Bazı Filozofların Ahlak Anlayışları Hakkında

Bazı Filozofların Ahlak Anlayışları Hakkında

Bergson

• Ona göre doğru bilginin ölçütü sezgidir

• İnsan neyin iyi neyin kötü olacağını ancak sezgi ile kavrayabilir

• İnsan, içinden gelen sezgiye uyarak hareket ederse (yoksula yardım edip etmeme gibi) iyi olanı, ahlaki olanı yapmış olur

Mill

• İyi ve kötünün ölçütü faydadır

• İyinin ölçütü olan mutluluk, yalnızca eylemde bulunanın değil, ilgili herkesin mutluluğudur

• Mill, çok sayıda insana en yüksek mutluluğu verebilmek ilkesini benimser

• Böylece evrensel ahlak yasasının varlığını kabul eden Mill, bunu mutluluk gibi öznel bir ilkeye dayandırmış olmaktadır

Bentham

• Yaşamda değerli olan şeyin haz olduğu görüşündedir

• Ona göre en yüce haz, olabildiğince çok sayıda insana en yüksek düzeyde fayda sağlayan hazdır

• Bu anlayışa göre insan yalnızca kendi hazzını ya da mutluluğunu değil, birlikte yaşadığı diğer insanların da yararını ve mutluluğunu düşünmelidir

• O halde tek başına insan için değil, herkes için faydalı olan, yasa olarak kabul edilmelidir

Sokrates

• İnsanın eylemlerini belirleyen bir takım temel normlar ve değerler vardır

• Bu değerlerin kaynağı insanda değildir

• İnsanın nasıl eylemde bulunacağına, bu değerler ışığında akıl karar vermelidir

Platon

• Bir eylemin iyi ya da kötü olmasını, "İyi ideası"na uygun olup olmamasına bağlıyor

• İnsanın en yüksek amacı, İyi ideası'na ulaşmaktır

Aristoteles

• Aristoteles'e göre insan, mutluluğa ulaşmak için aşırı uçlardan kaçınmalı, orta yolu seçmelidir

• Gözü kara ile korkaklık arasında orta yol olan cesareti, müsriflik ile cimrilik arasında orta yol olan cömertliği seçmelidir

Spinoza

• Spinoza'ya göre evren, “Makro Kozmos” ve “Mikro Kozmos” olarak ikiye ayrılmıştır

• Başlangıçta bir olan bu iki evren, insanın duygu ve tutkularının esiri olası yüzünden ayrışmıştır

• Neyin iyi, neyin kötü olduğu Makro Kozmosun doğasında belli ve gizlidir

• İnsan duygu ve tutkularının esiri olmaktan kurtularak “Makro Kozmos”un doğasına geri dönüp bu ilkelere sahip olmalıdır

Kant

• Kant'a göre ise ahlâki eylemin amacı mutluluk değil "ödev" olmalıdır

• Ödev, iyiyi istemedir Bunun gerçekleşmesi ya da gerçekleşmemesi önemli değildir

• Ona göre bir eylem, "ödev" duygusundan dolayı gerçekleştirilmişse, ahlakidir

• Kant'a göre bir eylemin gerisindeki ilke, eylemin kendisinden ve sonucundan daha önemlidir

• "Öyle davran ki, eylemine ölçü aldığın ilke, tüm insanlar için genel bir yasa haline gelebilsin" ilkesi onun evrensel ahlak anlayışını ortaya koymaktadır

• İnsanlar, ahlak yasalarını tüm insanlar için geçerli olabilecek şekilde koydukları için evrensel ve mutlaktır