: Senegal Cumhûriyeti

Senegal Cumhûriyeti



DEVLETİN ADI: Senegal Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ: Dakar

NÜFUSU: 7691000

YÜZÖLÇÜMÜ: 197000 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca

DİNİ: İslâm

PARA BİRİMİ: CFA Frankı

Batı Afrika'da Atlantik kıyısında 12°19' -16°42' kuzey enlemleri ve 11°22'-17°32' batı boylamları arasında yeralan ve kuzeyinde Moritanya, doğusunda Mali, güneyinde Gine ve Portekiz Ginesi ve batısında Atlantik Okyanusu ile çevrili bağımsız bir devlet


Târihi







Senegal'in ilk târihi hakkında elde mevcut bilgiler çok az olup, kesin değildir Bunun için Senegal târihini, 11 yüzyılda Müslümanlıkla şereflenen, Senegal Nehri orta bölümlerinde kurulmuş, Tekrur Krallığı ile başlatmak uygundur On beşinci yüzyıl başlarında ilk olarak, Avrupalılardan Portekizliler ülkeye ulaştılar Daha sonra 17 yüzyılda, Fransızlar bölgeyi kontrolları altına aldılar Bir müddet Fransız Batı Afrikası olarak kaldı 1960 yılında bağımsız oldu Bundan sonra Fransa'nın nüfûzu altında demokratik hayâta girdiProgressiste Sénégalaise Birliği Başkanı olan, Léopold Senghor ülkenin ilk devlet başkanı oldu 1963'te bir ihtilâl teşebbüsü atlatıldı 1968 yılında işçilerle anlaşmazlıklar çıktı Başbakan Andou, 1981 yılında Başkan Abdou Senghor'un emekliye ayrılmasından sonra devlet başkanı oldu 1988'de olağan üstü hal îlân ederek başkanlığa devam etti 1982 yılında Gambia ile ortak bir federasyon kuruldu Bu federasyonda ülkeler bağımsızlıklarını koruyor ve yalnız savunma ve mâlî hususlarda birleşiyorlardı Bu birlik daha sonra çıkan anlaşmazlıklar yüzünden 1989 Eylülünde bozuldu Hükûmet, ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyen iç ve dış karışıklıkların üstesinden gelme yolunda büyük atılımlar gerçekleştirdi 8 Nisan 1991'de Başkan Abdou başbakanlığa Habib Thiam'ı getirdi 1993'te yapılan seçimlerde Abdou tekrar başkanlığa seçildi


Fizikî Yapı







Senegal yaklaşık olarak 197000 km2lik bir yüzölçüme sâhiptir Bağımsız Gambia Cumhûriyeti, Gambi Nehri boyunca Senegal topraklarıyla çevrilmiş olup, onun güney parçası olan Casamance bölgesinin çoğunu diğer topraklarından ayırır Gambia ülke içerisine 320 km kadar girmiştir
Ülkenin çoğu dalgalı arâzi olup, ortalama 200 m civârında yüksekliğe sâhiptir Güneydoğuda yer alan Fouta Djallon Dağları eteklerinde ise, yükseklik yaklaşık 500 m kadardır ve ülkenin en yüksek yeri bu dağlardır
Senegambia bölgesi, Atlantiğe dökülen dört nehir tarafından kesilmiştir Senegal, Saloum, Casamance ve Gambia nehirleri Senegal Nehri ülkenin kuzey sınırlarını teşkil eder ve ülkenin en uzun nehridir
Ülkenin batı kıyıları rüzgârlarla aşınmış olup, sâhil şeridi kısmen bataklık arâzidir Verde Burnu, okyanusa doğru girmiş olup, tepelik ve kayalık bölgedir Onun geri kalan kısmı ise yarı çöl bir haldedir


İklim


Senegal, yağışların miktarları göz önünde tutulursa üç ayrı bitki örtüsüne sâhip üç bölgeye ayrılır, Sahelian, Sudanik ve Casamance bölgeleri
Sehelian bölgesi, ortalama 350 mm kadar yağış alır Bölge kaba otlar, dikenli çalılıklar ve akasya fundalıklarıyla kaplıdır Bunun güneyindeki Sudanik bölge ise yaklaşık 900 mm yağış alır Burada bitki örtüsü daha kalın ve daha çoktur Genellikle ipek-pamuk ve baobab ağaçları sayıca fazladır ve akasya fundalıkları daha iridir Casamance bölgesinde ise yağışlar, yaklaşık olarak 900 ilâ 1500 mm arasında değişir Ülkenin güneybatısı bataklık ve yer yer tropikal ormanlarla kaplıdır Ormanlık olmayan kısımlar ise yeşillik arâzidir ve bol yağış alır Verde Burnu ise, kısmen yarıçöl ve kısmen kayalık ve tepelik bir bölgedir Kıyı şeridiyse umûmiyetle çamurlu arâzi olup, tropikal mangrov ormanlarıyla örtülüdür


Senegal'in iklimi bâzı tezatlıklar arz eder Kıyılar ve özellikle Dakar'ın kuzey kesimleri, deniz meltemlerine açık olup, tatlı bir iklime sâhiptir Bölgede ocak ayı, sıcaklık ortalaması yaklaşık 23°C civarındadır Kuzeye gidildikçe Büyük Sahra'ya yaklaşılacağından sıcaklık birden artar Casamance'nin güneyinde, kıyı rüzgârlarından dolayı nem oranı yüksektir


Ülkede belirgin bir kuru ve bir de rutûbetli iki dönem mevcuttur Rutûbetli mevsim Sahelian bölgesinde daha çok görülür ve hazirandan ekime kadar sürer Sudanik bölgesindeyse mayıstan ekime ve Casamance'de mayıstan kasıma kadar rutûbetli mevsim hüküm sürer


Tabiî Kaynakları





Senegal çevresine hayat ve canlılık getiren Senegal, Saloum, Casamance ve Gambia nehirlerinin suladığı dört ayrı bölge, çeşitli bitki örtülerine sâhiptir Kıyılarda tropikalmangrov ormanları, Sudanik bölgesinde ipek ve baobab ağaçları ve akasya fundalıkları mevcuttur
Ülkede pek fazla vahşi hayvan bulunmaz Evcil hayvanlardan daha çok sığır, koyun ve keçi yetiştirilir


Nüfus ve Sosyal Hayat


Yaklaşık 7400000 civârında bir nüfûsa sâhiptir Nüfus yoğunluğu kilometrekareye 38 kişi kadardır Yıllık ortalama nüfus artışı % 2,9 dolayındadır Nüfûsun ekserisi şehirlerde yaşar ve yaklaşık % 10'una yakın bir bölümü başşehir Dakar'dadır Ülkenin diğer büyük şehirleri şunlardır: Kaolack, Thiéc, Rufisque, St Louis
Senegal karışık bir etnik yapıya sâhip olup, büyüklü küçüklü birçok gruplardan teşekkül etmiştir Nüfûsun % 37'sini Volof, % 18'ini Serer, % 17'sini Peul, % 9'unu Diola ve % 9'unu Mandingolar meydana getirir Geri kalan % 10'luk kısmı ise birçok küçük etnik gruptur







Voloflar nüfûsun çoğunluğunu teşkil ederler ve genellikle yerfıstığı üretimiyle uğraşırlar Tekrur Krallığı soyundan gelen Peulların diğer adı Fulanilerdir ve göçebe hayâtı yaşarlar Casamance çevresinde yaşayan Diolalar, Berberî kökenlidirler Serer ve Mandingolar ise çiftçilikle uğraşırlar
Nüfûsun % 95'ine yakın bir bölümü Müslümandır Ayrıca bir miktar Hıristiyan da vardır Serer ve Diola kabileleri hâricindeki grupların büyük bir bölümü, 19 yüzyıl sonlarına doğru İslâmiyetle şereflenmişlerdir


Ülkenin resmî dili Fransızcadır Uzun süre Fransız baskısı ve nüfûzu altında kaldığından, Fransızca yaygındır Ayrıca her kabilenin kendi yerli dili mevcuttur Bunlardan Volof, Fulani ve Mandingo dilleri biraz daha fazla konuşulur
Okuma-yazma oranı düşük olup, % 10 civarındadır Genç nüfûsun % 65'ine yakın bir bölümü okula gitmektedir Öğretim dili ve modeli Fransızca ve Fransız modelidir Yüksek öğrenim vardır Dakar Üniversitesinde 2000 yerli ve 2000 yabancı uyruklu öğrenci öğrenim görür


Siyâsî Hayat







Senegal Cumhûriyeti başkanlık sistemine dayanır 1978 yılından bu yana demokratik çok partili hükümet tipine geçilmiştir Ülkenin ilk başkanı, ülkenin uzun yıllar liderliğini yapmış olan Léopold Senhor'dur Hükümeti başbakan ve onun başkanlığındaki bakanlar kurulu teşkil eder 20 Eylül 1991'de kabul edilen anayasa ile Devlet Başkanı yedi senede bir halk tarafından seçilir En fazla iki dönem görev yapabilir Senegal idârî olarak 8 bölgeye ayrılmıştır Yasama organı olan Millî Meclis 120 üyeden meydana gelir ve üyeler beş yılda bir seçilir Seçmen yaşı on sekizdir


Ekonomi


Senegal ekonomisi genellikle tarıma dayanır En çok yerfıstığı yetiştirilir ve bunun ekonomiye büyük faydası dokunur Yalnız son zamanlarda bu üretim azalmıştır İşçi gücünün % 70'ine yakın bir bölümü tarım alanındadır Diğer önemli tarım ürünleri, darı, pirinç ve süpürge darısıdır Hayvancılık pek gelişmemiştir Genellikle sığır, keçi ve koyun yetiştirilir Ülke topraklarının % 15'ine yakın bir kısmı ekime elverişlidir


Senegal hemen hemen önceki Fransız Batı Afrika topraklarının en çok endüstrileşmiş ülkesidir Buna rağmen endüstri ve sanâyi ekonomide pek büyük bir rol oynamaz Gıdâ ve balıkçılık sanâyii mevcuttur Ülkede çıkarılan en önemli tek mineral fosfattır


Senegal'in para birimi CFA 'Afrika Para Cemiyeti' (Mali Topluluğu) Franktır İthâlâtının büyük bir bölümünü Fransa'dan ve bir miktar da ABD'den yapar Kendi ürettiği malları ise daha çok Fransa ve İngiltere'ye ihrâc eder
Dışarıya genellikle yerfıstığı ve ürünleri ile fosfat satar ve dışardan daha çok motorlu taşıt, pirinç, şeker, makina ve tekstil ürünleri alır
Senegal, çok iyi geliştirilmiş bir ulaştırma sistemine sâhiptir Karayollarının uzunluğu yaklaşık 15000 km civârındadır Bu yolların ancak % 30'u asfaltlanmıştır Şehirler düzgün bir demiryoluyla birbirine irtibatlıdır Hemen her şehirde havalimanı mevcut olup, düzenli bir iç hat sistemi vardır

Afrika'nın batı kıyısında yer alan bir cumhuriyettir Kuzeyinde Moritanya, güneyinde Gine-Bissau ve Gine, doğusunda ise Mali bulunur Senegal, kıyıdan içerilere doğru ince bir şerit gibi uzanan Gambia'yı bütünüyle çevreler {bak Gambİa)
Güneydoğusu dışında, Senegal oldukça düz ve alçak bir ülkedir İklimi çok sıcaktır Kuzeyde sakızağacı ve mimoza, Senegal Irmağı vadisinde de arapzamkı çıkarılan akasya ağaçları yetişir




Orta kesimi çöl gibi kumluk bir alandır Güneyi ise tropik bitki örtüsüyle kaplıdır Ülkede yaşayan yabanıl hayvanlar arasında en önemlileri maymun, antilop, aslan ve sırtlandır Akarsularda timsah, suaygırı ve kaplumbağa bulunur
Senegal'de ekili alanların önemli bir bölümü yerfıstığına ayrılmıştır Bundan başka darı, pirinç, pamuk ve şekerkamışı yetiştirilir Bol iaiktarda balık avlanır En gelişmiş sanayileri yerfıstığı yağı işleme ve balık konserveciliğidir

SENEGAL'E İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Senegal Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, tek meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 196712 km2

NÜFUS (1992): 7691000

BAŞKENT: Dakar

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1992): Dakar (1792823), Thiâs (201350), Kaolack (179894), Zigu-inchor (148831), Saint-Louis (125717)
DOĞAL YAPI: Kuru çöllerin ve yağışlı ormanların yer aldığı düz bir ülkedir En yüksek noktası yalnızca 500 metredir

BAŞLICA ÜRÜNLER: Fosfat, yerfıstığı yağı, balık konservesi

EĞİTİM: 6-12 yaş arasında zorunludur, ama çocukların ancak yüzde 40'ı okula gidebilmektedir



Başkent Dakar'da bir tersane vardır Dışarıya fosfat ve deri satılır
Başlıca kentleri, Batı Afrika'nın en işlek limanlarından biri olan Dakar, St Louis ve Thies'dir (bak Dakar) Kara ve demiryolları iyi durumdadır; Dakar'da uluslararası seferlere açık bir havalimanı vardır





Senegal halkı çeşitli diller konuşan Siyah topluluklardan oluşur Nüfusun yüzde 90'ından çoğu Müslüman olan ülkede resmi dil Fransızca'dır
Afrika'nın batı kıyılarını ilk kez Portekizliler 1444'te keşfetti Daha sonra Fransızlar'm köle ve sakız ticaretine başlamasıyla Senegal, Fransız Batı Afrikası'nın bir bölgesi durumuna geldi Senegal ve Fransız Sudanı (bugün Mali Cumhuriyeti) 1959'da Mali Federasyonu'nu kurdular





Senegal 1960'ta federasyondan ayrılarak bağımsız bir cumhuriyet oldu Senegal'ın, kıyıdan doğuya doğru uzanan ve üç yanı Senegal'le çevrili olan Gambia'yla yakın ilişkileri vardır 1982'de iki ülke Sene gambia adıyla bir konfederasyon oluşturdular Ama bu birlik anlaşmazlıklar sonucu 1989'da bozuldu Senegal'in en büyük önderi olan Leopold Sedar Senghor, devlet adamlı ğıyla olduğu kadar şairliğiyle de ünlüdür (bak Senghor Leopold Sedar) Afrika'nın en ünlü yazar ve sinemacıları arasında yer alan Sembene Ousmane de Senegalli'dir (bak Ousmane Sembene)





Senegal 1980'ler boyunca istikrarsızlık yaratan iç ve dış sorunlarla karşı karşıya geldi Ama 1991'de iktidar ile muhalefet arasında sağlanan işbirliği siyasal gerilimi azaltarak köklü reformların önünü açtı Bu arada komşu ülkelerle de ilişkiyi düzelten Senegal 1992'de çeşitli toplantılara ev sahipliği ederek Afrika'daki gelişmelerde önemli rol oynadı İstikrarsızlığın öteki kaynaklarından biri olan ekonomideki yapısal sorunları çözme yönünde ise pek ilerleme sağlanamadı Ülkenin güneyindeki Casamance bölgesinde gelişen ayrılıkçı hareketi sona erdirmek için varılan ateşkes 1992 sonlarında bozuldu