edildiğinin anlaşılması önemlidir Kimi yer ve zamanlarda, bu ikisine aynı gözüyle bakılmıştır
Diğer pek çok bilim alanında çalışan kimselerden farklı olarak astronomlar, üzerinde çalıştıkları cisimlerle temas kuramaz Bunun yerine, keşif yapmak için detaylı gözlemlere başvururlar Genel olarak astronomlar, gözlem yapmak için teleskop ya da diğer görüntüleme ekipmanları kullanırlar

ASTRONOMİNİN DOĞUŞU

2000-3000 yıl önce günlük yaşamın bugünkü kadar karmaşık olmadığı
düşünülürse, insanlar gökyüzüne daha çok bakma imkanı bulabilmişlerdir Dikkatlerini
çeken her şeyi kafalarında biriktirmişler, kayalara işlemişlerdir Bize o günlerden sadece
kaydedilen bilgiler ulaşabilmiştir Belki de tarihsel felaket yada başka etkenlerle
kaydedilenlerin bir kısmı da yok olmuş olabilir Gök yüzünün eski tarihlerde daha temiz
olduğu söylenebilir; Örneğin, Sirius (Akyıldız) yıldızının günümüzde çok zor görülen
bileşeni Sirius B, Afrika’da bir kavim tarafından kayalara tarihin ilk çağlarında
işlenmiştir Demek ki o tarihlerde insanlar Srius’un bileşenlerini ayrı ayrı seçebilecek
kadar gökyüzü temizdi veya gökyüzü farklı bir görünüme sahipti ve sirius bileşenlerinin
konumları ayrı ayrı görülebilecek konumdaydı yada o zaman insanların duyu organları
daha farklı olmuş olabilir Astronominin ilk belirtileri ve astronomiye karşı ilginin
doğuşu tarım faaliyetlerinin başlamasıyla ilişkilidir Tarım, mevsimlerin zamanını
önceden bilmeye, yani takvim bilgisine ihtiyaç gösterir Diğer taraftan takvim, gök
cisimlerinin hareketlerinin bilinmesi ve anlaşılması demekti ve bu da çağlar boyunca
yaşamsal önem taşımıştır Özellikle Mısırlılar takvimle yakından ilgileniyorlardı Çünkü
Nil nehri onları yaşam kaynağıydı ve her yıl aynı dönemde taşıyordu Diğer taraftan,
toprağın sürülmesi, tohumlama ve ürünün toplanması gibi tarımsal faaliyetler için en
elverişli zamanların bilinmesi de takvim çalışmalarına olan önemi artırmıştır Ancak,
gerek Mısır ve gerekse o dönemde ki diğer uygarlıklarda astronomi özellikle dini
unsurlarla da iç içeydi Çünkü o dönemde kervan sahibi tacirlerin geceleri kervanlarına
yön bulma, Müslümanların Kabe’ye yönelme, namaz zamanlarını belirleme, dini
günlerin önceden belirlenmesi gibi ihtiyaçları vardı
Namaz zamanlarının ve dini günlerin önceden belirlenmesi Ay takvimine göre
yapılıyor ve medreselerde bu eğitim veriliyordu, bu zamanları belirleyecek “ muakkit ”
adı verilen kişiler yetiştiriliyordu O dönemlerde yaşayan insanların gökyüzünde
gördükleri önemli olaylar ilk önce gece gündüz olayları idi Daha dikkatli gözlemlerle
Güneş’in ve Ay’ın ufukta farklı yerlerden doğup battıkları, Ay’ın yüzeyindeki girinti
çıkıntılar ve Ay evreleri gibi gözlemlerdi Hatta takvim oluşumunun ilk başlangıç
çalışmaları, o dönemde ki insanların gözlemledikleri Ay evrelerinin düzenli
değişiminden yararlanarak kendilerine göre bir takvim oluşturmalarıyla başlamış
olabilir Yıldızların dağılımı dikkatlerini çekmiş onları hayvanlara ve eşyalara
benzetmişler Yıldızların kimisinin parlak, kimisinin sönük olduğunu, birbirlerine göre
hareket etmediklerini, toplu halde hepsinin birden geceden geceye hareket ettiklerini
izlemiş, yıldızların farklı renkte olduklarını da fark etmişlerdir Samanyolu da
dikkatlerini de çekmiş; eski zamanlarda batıda yaşayan kavimler “ Sütyolu ”, doğuda
yaşayan kavimler “ Samanyolu ” adını vermişler
Günümüzde astronomi bilgisine günlük hayatta pek ihtiyaç duymuyoruz Fakat
yukarda da anlattığım gibi eski çağlarda insanlar tarımsal faaliyetlerini
gerçekleştirebilmek, tacirler gece yolculukları sırasında kervanlarına yön verebilmek,
dini günlerini belirlemek gibi ihtiyaçlardan dolayı astronomiye ilgi duymuşlar ve
astronomi günlük yaşantılarına girmiştir

Harezmi

(770-840)
Memun zamanında yetişmiştir Zamanının en büyük bilim adamlarından
biridir Matematik, astronomi ve coğrafya üzerine çalışmıştır Yunan ve Hint bilgisini
birleştirmeye çalışmıştır Cebirin kurucusu olan Harezmi’nin iki önemli matematik
kitabı vardır; “Cebir” ve “Hint Hesabı”
Astronomik ve trigonometrik tabloları vardır Bu tablolar 1126’dan daha erken
bir zamanda Bathlı Adelard tarafından Latince’ye tercüme edilmiştir Bu tablolar sadece
sinüs değil tanjantı da içeren ilk tablolardır Bağdat’da Şemasiye ve Şam’da Kasiyun
gözlemevlerinde gözlem yapan Harezmi, enlem dairesinin bir derecelik yayını
ölçmüştür Hazırladığı astronomi çizelgeleri Avrupa dillerine ve daha sonra Çince’ye
çevrilmiştir Hint rakamları ile hesap yapma yöntemlerini tanıtmış ve buna sıfır
karakterini ekleyerek 10 tabanlı sistemi tamamlamıştır Güneş saatlerine ilişkin de bir
eseri vardır Bir Dünya haritası hazırlamış, onun çevresini ve hacmini ölçmüştür

12 Battani

Battani
(858-929)
Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battani,
Sabit ibn Kurra gibi, Urfa’ nın Harran bölgesindendir ve yıldızlara tapan Sabii dinine
mensuptur Rakka’ da özel bir gözlemevi kurmuş ve burada 887-918 tarihleri arasında
son derece önemli gözlemler yapmıştır Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini
gözlemlemiş, yörüngelerini doğru bir biçimde belirlemeye çalışmıştır Güneş ve Ay
tutulmalarıyla ilgilenmiş, mevsimlerin süresini büyük bir doğrulukla hesaplamış,
ekliptiğin eğimini de dakik olarak belirlemeyi başarmıştır Ayrıca, Güneş yılını 365 gün
5 saat 46 dakika 24 saniye olarak belirlemiş; Güneş’ in apojesinin (Güneş’in Yer’e en
yakın olduğu nokta) boylamının Batlamyus’ un gözlemlerinden bu yana 16º 47’ artmış
olduğunu bulmuştur Bu, apoje ve perije noktalarının hareketli olduğu anlamına
gelmekteydi Ancak sonraları Copernicus ekinoksların salınımına inandığı halde Battani
inanmamıştır
Battani, İslam astronomisinin önemli problemlerinden Kıble tayini meselesini
de ele almıştır Namaz kılarken secd edilmesi gereken yön kıble doğrultusudur Bu
yüzden islam dünyası’nda kıble yönünün belirlenmesinin büyük önemi vardır İslam
astronomlarının çoğu hazırladıkları cizlere, usturlablara ve rubu tahtalarına kıble
cetvelleri eklemişlerdir Kıble doğrultusunu ise İslam astronomları değişik yöntemlerle
belirlemişlerdi Bunlardan biri, usturlabın arkasındaki rüzgar gülü adı ile işlenmiş
levhadan yararlanarak tayin etme yöntemidir Battani ise kıble doğrultusu belirlenecek
yerin ve Mekke’ nin boylam ve enlemini tespit etmiş ve boylam ve enlem farkını alıp
Kıble doğrultusunu bulmuştur Bu yöntem, daha sonra, İbn Yunûs (ölümü 1009),
tarafından da kullanılmıştır