Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir?
Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir?

Cemrenin anlamı,
Cemre Nedir,
Cemre Düşerse Ne Olur

Cemre kelimesi çok eski zamanlardan beri kullanılan bir kelime

Anlamı ‘kor haline gelmiş ateş, köz

’ Köz, yani kıpkırmızı ateş… Büyüklerimiz cemre yerine bazen “cemile” kelimesini de kullanır

Cemre ya da cemile düşmesi baharın gelmek üzere olduğunu haber verir

Eskiden büyüklerimiz yapacakları işleri buna göre ayarlarlarmış

Mesela toprak ısınmadan atılan bir tohum yeşermez

Bu yüzden dedelerimiz, babalarımız, özellikle çiftçilikle uğraşan büyüklerimiz cemre ve buna benzer olayları dikkatle takip eder, işlerini buna göre ayarlarlarmış

Zamanı geldiğinde cemre düştü deriz

Düşen bir şey var mıdır, ne nereye düşmüştür? Bu söz söylendiğinde bizler, tabii olarak bir şeyin bir yere düştüğünü düşünürüz

Ama büyüklerimiz aslında pek görünmeyen bu olayı, aklımızın daha kolay kavrayabilmesi için böyle söylüyorlar

Biz de, ateş anlamına gelen cemrenin havaya düşmesini, sanki havaya bir ateş değmiş gibi düşünebiliriz

Ateş değer, yani cemre düşer, hava ısınır

‘Cemre’nin havaya düşmesi ile hava sıcaklığının arttığı düşünülür

Birinci cemre düştüğü zaman havalar ısınmaya başlar, ikinci ve üçüncü cemreler düşünce artık hava sıcaklığı iyice artmıştır

Kaç tane cemre vardır ve cemreler ne zaman düşer?

Üç tane cemre vardır

Bunlar sırayla önce havaya, sonra suya sonra da toprağa düşer

Her cemrenin arasında bir haftalık zaman vardır

Birinci cemre 19-20 Şubat’ta havaya düşer

İlk cemreyle hava bir miktar ısınır

İkinci cemre 26-27 Şubat tarihlerinde suya düşer

Üçüncü cemre ise 6-7 Mart tarihlerinde toprağa düşer

Her cemre düştüğünde sıcaklık biraz daha artar

Bizler de bu ısınmayı hissedebiliriz

Cemre bu ısınma olayının adıdır

Cemre ya da cemile, bu tarihlerde havaya, suya ve toprağa düşüp, bunları ısıttığı düşünülen olaydır

Eskiler 365 günlük yılı 'kasım' ve 'hızır' günleri olarak ikiye ayırmışlardı

Kasım 179, hızır ise 186 gündü

Yılın kasım kısmı yani kış devresi 8 kasımda başlar, 6 mayısa kadar sürerdi

6 mayısta da hıdırellez ile birlikte yaz devresi, hızır günleri başlardı

Kasım ayına kasım dememiz oldukça yenidir

1945 yılında ilgili kanun yürürlüğe girene kadar, kasım ayma 'teşrinisani' denilirdi

Kasım adı Arapça 'bölen' anlamındadır

Yılı böldüğü için bu ad verilmiş olabilir

Kaynakwh:

Kasımın kırk altısında, kırk gün anlamına gelen 'erbain', seksen altısında da elli gün anlamına gelen 'hamsin' başlar, böylece kışın en soğuk zamanları olan doksan günlük süre geçmiş olurdu

Kasım günlerinin ortasını geçip yüz gün arkada kalınca halk arasında zorlu kış günlerini arkada bırakmanın bir ifadesi olarak 'geldik yüze, çıktık düze' denilirdi

Kasımın yüz beşinde (19-20 şubat) birinci cemrenin havaya, yüz on ikisinde (26-27 şubat) ikincisinin suya, yüz on dokuzunda da (5-6 mart) üçüncü cemrenin toprağa düştüğüne ve yedi günlük aralıklarla buraları ısıttıklarına inanılırdı

Cemrelerin düşüş sıralamasında önce hava ısınıyormuş gibi görünse de hava doğrudan güneş ışınları ile ısınmaz

Güneş'ten gelen ışınlar önce yeri ısıtırlar, yerden yansıyan ışınlar havayı ısıtırlar

Aksi olsaydı, yükseldikçe, dağların tepesine çıktıkça, Güneş'e yaklaşıldığı için hava gittikçe ısınırdı

Meteorolojik olarak ısınma sıralaması toprak - hava- su şeklindedir

Cemre her ne kadar folklorik bir inanış olsa da, cemreler arasındaki günlerde hava sıcaklığında az da olsa düşüşler yaşansa da, özellikle Marmara bölgesine ait istatistiklere göre, cemre tarihlerinde yüzde 80'e varan oranda ısınma meydana gelmektedir

Cemreler Türk dünyasının kültür ve edebiyatına da konu olmuşlardır

Örneğin, divan şairlerinin cemre zamanlan, baharın yaklaşması dolayısıyla önemli kişiler için yazdıkları övgü şiirlerine 'Cemreviye' denilirdi

Cemreler baharı müjdeliyor

"Bahar kendi gelmeden önce de müjdecilerini gönderir bize

Baharın müjdecisi cemrelerdir

Cemre bir su damlası değildir; ama biz kafamızda cemreyi hep bir su damlası gibi düşünürüz

Sanki o minicik su damlası, önce havaya düşer, havayı ısıtır; sonra suya düşer, suyu ısıtır; en sonunda da toprağa düşer, toprağı ısıtır

"
Kışın soğuk, kısa günlerinde, uzun gecelerinde kurduğumuz bahar düşleri artık gerçeğe dönüyor

Bahar geliyor

“Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır” dese de büyüklerimiz, aslında mart ayı baharın ilk ayı

Mart, nisan ve mayıs ayları bahar mevsiminin güzelliklerini içinde toplayan, sonra da bize sunan aylar…

Hele nisan en sevimli çocuğudur baharın… Renkler en güzel oyunlarını nisanla oynar

En güzel yağmurlar nisanda yağar, gökyüzünü eleğimsağmalarla süsler güneş ve yağmur

Bahar bize yeniden dirilmeyi, canlanmayı anlatır

Tabiat kışla birlikte bir kenara bıraktığı yeşil elbisesini tekrar çıkarır sandığından

Hiç solmamıştır elbisesi, renklerinden hiçbir şey kaybetmemiştir

Ve yeniden giyinir

Ve yeniden çıkar gelir bahar kışın ortasından

En renkli ve en güzel elbisesiyle…

Cemre temiz gönüllere düşer

Cemre sadece havaya, suya ve toprağa mı düşer?
Bir de topraktan yaratılan insanoğlunun cemresi vardır

Asıl cemre insanoğlunun gönlüne düşer

Tabi insan isterse cemrenin düşmesini…
Sonsuz bir baharın kalplerde buluşmasını…
Cemre düşecek kalbin güzelliğini Mevlana “Ey dost, şu dünyada gördüğün çiçekli, güzel kokulu bahardan başka gizli bir bahar daha var

O bahar dilberi ay yüzlüdür; bu gördüğün bahardan daha güzeldir, daha hoştur

O, temiz insanların gönüllerinde gizlenmiştir” diyerek ne güzel tasvir eder

Cemre kalbe düşende bahar çiçekleri gibi sevgiler yeşerir

İşte o zaman asıl cemre aşk’ın dili, gözü olur

Cemrenin düşmesi için gönlün kapısını açmalıdır önce

Gönül bir irfan hazinesidir

“Gerçekten de Allah suretlerinize, mallarınıza bakmaz; fakat ancak gönüllerinize ve amellerinize bakar” hadisinde bildirildiği gibi gönül denen hazine Cenab-ı Hakk’ın nazargahıdır

Ve gönle düşen cemre bir daha gitmez geriye

Yeter ki kalbine cemre düşürenlerden olalım

Çünkü cemre gönle düşende dört mevsim bahar olur

İkinci Cemre

Gün batar
Kuşlar dönerdi
Seherler
Adama namaz kıldıran ihtişamını yitirdi
Artık ne gün batıyor ne kuşlar dönüyor
Akşam ile yatsı arası

Eğer erirse
Kar ilkin damlarda erirdi
Sahurlar olurdu
İftarlar eskiden
Orucu inanmayana tutturan
İnanmasa da insan
Bu iftar
Bu sahur inanılası bir şeydi
Cemreler düşerdi eskiden
Bir yâsin bir cemre
Bir cemre bir çocuk düşerdi
Zemheri vardı
Kırk gün
Mart dokuzu
Kocakarı fırtınası
Cemreler düşerdi eskiden,
Bir yâsin bir cemre
Bir cemre bir çocuk düşerdi
'Zahmeti' derdi anam
Kırk gün de bu cem'an
Gül açardı ardından

Üçbin yılın cemresi düştü
Teki benim olmayan
Bir daha düşerse /çocukken inandığım gibi/
Gökten bağrıma bir kor
düşse düşse düşecek
/Bütün cemreler düştü mü çocuklar/
Bir işarettir cemre

Kara kışların ardından, soğuk beyazların arasından, pembeli yeşilli baharlar gözümüz önüne serilir

Bilinmezlikler içinden, tam vaktinde, rengi, kokusu, lezzeti yerinde nimetler gönderenden bir işarettir cemre

Kupkuru dallara yaprak yaprak can, suyu çekilmiş ırmaklara gürül gürül heyecan veren

Kuş sütünü eksik etmeyen sofraları kıskandıracak, herkesi doyuran ziyafetlere buyur eden birinden işarettir

Başlangıçtır cemre

Cemre, havaya düşer!

Yağmurlar sağılır bulutlardan, uzaklardan tertemiz nefesleri yüklenir getirir rüzgârlar

Güneşin solgun yüzüne kan gelir, ışıl ışıl durdurulur üstümüzde

Gökyüzüne her bakışımızda gözbebeklerimize cemreler düşer

Cemre suya düşer!

Bir taze tomurcuktur çocuk

Rahmet, bardaktan boşanırcasına, annelerin göğsüne dolar, oradan dağıtılır bütün yavrulara

Çocuk tomurcuklar çiçeklenir, çocuklar yarın, yarınlar bahar kokar

Cemre, toprağa düşer!

Toprağı dost, toprağı kardeş bilenlerin kanla suladıkları vatanlara mükâfattır cemre

İnsan, kaleler geçer toprak için, geçilmesini istemediği topraklara kaleler diker

Gülle gülle kalelere düşer cemre, fetih olur

Cemre, aşk olur kalbe düşer, bir Mehmed bir Mayıs günü Fatih olur

Havaya düşer cemre

Cemre, suya düşer

Toprağa düşer cemre

Cemreler, insan için düşer!

İnsan için süslenir baharda yeryüzü, her baharda semâdan, sırlara sarılı ikramlar gönderilir

İstemek ile şükür, tövbe ile affedilmenin binbir yolunda öyle hızlı koşarız ki

Öyle çabuk varırız ki

Kıskanır insanı baharlar

Çünkü

Cemre, insana düşer!

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

birinci havaya, ikinci suya, ucuncu toprağa duser

uc cemrenin de dusmesiyle bahar gelir

cemrenin düştüğü yerin ısındığına inanılır yani önce hava sonra su sonra toprak ısınır

ayrıca arapçada kor (yanmakta olan kömür) anlamına gelir

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir? Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir? Cemre Nedir, Cemre Türleri Nelerdir? Cemrenin anlamı, Cemre Nedir, Cemre Düşerse Ne Olur Cemre kelimesi çok eski zamanlardan beri kullanılan bir kelime Anlamı ‘kor haline gelmiş ateş, köz’ Köz, yani kıpkırmızı ateş… Büyüklerimiz cemre yerine bazen “cemile” kelimesini de kullanır Cemre ya da cemile düşmesi baharın gelmek üzere olduğunu haber verir Eskiden büyüklerimiz yapacakları işleri buna göre ayarlarlarmış Mesela toprak ısınmadan atılan bir tohum yeşermez Bu yüzden dedelerimiz, babalarımız, özellikle çiftçilikle uğraşan büyüklerimiz cemre ve buna benzer olayları dikkatle takip eder, işlerini buna göre ayarlarlarmış Zamanı geldiğinde cemre düştü deriz Düşen bir şey var mıdır, ne nereye düşmüştür? Bu söz söylendiğinde bizler, tabii olarak bir şeyin bir yere düştüğünü düşünürüz Ama büyüklerimiz aslında pek görünmeyen bu olayı, aklımızın daha kolay kavrayabilmesi için böyle söylüyorlar Biz de, ateş anlamına gelen cemrenin havaya düşmesini, sanki havaya bir ateş değmiş gibi düşünebiliriz Ateş değer, yani cemre düşer, hava ısınır ‘Cemre’nin havaya düşmesi ile hava sıcaklığının arttığı düşünülür Birinci cemre düştüğü zaman havalar ısınmaya başlar, ikinci ve üçüncü cemreler düşünce artık hava sıcaklığı iyice artmıştır Kaç tane cemre vardır ve cemreler ne zaman düşer? Üç tane cemre vardır Bunlar sırayla önce havaya, sonra suya sonra da toprağa düşer Her cemrenin arasında bir haftalık zaman vardır Birinci cemre 19-20 Şubat’ta havaya düşer İlk cemreyle hava bir miktar ısınır İkinci cemre 26-27 Şubat tarihlerinde suya düşer Üçüncü cemre ise 6-7 Mart tarihlerinde toprağa düşer Her cemre düştüğünde sıcaklık biraz daha artar Bizler de bu ısınmayı hissedebiliriz Cemre bu ısınma olayının adıdır Cemre ya da cemile, bu tarihlerde havaya, suya ve toprağa düşüp, bunları ısıttığı düşünülen olaydır Eskiler 365 günlük yılı 'kasım' ve 'hızır' günleri olarak ikiye ayırmışlardı Kasım 179, hızır ise 186 gündü Yılın kasım kısmı yani kış devresi 8 kasımda başlar, 6 mayısa kadar sürerdi 6 mayısta da hıdırellez ile birlikte yaz devresi, hızır günleri başlardı Kasım ayına kasım dememiz oldukça yenidir 1945 yılında ilgili kanun yürürlüğe girene kadar, kasım ayma 'teşrinisani' denilirdi Kasım adı Arapça 'bölen' anlamındadır Yılı böldüğü için bu ad verilmiş olabilir Kaynakwh: Kasımın kırk altısında, kırk gün anlamına gelen 'erbain', seksen altısında da elli gün anlamına gelen 'hamsin' başlar, böylece kışın en soğuk zamanları olan doksan günlük süre geçmiş olurdu Kasım günlerinin ortasını geçip yüz gün arkada kalınca halk arasında zorlu kış günlerini arkada bırakmanın bir ifadesi olarak 'geldik yüze, çıktık düze' denilirdi Kasımın yüz beşinde (19-20 şubat) birinci cemrenin havaya, yüz on ikisinde (26-27 şubat) ikincisinin suya, yüz on dokuzunda da (5-6 mart) üçüncü cemrenin toprağa düştüğüne ve yedi günlük aralıklarla buraları ısıttıklarına inanılırdı Cemrelerin düşüş sıralamasında önce hava ısınıyormuş gibi görünse de hava doğrudan güneş ışınları ile ısınmaz Güneş'ten gelen ışınlar önce yeri ısıtırlar, yerden yansıyan ışınlar havayı ısıtırlar Aksi olsaydı, yükseldikçe, dağların tepesine çıktıkça, Güneş'e yaklaşıldığı için hava gittikçe ısınırdı Meteorolojik olarak ısınma sıralaması toprak - hava- su şeklindedir Cemre her ne kadar folklorik bir inanış olsa da, cemreler arasındaki günlerde hava sıcaklığında az da olsa düşüşler yaşansa da, özellikle Marmara bölgesine ait istatistiklere göre, cemre tarihlerinde yüzde 80'e varan oranda ısınma meydana gelmektedir Cemreler Türk dünyasının kültür ve edebiyatına da konu olmuşlardır Örneğin, divan şairlerinin cemre zamanlan, baharın yaklaşması dolayısıyla önemli kişiler için yazdıkları övgü şiirlerine 'Cemreviye' denilirdi Cemreler baharı müjdeliyor "Bahar kendi gelmeden önce de müjdecilerini gönderir bize Baharın müjdecisi cemrelerdir Cemre bir su damlası değildir; ama biz kafamızda cemreyi hep bir su damlası gibi düşünürüz Sanki o minicik su damlası, önce havaya düşer, havayı ısıtır; sonra suya düşer, suyu ısıtır; en sonunda da toprağa düşer, toprağı ısıtır " Kışın soğuk, kısa günlerinde, uzun gecelerinde kurduğumuz bahar düşleri artık gerçeğe dönüyor Bahar geliyor “Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır” dese de büyüklerimiz, aslında mart ayı baharın ilk ayı Mart, nisan ve mayıs ayları bahar mevsiminin güzelliklerini içinde toplayan, sonra da bize sunan aylar… Hele nisan en sevimli çocuğudur baharın… Renkler en güzel oyunlarını nisanla oynar En güzel yağmurlar nisanda yağar, gökyüzünü eleğimsağmalarla süsler güneş ve yağmur Bahar bize yeniden dirilmeyi, canlanmayı anlatır Tabiat kışla birlikte bir kenara bıraktığı yeşil elbisesini tekrar çıkarır sandığından Hiç solmamıştır elbisesi, renklerinden hiçbir şey kaybetmemiştir Ve yeniden giyinir Ve yeniden çıkar gelir bahar kışın ortasından En renkli ve en güzel elbisesiyle… Cemre temiz gönüllere düşer Cemre sadece havaya, suya ve toprağa mı düşer? Bir de topraktan yaratılan insanoğlunun cemresi vardır Asıl cemre insanoğlunun gönlüne düşer Tabi insan isterse cemrenin düşmesini… Sonsuz bir baharın kalplerde buluşmasını… Cemre düşecek kalbin güzelliğini Mevlana “Ey dost, şu dünyada gördüğün çiçekli, güzel kokulu bahardan başka gizli bir bahar daha var O bahar dilberi ay yüzlüdür; bu gördüğün bahardan daha güzeldir, daha hoştur O, temiz insanların gönüllerinde gizlenmiştir” diyerek ne güzel tasvir eder Cemre kalbe düşende bahar çiçekleri gibi sevgiler yeşerir İşte o zaman asıl cemre aşk’ın dili, gözü olur Cemrenin düşmesi için gönlün kapısını açmalıdır önce Gönül bir irfan hazinesidir “Gerçekten de Allah suretlerinize, mallarınıza bakmaz; fakat ancak gönüllerinize ve amellerinize bakar” hadisinde bildirildiği gibi gönül denen hazine Cenab-ı Hakk’ın nazargahıdır Ve gönle düşen cemre bir daha gitmez geriye Yeter ki kalbine cemre düşürenlerden olalım Çünkü cemre gönle düşende dört mevsim bahar olur İkinci Cemre Gün batar Kuşlar dönerdi Seherler Adama namaz kıldıran ihtişamını yitirdi Artık ne gün batıyor ne kuşlar dönüyor Akşam ile yatsı arası Eğer erirse Kar ilkin damlarda erirdi Sahurlar olurdu İftarlar eskiden Orucu inanmayana tutturan İnanmasa da insan Bu iftar Bu sahur inanılası bir şeydi Cemreler düşerdi eskiden Bir yâsin bir cemre Bir cemre bir çocuk düşerdi Zemheri vardı Kırk gün Mart dokuzu Kocakarı fırtınası Cemreler düşerdi eskiden, Bir yâsin bir cemre Bir cemre bir çocuk düşerdi 'Zahmeti' derdi anam Kırk gün de bu cem'an Gül açardı ardından Üçbin yılın cemresi düştü Teki benim olmayan Bir daha düşerse /çocukken inandığım gibi/ Gökten bağrıma bir kor düşse düşse düşecek /Bütün cemreler düştü mü çocuklar/ Bir işarettir cemre Kara kışların ardından, soğuk beyazların arasından, pembeli yeşilli baharlar gözümüz önüne serilir Bilinmezlikler içinden, tam vaktinde, rengi, kokusu, lezzeti yerinde nimetler gönderenden bir işarettir cemre Kupkuru dallara yaprak yaprak can, suyu çekilmiş ırmaklara gürül gürül heyecan veren Kuş sütünü eksik etmeyen sofraları kıskandıracak, herkesi doyuran ziyafetlere buyur eden birinden işarettir Başlangıçtır cemre Cemre, havaya düşer! Yağmurlar sağılır bulutlardan, uzaklardan tertemiz nefesleri yüklenir getirir rüzgârlar Güneşin solgun yüzüne kan gelir, ışıl ışıl durdurulur üstümüzde Gökyüzüne her bakışımızda gözbebeklerimize cemreler düşer Cemre suya düşer! Bir taze tomurcuktur çocuk Rahmet, bardaktan boşanırcasına, annelerin göğsüne dolar, oradan dağıtılır bütün yavrulara Çocuk tomurcuklar çiçeklenir, çocuklar yarın, yarınlar bahar kokar Cemre, toprağa düşer! Toprağı dost, toprağı kardeş bilenlerin kanla suladıkları vatanlara mükâfattır cemre İnsan, kaleler geçer toprak için, geçilmesini istemediği topraklara kaleler diker Gülle gülle kalelere düşer cemre, fetih olur Cemre, aşk olur kalbe düşer, bir Mehmed bir Mayıs günü Fatih olur Havaya düşer cemre Cemre, suya düşer Toprağa düşer cemre Cemreler, insan için düşer! İnsan için süslenir baharda yeryüzü, her baharda semâdan, sırlara sarılı ikramlar gönderilir İstemek ile şükür, tövbe ile affedilmenin binbir yolunda öyle hızlı koşarız ki Öyle çabuk varırız ki Kıskanır insanı baharlar Çünkü Cemre, insana düşer!