|
|
Konu Araçları |
fiziksel, kimyasal, suyun, tanımı, önemi, özellikleri |
Su Suyun Önemi Suyun Kimyasal Ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun Fiziksel |
09-09-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Su Suyun Önemi Suyun Kimyasal Ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun FizikselSu Suyun Önemi Suyun Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun Fiziksel Özellikleri Suyun Kimyasal Özellikleri Suyun İnsan Hayatındaki Yeri Ve Önemi Su Suyun Önemi Suyun Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun Fiziksel SUYUN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ İnce tabakalar halindeyken renksiz olan su, derin tabakalar halinde mavi, lacivert renklerdedir Bunun nedeni güneş ışığının bir kısım renklerinin su tarafından absorplanması (emilmesi) dir Suyun fiziki özelliklerinden donma ve kaynama noktası, celcius sıcaklık skalası için standart alınmıştır Suyun donma noktası veya buz, su ve buharın dengede bulunduğu sıcaklık 0°C veya 27316°K (Kelvin) ve 760 mmHg basınca altında suyun kaynama sıcaklığı 100°C olarak kabul edilmiştir +398°C’ daki havasız bir kg su 1 lt olarak kabul edilirBuna göre +398°C sıcaklıktaki suyun yoğunluğu l gr/cm³tür(+398°C da su genleşme olarak en büyük değerini alır Yani bu sıcaklıktaki birim hacimde suyu alır,ısıtır ya da soğutursak diğer, örneğin +20°C’ daki birim hacimdeki sudan daha fazla oranda genleşir, hacmi artar 1 gr suyun sıcaklığını 17°C dan 18° C a çıkarmak için verilen ısıya 1 kalori (cal) denir Su katı, sıvı ve gaz hallerindeyken moleküller özelliklerini korur Bu nedenle suya belirli ve saf madde denilebilir Su 0°C nin altında katı 0°C ile 100°C arasında sıvı ve 100°C nin üzerinde gaz halindedir Doğada yalnız H O olarak suya rastlamak oldukça güçtür Çözücü özelliği çok fazla olan su temas ettiği her şeyi az çok çözer Onlarda beraber bulunur SUYUN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Su oldukça kararlı bir bileşik olduğu için meydana geliş ısısı yüksektir Metallerle ve ametallerle reaksiyona girerek bunların oksitlerini meydana getirir Sonuçta hidrojen açığa çıkar 1- C+H O → CO +H2 Ametallere örnek 2-2Fe+3H O → Fe O + 3H Metallere örnek Su halojenlerle reaksiyona girerek bunları indirger ve oksijen açığa çıkarır 2H o+2Br → 4HBr + O Halojenlere örnek Oksitler su ile reaksiyona girerek hidroksitleri meydana getirir Bu hidroksitler pozitif yüklü elementin periyodik tablodaki yerine bağlı olarak asidik, bazik veya amfoterik olabilirler Su az da olsa iyonlaştığı için zayıf baz veya asit, tuzları suda çözündükleri zaman hidrolize uğrarlar Metal nitrür suda bozunarak amonyak ve hidrojen açığa çıkar Metal karbürleri hidrokarbonlar vererek su ile reaksiyona girerler CaC + 2H O → Ca(OH) + C H Doğada bulunan suların en safları sırasıyla kar ve yağmur sularıdır Özellikle yağmur sularında çözünmüş olarak hava içindeki gazlar yanında karbondioksit, klorürler, nitratlar, sülfatlar amonyak ve askıda organik ve anorganik tozlar bulunur Yağmur suyu içinde çözünmüş halde bulunan amonyak, nitrat ve sülfatlar toprakların zirai gücünü artırır Su, bitki ve hayvanların beslenmesinde önemli bir faktördür Su,çözücü katalizör ve akışkan bir ortam olarak bazı büyüklüklerin tarifinde standart referans maddesi olarak artıkların uzaklaştırılmasında, seyreltici, dağıtıcı, soğutucu, temizleyici, ısı taşıyıcısı olarak bunların yanında hidro-elektrik üretiminde çok yaygın olarak kullanılmaktadır Sanayide hidrojen suyun elektrolizinden veya su buharı kızgın kömür içerisinden geçirilerek elde edilir SUYUN İNSAN HAYATINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ Suyun vücudumuzdaki bulunma yerleri ve oranları şöyledir: Vücut hücreleri %55 Lenf %20 Kan plazması %75 Kemikler %75 Vücut organlarını ayıran, koruyan Destek doku %75 Beyin, omurilik sıvısı %25 Vücudumuzda lazım olan suyun büyük bir kısmı yiyecek içeceklerle alınırBundan başka organik maddelerin vücudumuzda yanması ile de bir miktar su meydana gelir Su kaybı ise idrarla, terle, solunum ve dışkıyla olur Organizmada su kaybı % 10’u bulduğu zaman hayati tehlike başlar Vücutta su azaldığı zaman dengenin sağlanması için önce ciltten su çekilir, kanda su azalır, kanın yoğunluğu artar ve sonunda insan ölür SUYUN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ Su vücutta metabolizma artıklarının atılması için bir araçtır Su vücudun termostadı, ısı düzenleyicisidir Vücutta su ter olarak atılırken, ısı da birlikte atılır Bu nedenle vücut ısısı azalır Ter buharlaşmak için vücuttan ısı alır Böylece vücudun ısısı düşerVücutta gerekli olan maddeleri, gerekli yerlere taşırlar İnsanın susamasıyla suya ihtiyacını belirtir Lüzumlu olan su o anda alınarak su ihtiyacı giderilir Bir insan günde yiyecek ve içeceklerle dışarıdan 29lt, vücuttaki kimyasal reaksiyonlarla 01 lt olmak üzere toplam 3 lt su alır Buna karşılık kaybedilen su, idrarla l5 lt, deri yoluyla (terleme şekliyle) 09 lt, solunum ile 04 lt ve dışkı ile 02 lt dir İnsanlar su ihtiyaclarını; meteor suları yer altı suları (kaynak, kuyu ve artezyen) ve yeryüzü sularından (ırmak, göl) karşılarlar Dağlık, yüksek bölgelerdeki dere ve göl sularında organik maddeler bulunmamakla birlikte, çözünmüş organik tuzlar vardır SULARIN TEMİZLENMESİ Küçük yerleşim yerlerindeki içme suları kaynak sularından alındığı için bunların temizlenmesi bazı küçük önlemlerle halledilir Büyük şehirlerin içme sularının temizlenmesi zor ve uğraştırıcıdır Bu şehirlerde küçük kaynaklar yeterli gelmediğinden büyük göl ve nehirlerden faydalanılmaktadır Busular içerisinde sağlığa zararlı maddeler olabileceğinden temizlenmelidirler Bu temizlenme işlemleri şu şekillerde yapılmalıdır: 1 Suyun içindeki renk, bulanıklık, koku ve kötü tat veren asılı bulunan kolloidal ve çözünmüş haldeki organik ve inorganik zehirli radyoaktif maddeleri ve hastalık yapan mikropları yok etmek 2 Demir ve mangan gibi metalleri gidermek 3 Sertliği ve sıcaklığı normal hale getirmek 4 Asitliği ve bazlığı nötrleştirmek, aşındırıcı bilhassa kurşun çözündürücü ve birikinti meydana getirici özelliği yok etmek İçme suyunun temizlenmesinde uygulanan temel işemler: 1 Havalandırma 2 Havuzlama 3 Kabasını alma 4 Basit çökeltim 5 Pıhtılaşmış yumaklı çökeltim 6 Suların kum süzgeçlerden geçirilmesi Yavaş süzen kum süzgeçleri Çabuk süzen süzgeçler Küçük süzgeçler 1 Suların mikroplardan temizlenmesi Bunlar; 1 Kaynatma 2 Ultraviole ile dezenfeksiyon 3 Ozonla dezenfeksiyon 4 Klor dezenfeksiyonu 5 Kireç kaynağı ile dezenfeksiyon SULARIN SERTLİĞİ Sularda çeşitli bileşikler çözünür bunlar mg/l olarak ölçülür,kalsiyum karbonat, kalsiyum oksit veya kalsiyum cinsinden ifade edilip toplanabilir Bu çözülen bileşiklerden özellikle kalsiyum, mağnezyum gibi iki oksidasyon değerli iyonlar, sabunun köpürme kudretini azaltır, sıcak su borularında, ısıtıcılarda, buhar kazanlarında ve suyun temperatürünü yükseltmek için kullanılan kaplarda taş bağlanmasına sebep olur Bu iyonların sabunla köpürmeye karşı direnme özelliğine sertlik denir Buna göre, sabun sertliği ölçmek için bir ölçek olabilir 2C17 H35 COONa + M++ = (C17H35COO)2 M + Na + sabun sudaki sertlik çökelti Denklemde görüldüğü üzere, su sertliğini veren iyonları, sabun bünyesine alıp çökeltdikten sonra köpürmeye başlar Buna göre,suda ne kadar iki değerli iyon fazla ise, diğer bir ifade ile suyun sertliği ne kadar çok ise, sabun sarfiyatı çok ve sıcak su borularında ve buhar kazanlarında taş bağlama olayı o kadar fazla olacaktır Gerek sabun sarfiyatı, gerekse suların temperatür değişimi ile taş bağlaması , ekonomik ve ısıtma, temizleme işlerini zorlaştırması bakımından, su sertliği üzerinde durmaya değer SERTLİĞİN SEBEPLERİ Sertliğe iki valanslı metalik katyonlar sebep olur Bu iyonlar, özellikle Ca ,Mg ve bir dereceye kadar Sr ,Fe ve Mn iyonlarıdır Suda çözünen bileşiklerin katyonları ile onyonları dengede olacağı da göz önünde tutulursa katyonların toplam ekivalant adedi,anyonların toplam ekivalant adedine eşit olur Sertliğe sebep Olan katyonlar: Ca Mg Sr Fe Mn Anyonlar : HCO3-- SO4-- Cl - NO3- SLO3-- Suyun sertliğini veren katyon ve bunlarla dengede olan anyonlar Toprağa düşen yağmur suları tabii sularda bulunan çok miktardaki solitleri çözmeye kudreti kafi gelmez Suyun bu çözücülük özelliği topraktaki bakterilerin etkisi ile hasıl olan karbondioksidin suya karışarak, suda karbonik asit iyonlarını hasıl etmesinden ileri gelir CO2 + H2O ----------- H2 CO3 -----------H+ + HCO3- Bakteri etkisi Yağmur suyu ile hasıl olur Genel olarak sert sular, üst toprağın yoğun olduğu ve kalker bulunan yerlerden çıkar Buna karşılık yumuşak sular da daha ziyade üst toprağın gevşek olduğu ve kalker teşekkülü az veya hiç olmayan yerlerde mevcut olur Suların sert olması, insan sağlığına hiçbir etki yapmaz Temizlik işlerinde sabun sarfiyatı bakımından uygun değildir SU SERTLİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Su sertlikleri bulundukları yerin Jeolojik yapılarına göre değişir Yüzey suları, yer altı sularından daha yumuşaktır Su sertlikleri 10ppm CaCO3 den takriben 1800 ppm CaCO3 kadar değişiklik gösterir Suların sertlik dereceleri şöyle sınıflandırılabilir: 0 – 75 ppm CaCO3 yumuşak 76 – 150 ppm CaCO3 orta sert 151 – 300 ppm CaCO3 sert 300 den yukarısı ppm CaCO3 çok sert DURULMA İŞLEMLERİ Durulma sularda süspansiyon halinde bulunan organik ve anorganik orjinli değişik büyüklükteki maddelerin çöktürülerek ayrılması sonucu suyun berraklaşması olayıdır Durulma işlemi su içerisinde bulunan değişik büyüklükteki maddelerin kendi ağırlıkları ile çöktürülmesi şeklinde yapılıyorsa buna mekanik durulma işlemi adını veriyoruz Dışarıdan herhangi bir çöktürücü madde ilavesiyle bir durulma yapılıyorsa buna da kimyasal durulma işlemi denir Durulma işlemi denir Durulma işlemi nehir ve göl sularının doğal olarak temizlenmesinde önemli rol oynamaktadırDiğer taraftan kullanma suları sanayi Suları ve atık suların değerlendirilmesi için en çok kullanılan işlem durulma işlemidir Gerek içme ve gerekse sanayi sularının temizlenmesinde kullanılan basit mekanik durulma en ucuz ve en sade işlemlerden biridir Doğal sedimantasyon işlemi daha sonrada yapılacak temizleme işlemlerindeki yükü hafifleten ön bir işlem gözüyle bakılabilir Örneğin daha sonra yapılacak işlem kimyasal durulma işlemi olacaksa, ön durulma işlemi yapılmış suya ilave edilecek kimyasal madde ile durulma işlemine tabi tutulmamış suya ilave edilecek madde miktarı karşılaştırılacaksa ikinci durumdaki sarfedilen kimyasal madde oldukça fazla olacaktır Diğer bir avantajıda kimyasal durulmada kullanılan cihazda atılacak atıklarda, azalmış olacaktır Su içerisinde bulunan bir partikülün çökme ile durulma havuzunun dibine ulaşması belirli bir zaman alacaktır Bu zaman yatay bir havuzda akış hızını azaltarak, ya da akış süresini uzatarak veyahut havuzun derinliğini ayarlayarak suyun havuzu terketmesinden önce partikülün çökmesi sağlanabilir Bunun için en uygun havuzlar fazla derin olmayan havuzlardır Durulma havuzlarında bir partikülün çökme hızı hesaplanabilir V = Q t V= Havuzun hacmi Q= Suyun debisi T= suyun havuzda kalma süresi Durulma işleminin yapılacağı havuzun hacminin hesaplanandan fazla tutulmasında bir sakınca (maliyet dışında) olmamasına karşın küçük tutulması uygun bir durulmanın yapılmasını gerçekleştiremezDurulma havuzları kesikli yada sürekli çalışan tipte olabilirler Bu tip havuzlarda su bir taraftan girip diğer taraftan aynı miktarda çıkarak içerisinde bulunan maddeleri havuz içerisine bırakır Havuzlar genellikle yatay ve dik açılı yapılırlar Durulma sırasında meydana gelen çamurun atılması için özel tertibatlar yapılmıştır KİMYASAL DURULMA Özellikle yeryüzündeki sular değişik miktarlarda süspansiyon halinde kaba büyük tanecikler halinde bulanıklık veren ve renk verebilen değişik tip kalloidal meddeleri ihtiva ederler Doğal sularda bulanıklığı meydana getiren başlıca maddeler farklı tipkolloidal killerdir Kullanma ve sınai atık sularının karışmasıyla meydana gelen kolloidler, yosunlar, bozunma ürünleri, bakteriler, bazı organik maddeler ve renk verici kolloidlerdir Bu kollaidlerden bazıları hidrofobik, bazılarıda hidrofilik özelliklerdir Bulanıklığı meydana getiren partiküllerin büyüklükleri çok farklı olabilmektedirKimyasal durulma işlemini dört kademeye ayırabiliriz: - Kimyasal maddenin ilave edilmesi - Hızlı bir karıştırma - Flokasyon - Çökme-Durulma Katılan kimyasal maddelerin suyla hızlı bir şekilde ve tamamen karışması ikinci kademede gerçekleştirilir Üçüncü kademede ise dikkatli ve yavaş bir karıştırma yapılarak çekirdeklerin oluşumu sağlanır Dördüncü kademede büyüyen çekirdeklerin çökmesi ile durulma işlemi gerçekleştirilir Durulma işlemi sonucu suda kalmış olan az miktardaki çökelek daha sonra filtrasyon işleminde tamamen giderilir FİLTRASYON Toprak altına geçen sularda doğal bir filtrasyon olur Bizde bu olayı taklit ederek sularda bir filtrasyon işlemi gerçekleştirebiliriz Ençok kullanılan filtrasyon maddesi kum durDaha sonra antrasit, taşkömürü ve kiselgur olabilir Filtreleri çalışmaları bakımından hızlı süzen filtreler ve yavaş süzen filtreler olmak üzere iki gruba ayırabilirizSüzme işleminde suların arıtılması şu şekilde olur l Doğrudan doğruya süzme: Bir kum tabakasından geçen suda kumlar arasındaki boşluktan daha büyük tanecikler varsa bu tanecikler kum yüzeyinde tutulur 2Durulma: Kum tabakasını birçok tabakalara sahip durulma havuzu gibi düşünebiliriz Süspansiyon halindeki taneciklerin birleşerek daha büyük tanecikler haline geçmesi ve filtrasyonla daha kolay ayrılması 3Biyolojik aktivite: Bu daha ziyade yavaş süzen filtrelerde önemlidir Ancak maliyetin yüksek olması nedeniyle geniş ölçüde kullanılamaz |
Su Suyun Önemi Suyun Kimyasal Ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun Fiziksel |
09-09-2012 | #2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Su Suyun Önemi Suyun Kimyasal Ve Fiziksel Özellikleri Suyun Tanımı Suyun FizikselSu, bilinen tüm yaşam formları için gerekli olan tatsız ve kokusuz bir madde Su, canlıların yaşaması için hayati bir öneme sahiptir Küçük miktarlarda çıplak gözle bakıldığında renksizdir Dünya üzerinde farklı şekillerde bol miktarda bulunur Birleşmiş Milletler Çevre Programı, Dünya'da 1400 milyon km3 su olduğunu söylemektedir Suyun Kimyasal ve fiziksel özellikleri Suyun kimyasal formülü H2O'dur Bunun anlamı bir su molekülünün iki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluştuğudur İyonik olarak da, (H+) bir hidrojen iyonuna bağlanmış, (OH-) hidroksit iyonu; yani HOH şeklinde tanımlanabilir Standart sıcaklık ve basınçta, suyun buhar fazı ve sıvı fazı arasında dinamik (değişken) bir denge vardır Saf su, kokusuz, tatsız, renksizdir; fakat havadaki karbondioksit kalıntıları ile karbonik asit çözeltileri oluşturmaya başladığı andan itibaren tadı bozulur ve tehlikeli bir hal alır Dünya yüzeyinin %71'i suyla kaplıdırDünyadaki suların yaklaşık %97 si okyanuslarda bulunmaktadır%24'ü buzul yada kardır%06 lık dilimi ise göller ve nehirlere aittir Dünya yüzeyinin %71'i suyla kaplıdırDünyadaki suların yaklaşık %97 si okyanuslarda bulunmaktadır%24'ü buzul yada kardır%06 lık dilimi ise göller ve nehirlere aittir Renk Kızılötesi ışın, elektromanyetik spektrum üzerinde kırmızı renkli ışık halini alır, absorbe edildiği için kırmızı rengin küçük bir kısmı görünürdür Bu nedenle, göl ve deniz gibi büyük su kütleleri içindeki saf su, mavi olarak görünür Bu mavi renk, temiz bir okyanus veya gölde bulutlu bir hava altında da kolaylıkla görünebilir, bu da mavi rengin gökyüzünün yansıması olmadığını gösterir Pratikte suyun rengi, içindeki katkı, kirlilik vb etkenlere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir Kireçtaşı, suyu turkuaz rengine çevirirken, demir ve benzeri maddeler kırmızı/kahverengi renge döndürmektedir, bakır ise mavi alev rengi oluşturur Suyun içindeki yosunlar, suyu yeşil renkli olarak gösterir Çözücülük Su, eriyebilen birçok madde için çok iyi bir (solvent) çözücüdür Bu tip maddeler hidrofilik (hydrophilic) maddeler olarak da bilinir) iyice karıştırılmak sureti ile su içinde erirler (örneğin; tuz) Su ile karışmayan maddeler ise (örneğin; yağ) hidrofobik (hydrophobic) maddeler olarak bilinirler Bir maddenin su içindeki erime kabiliyeti, maddenin su molekülleri arasına çekilme kuvvetinin durumuna bağlıdır Eğer maddenin su içinde erime (çözülme) kabiliyeti yoksa, moleküller su molekülleri arasından dışarı itilir ve çözülme olmaz Resimde görülen Havasupai şelalesinde kireç suyun içinde yoğun bir şekilde çözündüğünden suyun rengi turkuaz olarak görülmektedir Resimde görülen Havasupai şelalesinde kireç suyun içinde yoğun bir şekilde çözündüğünden suyun rengi turkuaz olarak görülmektedir Kohezyon ve adhezyon Su kohezyon kuvvetine sahip bir maddedir, yani kendi molekülleri arasında çekim kuvveti sayesinde dağılmadan kalabilir Su aynı zamanda adhezyon (farklı iki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti) kuvveti yüksek bir maddedir Yüzey gerilimi Su, su molekülleri arasındaki güçlü kohezyon kuvveti nedeniyle oluşan yüksek yüzey gerilimine sahiptir Bu etki görülebilir bir etkidir, örneğin, küçük miktardaki su çözünmez bir yüzey üzerine (örn:polietilen) konduğunda, su, diğer madde ile beraber düşene dek kalacaktır Çok temiz/dir Kılcal hareket Kılcal hareket, suyun çok dar (kılcal) bir boru/kanalda yerçekimi kuvvetine karşı hareketini ifade eder Bu hareket oluşur, çünkü su boru/kanalın yüzeyine yapışır ve daha sonra boru/kanala yapışan su, kohezyon kuvveti sayesinde üzerinden daha fazla suyun geçmesini sağlar İşlem, yerçekimi adhezyon kuvvetini yenecek kadar su boru/kanaldan yukarı geçinceye dek tekrarlanır Bu olayı doğada da görmek mümkündür Örneğin ağaçların kılcal damarlarında su en yüksek dallara kadar yerçekimine karşı hareket edebilmektedir Donma noktası Suyun basit fakat çevre açısından son derece önemli bir özelliği de suyun sıvı hali üzerinde batmadan yüzebilen, suyun katı hali olan buzdur Bu katı faz, (sadece düşük sıcaklıklarda oluşabilen) hidrojen bağları arasındaki geometriden dolayı, sıvı haldeki su kadar yoğun değildir Hemen hemen tüm diğer maddeler için, katı form sıvı formdan daha yoğundur Standart atmosferik basınçtaki taze su, en yoğun halini 398 °C'de alır ve aşağı hareket eder, daha fazla soğuması halinde yoğunluğu azalır ve yukarı doğru yükselir Bu dönüşüm, derindeki suyun, derinde olmayan sudan daha sıcak kalmasına sebep olur, bu yüzden suyun büyük miktardaki alt bölümü 4 °C civarında sabit kalırken, buz öncelikle yüzeyde oluşmaya başlar ve daha sonra aşağı yayılır Bu etkiden dolayı, göllerin yüzeyi buz ile kaplanır Hemen hemen tüm diğer kimyasal maddelerin katı halleri, sıvı haline göre yoğun olduğundan dipten yukarı donmaya başlarlar Üçlü noktası Suyun üçlü noktası (saf haldeki sıvı su, buz ve su buharının dengede bulunduğu sıcaklık ve basınç kombinasyonu), kelvin sıcaklık ölçü biriminin tanımlanması için kullanılır Sonuç olarak, suyun üçlü nokta sıcaklığı, 27316 kelvin (001 °C) ve basıncı 61173 pascal'dır (00060373 atm) Elektriksel iletkenlik Genellikle yanlış bir kanı olarak, suyun çok güçlü bir elektrik iletken olduğu düşünülür ve elektrik akımının öldürücü etkilerini iletme riski bu popüler inanış ile açıklanır Su içindeki tüm elektriksel özelliği sağlayan etkenler, suyun içinde çözülmüş olan karbondioksit ve mineral tuzların iyonlarıdır Su, iki su molekülünün bir hidroksit anyonu ve bir hidronyum katyonu halini alması ile kendini iyonize eder, fakat bu elektrik akımının yaptığı iş veya zararlı etkilerini taşımak için yeterli değildir ("Saf" su içinde, hassas ölçüm cihazları, 0055 µS gibi çok zayıf bir elektriksel iletkenlik değeri saptayabilirler) Saf su, oksijen ve hidrojen gazları içinde de çözülmüş iyonlar olmadan elektroliz olabilir; bu çok yavaş bir süreçtir ve bu şekilde çok küçük bir akım iletilir(Elektroliz, elektrik akımı yardımıyla, bir sıvı içinde çözünmüş kimyasal bileşiklerin ayrıştırılması işlemine denir) Suyun Halleri Su yerkürede değişik hallerde bulunur: su buharı, (bulutlar), su (denizler, göller), buz (kar, dolu, buzullar) gibi Su sürekli olarak su döngüsü olarak bilinen döngü içinde değişik fiziksel hallere dönüşür Yağışın insanlık ve tarım için öneminden dolayı, değişik biçimlerine farklı isimler verilmiştir: çoğu ülkede genel ismi yağmur'dur, dolu, kar, sis ve çiy diğer örneklerdir Uygun şartlar oluştuğunda, havadaki su damlacıkları güneş ışığını kırarak, gökkuşağı oluştururlar Temel olarak, su akışı, nehirler ve tarım için su ihtiyacı gibi, insanlık tarihinde büyük roller oynamıştır Nehirler ve denizler, ticaret ve ulaşım için elverişli yollar sunmuştur Su akışı, erozyon etkisi ile çevrenin şekillenmesinde büyük roller oynayarak, vadiler ve deltalar oluşmasını sağlamış ve insanların yerleşimine uygun arazi ve alanlar meydana getirmiştir Su aynı zamanda zemine nüfuz ederek, yer altına doğru iner Bu yeraltı suları daha sonra tekrar yüzeye çıkarak doğal kaynaklar, sıcak su kaynakları ve gayzerler oluşturur Yeraltı suları, aynı zamanda ambalajlanarak maden suyu olarak satılmaktadır Su, kendi içinde farklı maddelerin koku ve tadlarını barındırabilir Bu nedenle, insan ve hayvanların, suyun içilebilirliğini anlamak için duyuları gelişmiştir Hayvanlar genel olarak, tuzlu deniz suyunun ve bataklık suyunun tadından hoşlanmaz, dağlardan veya yeraltından gelen saf kaynak sularını ararlar Kaynak suyu veya mineral su diye bilinen tat, aslında suyun içinde çözülmüş olan minerallerin tadıdır Saf su (H2O), tatsızdır Bu yüzden, kaynak veya mineral suyunun saflığı diye bilinen şey, suyun içinde zararlı (toksik) maddeler, kir, toz veya mikrobik organizmalar olmadığını belirtir Biyolojik İşlevleri Su içerdiği organik bileşikler birçok çeşitlilikle insan bedeninin başlıca gıdasıdırHer türlü metabolik olayların temel katalizörüdür * Makromoleküllerin yapı taşıdır Hidrojen köprüleri ile su moleküllerine bağlanan protein, karbohidrat, nükleik asit gibi kompletma yeteneğine sahipt * İyi bir substrattır Metabolizmanın birçok tepkimesin * İyi bir ısı düzenleyicisi düzenli bir şekilde ayarlar İnsan vücudu üzerine etkileri Vücudun günlük kaybettiği su ihtiyacını karşılamak için uzmanlar normal bir insanın günde 6-8 bardak su içmesi gerektiğini belirtmektedir[2] Vücut ağırlığının yüzdesi olarak su kaybının sonuçları şu şekilde olabileceği belirtilmektedir: * %1: susuzluk hissi, ısı düzeninin bozulması, performans azalması * %2: ısı artması, artan susuzluk hissi * %3: vücut ısı düzenin iyice bozulması, aşırı susuzluk hissi, * %4: fiziksel performansın %20-30 düşmesi * %5: baş ağrısı, yorgunluk * %6: halsizlik, titreme * %7: fiziksel etkinlik sürerse bayılma * %10: bilinç kaybı * %11: olası ölüm Doğada su Doğada su akarsulara dökülen atıklarla kirlense ve okyanuslarda tuzlu su haline gelse de,buharlaşıp atmosfere karıştığında yine temizleniyor ve tatlı suya dönüşüyorAncak yağmur suyu dahi kimyasal yönden saf değildirHavadaki gazlar ve özellikle yoğun nüfuslu yerlerde kömürle birlikte açığa çıkan sülfirik asidi de bünyesine almaktadırDoğada mutlak saf su yoktur ve sudaki tüm yabancı kimyasalların arındırılması labaratuvarlar için dahi zorlu bir işlemdir Doğada sular, kaynaklarına göre klasik olarak 4 sınıfta incelenir: 1 Meteor suları (yağmur ve kar suları): Mevcut sular içinde en saf olanıdır, bununla beraber havada bulunan bütün gazları içerdiği gibi, bazı anorganik ve organik maddeler de bulunabilir 2 Yeraltı ve kaynak suları: Bulunduğu ve geçtiği toprak tabakalarını çözmesi sonucunda, tabakaların cinsine göre, çözünmüş maddeleri içerir 3 Yeryüzü suları (nehir, göl, baraj ve deniz suları): Yüzeylerinin açık olması sebebiyle özellikle organik yapıdaki yabancı maddeleri almaya yatkındır Buna karşılık hava ile temas halinde olduğundan karbonat sertliği azdır 4 Maden (mineral) suları: Doğal sulara oranla çözünmüş madde miktarı belirli bir sınırı aşmış veya temperatür ve radyoaktivitesi doğal sınırı geçmiş olan sulardır Uygarlığa etkisi Su medeniyetin başlamasında birincil faktördür Öyle ki günümüzden 6000 yıl önce Sümerler, Mezopotamyada Fırat ve Dicle nehirlerinden faydalanarak ilk sulu tarımı yapmışlar ve uygarlığı başlatmışlardır Aynı şekilde Mısırlılar da Nil sayesinde birçok alanda gelişme göstermişlerdir Denize kıyısı olan büyük göl ve nehirlere sahip kentler gelişirken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi suyun az bulunduğu yerler ise kalkınamamıştır |
|