|
|
Konu Araçları |
çevremizde, işık, kirliliği, kirliliğinin, nelerdir, vikipedi, örnekleri |
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği Vikipedi |
09-11-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği VikipediÇevremizde ışık kirliliğinin örbekleri nelerdir ? |
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği Vikipedi |
09-11-2012 | #2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği VikipediIşık Kirliliği Ve Enerji Tasarrufu [COLOR=Navy] Ortaköy, İstanbul1999 (foto: Sibel YAZGAN) Işık kirliliği nedir? Geceleyin çevremizi neden aydınlatıyoruz? Daha iyi görmek için, daha güzel çevrede bulunmak için, daha kolay çalışmak, daha güvende hissetmek için Ticarette, turizmde çalışıyorsak iyi reklam yapmak ve müşteri kazanmak için Fakat ne yazık ki hem Türkiye’de hem de bütün dünyada çok kötügece aydınlatma uygulamaları var Bu kötü uygulama giderek yaygınlaşmakta ve artmakta Karşıyaka Yamanlar Dağı eteklerinden İzmir, 1991 (foto: Zeynel TUNCA) Bu kötü aydınlatma ışık kirliliğidenen yeni bir kirlilik çeşididir Işık kirliliği, yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde ve yanlış zamanda ışık kullanılmasıdır Hava kirliliği, su kirliliği gibi zehirleyici olmasa da, gereğinden fazla ve yanlış yerde ışık kullanmak etkisiz aydınlatma demektir; bunun sonucu olarak ışığı üretmek için harcanan enerjinin önemli bir kısmı da boşa gitmektedir Işık kirliliğinin çeşitleri: Işık kirliliği her çeşit etkisiz aydınlatmayı kapsar Bunların başlıcaları şunlardır: 2550 m yükseklikteki Bakırlıtepe'den Antalya, 1999(Resimde tozun ışık kirliliğini artırıcı etkisi açıkça görülmektedir) (foto:TUG) · Işık tecavüzü (ya da ışık taşması): Işığın istenmeyen ya da gerekmeyen yeri aydınlatması · Göz kamaşması: Gözün alışık olduğu aydınlatma düzeyini aşıp görme yetisinin bozulması ve nesnenin görünürlüğünün kaybolması Eğer ışık kaynağı, aydınlattığı nesneden daha belirgin ise aydınlatma kötüdür · Dikine ışık: Doğrudan gökyüzüne giden ışık Sözün tam anlamıyla boşa giden, uzayda kaybolan ışıktır Astronomlar ve gökyüzünü seyretmek isteyen herkes için en kötü ışık kirliliği budur Işığın atmosferdeki tozlar ve moleküller tarafından saçılması sonucu göğün doğal parlaklığının bozulmasına, artmasına neden olur Kamaşma ve ışık tecavüzü yaratan armatürler dikine ışık da gönderirler Şehirlerin üstünde uçaktan görülen ışık denizi, çoğunlukla yukarıya doğru yanlış yönlendirilmiş ışıklardır · Aşırı miktarda ışık: Belli bir işin yapılması için gereken aydınlatma miktarını aşan ışık Fazla ışık her zaman iyi aydınlatma demek değildir İstanbul Boğaz Köprüsü, 1999 (Köprüdeki ve Boğaz kenarındaki binaların aydınlatılmasındaki ışığın yönlendirilmesine dikkat ediniz) (foto: Sibel YAZGAN) Işık kirliliğinin kaynakları: :z30: Yol, cadde ve sokak aydınlatmaları :z30: Park, bahçe ve spor alanlarının aydınlatmaları :z30: Turistik tesislerin, binaların dış cephe aydınlatmaları :z30: Reklam panoları :z30: Güvenlik amacıyla aydınlatma :z30: Evlerden, binalardan taşan ışıklar Kullanılan armatürlerin ve lambaların yanlış seçimi ve yanlış yönlendirilmesi, bu aydınlatmalarda ışık tecavüzü, göz kamaşması, dikine ışık ve aşırı miktarda ışık oluşmasına neden olur Bu durum, konuya yeterince önem verilmemesi ve bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır Otopark aydınlatması, 1999 Antalya (foto:TUG) Işık kirliliği boşa giden para demektir: Işığın üretim maliyeti yüksektir Kamaşma, ışık tecavüzü, dikine ve aşırı ışık boşa giden enerji demektir “Uluslararası Karanlık Gökyüzü Birliği”nin yaptığı bir araştırmaya göre, bu şekildeki dış aydınlatmalarda ışığın %30 kadarı boşa gitmektedir Bu yanlış uygulamaların maliyetinin ABD’de yılda 2 milyar dolar olduğu hesaplanmıştır İngiltere’de ise yanlış ışıklandırma yılda 53 milyon sterlin tutarında enerji kaybına neden olmaktadır Türkiye’de bu yönde bir araştırma yapılmamış olsa da ilk değerlendirmeler en az %30 enerji kaybı olduğu yönündedir Işık kirliliğine karşı önlem almak yaklaşık bir elektrik santralı kurmak anlamına gelmektedir Bahçe giriş kapısı aydınlatması İzmir, 1999 (foto:TUG) Işık üretilirken kömür, petrol ve su gibi doğal kaynaklar kullanıldığı için boşa giden ışık doğal kaynakları da boşa harcamak demektir Maliyeti ne olursa olsun, boşa giden enerji üretilirken çevre kirliliği de yaratılmaktadır Işık kirliliği doğal hayatı da etkiler: Kötü aydınlatmadan zarar görenler yalnız devlet bütçesi ya da gece gökyüzünü izlemek isteyenler değildir Örneğin göçmen kuşlar için ışık kirliliği yeni bir tehlikedir: Kuşlar sadece insanlar için değil, dünyadaki tüm canlı yaşam için çok yararlıdır Her yıl milyarlarca haşereyi, sineği tüketirler, milyarlarca bitki tohumunu yayarlar Özellikle küçük sineklerle beslenen göçmen kuşlar gece seyahat ederler Kimi türler milyonlarca kilometre yol kat ederler Kısmen takım yıldızlardan yön bulurlarken gökdelenler, deniz fenerleri gibi yüksek yapılardan yayılan ışıklar onlar için çekici olur Bunun sonucu, kuşlar ya yorulup düşünceye kadar ışık etrafında fır dönerler ya da doğrudan binaya çarparlar Bu şekilde bir gecede binlerce kuşun öldüğü bilinmektedir Taksim Meydanı İstanbul, 1999 (foto: Sibel YAZGAN) Kimi deniz hayvanlarının yuvalama alışkanlıkları ışık kirliliği ya da yapay aydınlatma yüzünden tehlikededir Deniz kaplumbağalarının binlerce yumurtasından çıkan yavrulardan yalnızca birkaçı denize ulaşabilmektedir Denize ulaşmak için deniz ile kara arasındaki aydınlık farkını kullanan kaplumbağalar yapay ışıklandırmalarla karaya yönelince hayatlarından olmaktadırlar Avustralya’da yapılan bir araştırmaya göre mercanlar, üzerlerine düşen aşırı ışık yüzünden kendilerine renklerini veren mikroskobik bitkileri reddetmekte, beyazlaşmakta ve strese girmektedirler! Ortaköy İtanbul,1999(foto: Sibel YAZGAN) Işık kirliliğinin kültürel etkisi: Zamanın başlangıcından beri, gece gökyüzü hep ilgi çekmiştir Gezginler, şairler, filozoflar, bestekarlar ve ressamlar; hepsi yıldızlardan ilham almışlardır Gezginlere yol gösteren, Van Gogh’un “Yıldızlı gece” sini süsleyen yıldızlar; Beethoven’in “Ay ışığı sonatı”nın, Hüseyin Rahmi’nin “Kuyruklu yıldız altında izdivaç” romanının da konusunu oluşturmuştur Eski Mezopotamya halkları, Babilliler, Araplar göğü iyi tanıyorlardı Bugün kullandığımız çoğu takım yıldızların adlarını onlar verdiler Tek tek parlak yıldızlara ad taktılar; mitolojik öyküler geliştirdiler Her kültürde olduğu gibi bizim kültürümüzde de -şarkılarımızda, türkülerimizde, edebiyatımızda- yıldızların önemli yeri vardır Şehir ışıklarından uzaklaşmayan, karanlık gökyüzünün güzelliğini seyredemeyen bugünün insanının bu kültüre katkıda bulunması olanaksızdır Yapay şelale aydınlatması İzmir, 1999 (Işığın yandaki evlere tecavüz ettiği belirtilmektedir) (foto:Zeynel TUNCA) Yerleşim yerlerinin gelişi güzel aydınlatılması, hem profesyonel gökbilimcileri hem de halkı ve gökyüzünü özel araçlarla izlemeyi seven amatör astronomları etkilemektedir Gözlemevleri şehirlerden yüzlerce kilometre uzakta olsalar bile, bu sorunla karşı karşıyadır Güvenlik ve iyi görme koşulları açısından gece aydınlatmasının önemi, gökbilimciler dahil, herkesin kabul ettiği bir gerçektir Gökbilimcilerin istediği, göğü aydınlatmadan, doğru aydınlatma kurallarına göre ışığın gerektiği yerde ve miktarda kullanılmasıdır Gözlemevleri için iyi olan doğru aydınlatma dış aydınlatmadan yararlananlar için de, devlet bütçesi için de iyidir Zincirlikuyu İstanbul, 1999 (İyi pano aydınlatmasına bir örnek) (foto: Sibel YAZGAN) Doğru aydınlatma nedir? Göğü aydınlatamazsınız! O halde, ilke olarak, izlenecek en basit yol (1) ışığın göğe yönelmesini kesmek ve aydınlatılacak yere yöneltmek, (2) birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak, (3) zamanlayıcılarla gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmak olmalıdır İyi tasarlanmış armatür sisli havada (Uluslararası Karanlık Gökyüzü Birliği (IDA) fotoğrafı) Diğer ülkeler neler yapıyor? Birçok ülkede ışık kirliliğine karşı dernekler, birlikler kurulmuş, ulusal komiteler oluşturulmuştur Bu kuruluşların üyeleri arasında, profesyonel ve amatör gökbilimciler dışında, aydınlatma mühendisleri, mimarlar, armatür üreticileri ve diğer çevreciler de yer almaktadır Hepsinin amacı, ışığın nerede lazımsa orada kullanılması , gece güvenliğin ve iyi görme koşullarının sağlanması, gökyüzünün karanlık kalması ve böylece enerjinin tasarruf edilmesidir Uluslararası Astronomi Birliği(IAU) Yönetim Kurulu, 4 Temmuz 1998 de bir bildiri ile Birleşmiş Milletler’i uyararak, ışık kirliliğini önleyici her türlü çalışmayı desteklediğini duyurmuştur Başta ABD, İspanya olmak üzere birçok ülkede yerel yönetimlerin çoğu ışık kirliliğine karşı özel yasalar ve yönetmelikler çıkarmakta ve uygulamayı yaygınlaştırmaya çalışmaktadır Ne yapmalıyız? Işık kirliliğinin önlenmesi konusunda herkese görev düşmektedir Bunun için doğru aydınlatma konusunda bilgi sahibi olunKendi uygulamalarınızda doğru aydınlatma kurallarına uyun Çevrenizdeki yanlış ve sizi rahatsız eden uygulamaları ilgililere duyurun |
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği Vikipedi |
09-11-2012 | #3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Çevremizde İşık Kirliliğinin Örnekleri Nelerdir? Çevremizde İşık Kirliliği VikipediIşık Kirliliği 1 Işık Kirliliği Nedir? Işık kirliliği kısaca dış aydınlatmanın bir yan ürünü olarak da tanımlanabilir Işık kirliliğini azaltmak için aydınlatılması zorunlu bölgelerin, yalnızca aydınlatılması gereken zaman diliminde ve gereken düzeyde aydınlatılması gereklidir Işık kirliliği hakkında bilgi verirken, üç temel bileşenden bahsetmek gerekmektedir 1 Gök parlaması 2 Işığın aydınlatılacak bölge sınırlarının dışına taşması 3 Kamaşma 11 Gece Gök Parıltısı Gece gök parıltısı doğal veya yapay kaynaklardan meydana gelebilmektedir Doğal kaynaklar: • Ay ve yeryüzünden yansıyan güneş ışığı, • Atmosferin üst tabakalarındaki alçak seviyeli hava parlaklığı (geçici düşük dereceli aurora), • Gezegenler arasındaki toz bulutundan yansıyan güneş ışığı, • Atmosferde yayılan yıldız ışığı • Silik, henüz oluşmamış yıldızlar ve nebulanın oluşturduğu fon ışığıdır Nebula, belli belirsiz ışık lekeleri şeklinde görülen uzay objeleri veya yayınık kozmik toz kütleleri ve gazdır Gök parlamasını arttıran yapay kaynak ise elektriksel aydınlatmadır Işık armatürlerden direkt olarak gökyüzüne yayılabilir veya yeryüzünden yansıyan ışık atmosferdeki toz ve gaz molekülleri tarafından atmosfere saçılarak, parlak bir fon yaratabilir Yıldızları görmeyi engelleyici bir etkisi vardır Gök parlaması seviyesi, hava koşulları, atmosferdeki toz ve gaz miktarı, gökyüzüne yansıyan ışık miktarı ve görüş açısına bağlı olarak oldukça değişkendir Kötü hava koşullarında ışığı atmosfere yayan parçacık sayısı daha fazladır ve gök parlamasının oldukça yüksek olması sebebiyle israf edilen ışık ve enerji miktarı gözle görülebilir hale gelir Gök parlamasının yüksek olması, özellikle astronomi çalışmalarını olumsuz etkileyen bir durumdur Uzaydaki cisimlerin gözlemlenememesi sakıncasını beraberinde getirir Gök parlamasının artması gökyüzündeki karanlık bölgelerin parıltısının da artması anlamına gelir Siyah gök fonunun üzerinde yıldızlar ve diğer gök cisimlerinin oluşturduğu kontrast azalır Astronomlar gözlem yapacaklarında havanın kuru, gözyüzünün açık olduğu, karanlık geceleri tercih ederler Şehir dışındaki yerleşim alanlarının tipik gökyüzü koşullarındaki zenit parıltısı, doğal gök koşullarındaki zenit parıltısından 5 ila 10 kat daha fazladır Şehir merkezlerinde ise zenit parıltısı doğal geri plan parıltısından 25-50 kat daha parlak olabilir Profesyonel ve amatör astronomların ölçüm sonuçlarına göre, gök parlaması değerleri tüm dünyada hızla artış göstermektedir Işık kirliliği konusunda bilinçlenmenin artmasıyla, profesyonel olarak aydınlatma ile ilgilenen kişiler, gök parlamasını, elektriksel aydınlatmayla ilişkisini kurmaya çalışarak, ölçmeye başladılar Bu oldukça çaba isteyen bir çalışmadır çünkü gök parlamasını etkileyen pek çok faktör vardır Sadece aydınlatmanın varlığı değil, armatürden yayılan ışığın açısal dağılımı, yeryüzünden yansıyan ışık ve açısal dağılımı, nem ve aerosollerin atmosferik etkileri gibi oldukça sık değişen hatta anlık değişen olayların göz önünde bulundurulması gereklidir Aerosoller yapay kirlilik, yangın, volkanik patlamalar etkisiyle oluşan atmosferdeki parçacıklardır Gece gökyüzünü incelerken, profesyonel astronomlar genellikle gökyüzünün karanlık bölgesinin ölçüm değerlerini alırlar Amaç arka fon üzerindeki yıldız sinyalini kontrast farkı yardımıyla belirleyebilmektir Profesyonel astronomlar ölçümlerini zenit noktasında alırlar Gök parlaklığını ölçme yöntemleriyle ilgili hazırlanmış teknik raporlar mevcuttur Pek çok amatör ve profesyonel astronom gök parlaması değerlerini, bu değerlerdeki artışı gözlemlemek amacıyla kaydetmişlerdir Toplanan bu veriler kullanılarak, gök parlaması öngörüsünün yapılabilmesi amacıyla çeşitli hesap yöntemleri geliştirilmiştir En kaba yaklaşım yöntemlerinden biri, Büyük Ayı takım yıldızının gözlemlenmesi ve çıplak gözle kaç yıldızın görülebildiğinin sayılması prensibine dayanır Garstang (1986) ve Walker (1977) tarafından önerilen bir diğer yöntemde, gök parlaması değerinin öngörüsünü aydınlatmayı hesaba katmak amacıyla, kişi başına belirli bir parıltı değerinin çarpım katsayısı olarak kullanması düşünmüştür Ancak ışık kaynaklarının ışık dağılım eğrileri, ışık kaynaklarının sayısı, gücü ve yansıyan ışık bilgileri hesaplara dahil edilmemiştir Ayrıca sayılan parametreler dahilinde aydınlatma modelinin çıkarılmaması sebebiyle, mümkün olduğunca az yapay ışık kullanmak dışında, gök parlamasının nasıl azaltılabileceği konusunda detaylı bilgi verilmemektedir Işık kirliliği göçmen kuşlar için de ciddi bir tehlikedir Geceleri yıldızlardan faydalanarak yollarını bulan kuşlar, şehir ışıklarının cazibesine kapılıp yollarını kaybedebilmektedirler Bu şekilde meydana gelen kuş ölümleri hiç azımsanamayacak orandadır Deniz kaplumbağalarının da ışık kirliliğinden olumsuz etkilendikleri bilinen bir gerçektir Sahilde yumurtalarından çıkan minik kaplumbağalar, geceleri kara ile deniz arasındaki aydınlık farkından faydalanarak, denize ulaşmaktadırlar Sahile yakın yerleşim yerlerindeki kuvvetli aydınlatma, kaplumbağaları deniz yerine tam ters istikamete yönlendirebilmekte ve ölümlerine sebep olabilmektedir 12 Işığın aydınlatılacak bölge sınırlarının dışına taşması Işık Kirliliği geceleri çevre için gittikçe büyüyen bir tehdittir Aydınlatmanın aydınlatılacak bölge sınırlarının dışına taşması sonucu, aydınlatılması istenmeyen mekanlarda olumsuz sonuçlarla karşılaşılabilir ve dikkat dağıtıcı bir manzara yaratabilir Ayrıca enerji israfı da oldukça yüksek maliyetleri beraberinde getirir En önemli nokta, kaliteli aydınlatma yapılmasıdır Önlemler alındığı taktirde aydınlatmanın kalitesi arttırılabilir Böylece gece görüş kalitesi artar, daha güvenli ve daha estetik görünümlü bir çevre yaratılabilir, enerji tasarrufu beraberinde daha az maddi külfet getirir 23 Kamaşma Dış aydınlatma armatürleri fizyolojik ve psikolojik kamaşma yaratmayacak şekilde yerleştirilmelidirler 2 Işık Kirliliği Astronomi İlişkisi Az sayıda optik ve kızıl ötesi ölçümlerin alındığı ana astronomi gözlem istasyonu vardır ve bu mekanların ışık kirliliğinden korunmaları gerekmektedir Uzay teleskopları kullanımı yeryüzü gözlem istasyonlarının önemini azaltmamıştır Yeryüzü astronomi istasyonlarına ihtiyaç vardır ve bu istasyonlar sağlıklı çalışmalar yapabilmek açısından oldukça önemlidirler Işık kirliliği ciddi bir sorun olmakla birlikte, oldukça etkili çözümleri mevcuttur Bu çözümler sayesinde yeryüzü optik astronomi istasyonlarından etkin ölçüm sonuçları alınabilir ve gelecekte önemli çalışmalar yapılabilir 3 Işık Kirliliği ve Enerji İsrafı Geceleri havadan ışıl ışıl görülen bir şehir göze hoş gelse de , bu , sokaklardaki üstü kapatılmamış lambaların ışıklarından enerjinin ne kadar boşa gittiğinin de bir göstergesidir Yukarıdan belirgin biçimde görülen bu ışıklandırma , enerjinin ve enerji üretimin de kullanılan pahalı ve yinelenemez kaynakların nasıl boşa harcandığının da en açık kanıtıdır Enerji kaynaklarının bu şekilde harcanması , termik santrallerde minimumda tutulması gereken sera gazlarının üretimini de artırır 4 IŞIK KİRLİLİĞİ NASIL ÖNLENİR Işık kirliliğinin kontrol altına alınmasının önündeki asıl engel bu soruna gösterilen ilgisizlik ve duyarsızlıktır Henüz hava kirliliği ya da gündemdeki diğer çevre sorunları kadar ciddi boyutlara ulaşmadığı için olsa gerek , ışık kirliliği acilen üzerinde durulması gereken bir problem olarak görülmüyor Geceleri sokakların , yolların ve toplum tarafından sıklıkla kullanılan yerlerin aydınlatılması elbette gerekli Unutulmaması gerekense , fazla ışığın iyi ve kaliteli aydınlatma anlamına gelmediğidir Işık kirliliğin en aza nasıl indirgenebilir ? önce şu gerçeği kabul ederek işe başlayalım : “ göğü aydınlatma “ nın hiçbir yararı yoktur Malımızı canımızı güvende hissetmemize de bir katkı sağlamaz Yani ışıklandırma , suç işleyecek olanların suç işlemesini engelleyen bir öğe değildir O halde ilke olarak öncelikle şunlar yapılmalıdır; • Işığın göğe yönelmesini önlemek ve aydınlatılacak yere doğru göndermek Yeryüzüne paralel ışığın yayımını önlemek için mümkün olduğunca ışık ya tüm kesilmeli ya da çok düşük profilli muhafazalarda tutulmalıdır • Enerji tasarrufu eden ve ışığı her yöne saçmayan lambalar kullanılmalıdır Astronomlar ışık kaynağı olarak düşük basınçlı sodyum lambaları tercih etmektedirler Düşük basınçlı sodyum lambalar ışığı tam kesmez veya çok düşük profilli bir muhafaza değildir Yüksek basınçlı sodyum lambalar ise gökyüzüne paralel ışık miktarını çok azalttığından daha fazla kabul görmektedir • Fazla ışıklandırmadan kaçınılmalıdır Kabul edilen standartlara göre herhangi bir iş için doğru ışık miktarının kullanılması , ışık kirliliğine neden olan yansıtılmış ışık miktarını azaltacaktır • Gereksiz gece ışıklandırması , kısmen dekoratif amaçlı projektör , ticari ve reklam amaçlı ışıklandırma , spor sahalarında kullanılan projektörler gece yarısından sabahın erken saatlerine kadar kapatılmalıdır • Bina dış cephe ve reklam panolarının aydınlatılması amaçlı kullanılan projektör tipi armatürler uygun açılarla sadece aydınlatılmak istenilen alanı aydınlatacak tipte seçilmeli ve yönlendirilmelidir Mümkün olduğunda aydınlatma yukarıdan aşağıya doğru yönlendirilerek yapılmalıdır • Park ve bahçelerde büyük oranda gökyüzüne ışık gönderen glop tipi armatürlerin kullanılmasından kaçınılmalıdır Bunların yerine yürüyüş yollarında uluslar arası önerilerce verilen değerlerde yatay ve düşey aydınlık düzeylerini yaratan uygun tasarımlı direkt veya yarı-direkt armatürler kullanılmalıdır 4 2 DOĞRU AYDINLATMA NEDİR ? “ Daha fazla ışık “ ın her açık hava ışıklandırması için tek çözüm diyenlere verilecek cevap ; gerçekte istediklerinin daha fazla ışık değil daha iyi görülebilirliktir Eğer yanlış yerde iyi bir şey çok fazla yapılırsa , o , kötü bir şey haline gelir Gereksiz yönlere veya aşırı miktarda gönderilen ışık dikkat dağıtıcı ve hareketsiz kılıcı olabilir Belki toplam ışıkta bir artış daha iyi görmemizi sağlayacaktır Fakat daha sıklıkla ihtiyaç duyulan daha iyi perdeleme veya hedeflemedir , böylece ışık veren lambaların göz kamaştırıcı yüzeylerini değil insanlar ve alanları daha iyi görebiliriz Işıklar parlak ampuller halinde değil , yalnızca aydınlatılmış yerin görüleceği şekilde perdelenmelidir Bu doğru görülebilirliktir Bu , aynı zamanda , tam da astronomların gökyüzünü ışık kirliliğinin çoğundan kurtarmak için ihtiyaç duyduğu özelliktir Herhangi büyük bir kentin merkezinde gece yapılan kısa bir yürüyüşte kötü tasarlanmış birçok dış aydınlatma örneğine rastlanılabilir Nedense güçlü bir ışığın iyi aydınlattığına ilişkin yanlış bir inanış vardır Bu da aydınlatılan bölgede göz kamaştırıcı bir parlaklığın oluşmasına yol açarak o bölgenin net olarak görülmesinin önüne geçer Bu güçlü lambalar çoğunlukla perdelenmemiş ve yanlış yönlendirilmiş perdesiz armatürlerden çıkan ışık , aydınlatılması düşünülen bölgeden çok daha geniş bir alanı gereksiz yere aydınlatır Yanlış açıyla yönlendirilen ışık kaynaklarıysa çok uzaklardan bile gözü alır Özellikle yol aydınlatılmasında bu durum sürücülerin işini güçleştirir Araba sürerken önünüzde bir sokak ışığının göz kamaştıran lambasını görmemeniz gerekir Yola gitmekten çok doğrudan sizin gözünüze gelir Güvenli biçimde aydınlatılmış sokaklar için buna engel olmanın yolu tam kesici perdeli ışık düzenekleridir Estetik olduğu için birçok park , otel ve kamu binasının çevresi küresel lambalarla aydınlatılır Küresel lambanın üst kısmından yayılan ışık doğrudan uzaya gider Reklam panolarının çoğu aşağıdan yukarıya doğrultulmuş projektörlerle aydınlatılır Bu tür aydınlatmanın da büyük bir bölümü yine doğrudan uzaya gider Yukarı yönlü ışınların en azından % 90 ‘ ı belirlenmiş hedefini ıskalıyor görünüyor Neredeyse hiç kimse bu anormal israfa aldırmıyor Çünkü bu hemen hemen görülmeden kayboluyor Dikkati çeken ise , ıskalayan ışık değil bir şeye isabet eden ışıktır Eğer doğru dizayn edilmiş sadece iş için biçimlendirilmiş dar , keskin ışınlar gönderecek ışıldaklar seçilirse ve belki ; eğer aydınlatma tatmin edici düzeye indirgenirse , çok miktarda ışık kirliliği engellenip elektrik tasarrufu yapılabilir Basit bir kural olarak eğer ışık kaynağı uzaktan doğrudan görülüyorsa bu kötü bir aydınlatmadır İyi bir aydınlatmada göz kamaştırıcı lambayı görmezsiniz Yalnızca lambanın aydınlattığı alanı görürsünüz İyi düzenlenen bir dış aydınlatmada aydınlatılan bölgede gözü alan bir parlaklık oluşmaz Gereksiz ve aşırı güçlü ışık kaynakları kullanılmaz İyi bir dış aydınlatma sistemi olan kentlerde ışık kirliliği sorunu yaşanmaz Buna en güzel örnek Tucson ‘ dur Tucson , Arizona ‘ nın en büyük kentlerinden biri Buna karşı Tucson da sokakta yürürken binlerce yıldızı ve samanyolunu görmek olası Çünkü kent tıpkı La Palma ‘ da olduğu gibi bilinçli bir şekilde aydınlatılıyor Tüm sokak lambaları perdeli ve yalnızca aydınlatmaları gereken alanları , yolları ve sokakları aydınlatıyor Uzaya ışık kaçışı engellenmiş , kayıplar en aza indirilmiş durumda Böyle olunca da kentin üzerindeki parlaklık çok az ve yıldızlar rahatlıkla görülebiliyor Tucson ‘ daki bu şaşırtıcı ve etkileyici durum 1944 ‘de çıkarılan bir yasayla gerçekleştirilmiş Bu yasanın iki amacı var : birincisi , gökbilim gözlemlerini nedensiz yere bozmayacak dış aydınlatmanın sağlanması İkinci amaç ise ; kentteki güvenliği ve üretimin niteliğini bozmadan , enerji tasarrufu sağlayacak aydınlatma aygıtlarının kullanımını teşvik etmek Yasaya göre her iki gözlemevini merkez kabul eden 55 km çaplı daireler içinde 50 Watt ‘ ın üzerindeki tüm dış aydınlatma lambaları tümüyle perdeli olmak zorunda reklam panolarının aydınlatılmasında 40 Watt ‘ ın üzerinde ışık kaynağı kullanılmıyor Bu tür aydınlatmalar aşağıdan yukarıya doğru değil de yukarıdan aşağıya doğru yapılmak zorunda Dış aydınlatmalarda cıva buharlı lamba kullanımı ve satışı yasak Eğlence ya da reklam amacıyla lazer ve benzeri yüksek yoğunlukla ışık kaynakları da ancak ışınları yatayı aşmayacak biçimde yönlendirilirse kullanılabiliyor Yasaya bir gecelik karşı gelişin cezası 500 dolar Bu yasanın çıkışıyla kentin gece görünüşü tümüyle değişmiş ve kent halkı çok şey kazanmış Her şeyden önce her yıl milyonlarca dolarlık enerji tasarrufu yapılıyor Işık kirliliği ortadan kalkmış durumda ve kentin gece görünümü güzelleşmiş Trafikteki araçların sürücüleri , yayaları çok daha rahat görüyorlar Gökyüzü parlaklığı çok azalmış ve karanlık gökyüzünde samanyoluyla birlikte binlerce yıldız çıplak gözle rahatlıkla görülebiliyor Ayrıca gözlemevleri de rahat rahat gözlemlerini yürütüyorlar Benzer uygulamaları yaşama geçiren kent ve eyaletlerin sayısı ABD ‘ de her geçen gün artıyor |
|