Dünya Edebiyatında Romanın Gelişimi

Dünya Edebiyatında Romanın Gelişimi

DÜNYA EDEBİYATINDA ROMANIN GELİŞİMİ

Romanın 18 ve 19 yüzyılda gerçek kimliğine kavuştuğu söylense de; özellikle Ortaçağ ve Rönesans edebiyatında kimi roman örneklerine rastlamaktayız Romanın ortaya çıkışında söylenceler, destanlar, kahramanlık öyküleri ve masalları ilk kaynak olarak alabiliriz Roman sanatının günlük yaşama dönük soyutlayıcı bakışı öncesinde ise söylenceler, mitolojik öyküler, şövalye ve kahramanlık öyküleri, anılardır Romana ilk elden kaynaklık eden Pikaresk roman anlayışıyla "yeni bir insan tipi" ortaya çıkarılır Romandaki ana figür olan "tip" dünyaya ve toplumsal yaşama "aşağıdan yukarıya doğru yönelmiş" bir bakışla bakar, bu eksende gezgin bir ruhla yaşar Sürekli bir dönüşüm içindedir

İlk başarılı roman örneğini 17 Yüzyılda Miguel de Cervantes (1547-1616) Don Quijote (1605-1615) adlı yapıtıyla verir 18 yüzyılda, Cervantesin açtığı gerçekçi yolda, roman sanatının gelişmesinin ilk öncüleri İngiliz romancılar Samuel Richardson (1689-1761) ve Henry Fieldingin (1707-1754) ürünlerine rastlarız Gerçeğe, tarihe bağlılıkları romanı olaylar dizisi anlatan, kahramana bu bakımdan anlamlar yükleyen bir tür olarak, diğer türlerden ayrıcalıklı bir yere getirir 18 yüzyıla gelindiğinde romanın etkinlik alanı genişlerken; yaşanmışlık duygusunun ağır bastığı olayların "hikaye" edilmesiyle de yeni bir dönem başlar

Daniel Defoenün (1660-1731) Robinson Crusoede (1719) "ıssız ada"ya sığınan insanın serüvenini anlatmasını roman sanatının gelişimine katkı olarak alabiliriz Roman sanatının "anılar"ın ötesinde bir edebiyat türü olduğunun, belki de altını en iyi çizen, bir romandır Ayrıca bu tür bir romanın ortaya çıkış koşullarını da ayrıca değerlendirmek gerekecektir Çünkü bu yüzyıl bilimde, teknoloji ve toplumsal gelişmelerde birçok şeyin önünü açacak olan bir dönemin başlangıcıdır Goethenin (1749-1832) Faustunun (1831) bu süreçte çıkmış olması da önemlidir Aydınlanma düşüncesi, kuşkusuz, romanın gelişimini de etkilemiştir Bu anlamda Faust yeniçağın simgesi durumundadır Romantizmin etkin olduğu bu süreçte aydınlanma romanının ilk nüveleri verilmektedir Diderot (1713-1784) Rameaunun Yeğenini (1762-63), J J Rousseau (1712-1778) Yalnız Gezerin Hayallerini yazar Puşkin (1799-1837) Yüzbaşının Kızı, Lermontov (1814-1841) Zamanımızın Bir Kahramanı romanlarıyla; Victor Hugo (1802-1885) roman külliyatıyla yeni dönemin hazırlayıcı yazarlarındandırlar

Romanda bakış açısının kurulması, anlatım biçiminin belirlenmesi, romanın yapısını oluştururken kahraman, çevre, olay ekseninde gelişen bireysel ve toplumsal durumların romanın bu yapısı içinde yer alış biçimi gibi roman sanatına dair sorunlar 19 Yüzyıl romanıyla gündeme gelir, ele alınır Roman kuramının asıl oluşma süreci de bu dönemde başlar Stendhal (1783-1842), Balzac (1799-1850) Flaubert (1821-1880), Turgenyev (1818-1883), Dostoyevski (1821-1881), Tolstoy (1828-1910), Zola (1840-1902), Henry James (1843-1916), Proust (1843-1916) yüzyılın önemli romancıları olarak öne çıkmaktadırlar

18 YY DA ROMAN TÜRÜNÜN GELİŞME NEDENLERİ

Bu yüzyılda teknolojik gelişmeler sonucunda baskı tekniklerinin ilerlemesi basım işini ucuzlatmış böylece yazarlar kitaplarını daha çok bastırabilmiştir Bu gelişme yazarların yazı yazma işinden para kazanmasına sebep olmuş ve böylece yazarlar yazmaya daha çok zaman ayırmışlardır, bu da roman türünün gelişmesini hızlandırmıştır

Romanın her yüzyılda daha da yetkinleşmesinin bir diğer nedeni de Fransız İhtilali’ nin yarattığı görece özgürlük ortamıdır bu özgürlük ortamı yazarlara fikrini açık yüreklilikle söyleme şansı sunmuş ve bu da yazarların eserlerine yansımıştır

19 yüzyıl ise romancıların profesyonelleşme çağıdır bu yüzyılda sanatının sorunlarına eğilinmiş ve roman üzerine kuramsal olarak değerlendirmeler yapılmıştır