Antropoloji Nedir Hakkında Bilgi

Antropoloji Nedir Hakkında Bilgi

Sosyal (toplumsal) Bilim dallarından bir tanesi de antropolojidir Sosyal bilimlerin en genci olan ve geniş anlamıyla insan bilimi olarak tanımlanan antropoloji portfolio'suz hümanizma'nın en kapsamlı disiplini olarak ortaya çıktı Bu disiplin kapsam, konu ve yöntemle ilgili savlarını belirlemek için çok uğraş vermek zorunda kaldı Kendisine bırakılan konuları ele aldı (diğer alanların incelemediği) ve hatta zorunlu olarak daha eski bazı alanlara da girdi Şimdi onun kapsadığı incelemeler şunlar: prehistorya, folklor, fiziksel antropoloji ve kültürel antropoloji Bunlar öbür toplumsal ve doğal bilimlerin, psikoloji, tarih, arkeoloji, sosyoloji ve anatominin meşru araştırma alanlarına tehlikeli biçimde yaklaşıyorlar (Malinowski 1990:11)

Antropoloji en geniş anlamı ile insan bilim demektir Ancak bu tanım kapsamı son derece geniş olup, insanı konu almış olan diğer disiplinlerle, antropolojinin farkına işaret etmez Bu nedenle antropologlar kendi disiplinlerini daha kesin çizgilerle sınırlamaya çalışırlar

İlk olarak disiplinin ismini ele alalım: Antropoloji kelime yapısı olarak iki Yunanca kelimenin birleşimidir İnsan anlamına gelen Anthropos ile düzenli bilgi anlamında olan logos Böylece kelime anlamı olarak antropoloji, insanla ilgili düzenli bilgi anlamındadır

Antropoloji birey olarak insanla ilgilenmez İlgisi grup içinde yaşayan insan ve bu insanın yaptıkları ve davranışlarıdır (Saran, 1993:21)

- "İnsanlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları göz önüne alarak insanları karşılaştırmalı bir görüşle inceler İnsanoğlunun evrimi, fiziksel ve toplumsal gelişiminin kurallarını ortaya çıkarır Başka bir deyimle kültür ile ilgilidir İnsan topluluklarının fizik yapı, kültür ve davranış bakımından farklılıklarını ele alır" (Tezcan 1996: 1)

Konuyu biraz daha açacak olursak antropoloji biz insanları inceler (Wells 1994: 9)

"İnsanoğlu’nun yaşamı ve töreleriyle ilgili hiçbir konu ya da soru antropoloji’nin inceleme alanı dışında değildir Bu yüzdendir ki bilimsel disiplinlerin en ilgi çekici en heyecan verici olanı antropolojidir İlgi alanımız ne olursa olsun hepimiz için özel, ilginç bir şeyler vardır antropolojide" (Wells 1994: 9)

"Çeşitli ilimleri düzenli bir biçimde ait oldukları yere koymak isteyenler, sıra antropolojiye gelince bu ilmin yeri hususunda kolayca karar veremezler Gerçekten antropolojinin bölümlerini meydana getiren fiziki antropoloji, kültürel antropoloji, sosyal antropoloji, arkeoloji, etnoloji, etnografya ve linguistik insanla ilgili tüm çalışmalarla sıkı sıkıya ilişkilidir" (Saran 1971: 9)

Antropoloji çeşitli özelliklerinden dolayı bazı bilim adamları tarafından taç bilim olarak kabul edilirken, bazılarınca artık bilim olarak nitelendirilmektedir Antropoloji incelediği konular ve kendisine özgü olan yöntemleri ile diğer sosyal bilim dalları arasında özel bir yere sahiptir Antropolojinin tanımlarında bir tanesi de antropologların sahada yaptıklarıdır Bir antropolog antropologun ayakkabıları çamurlu olmalıdır demiştir Bu bilim dalını diğerlerinden ayıran en önemli özellik saha çalışmalarına (alan araştırması) verdiği önemdir Antropoloji aradığımız doğru yanıtları bulmamıza yardımcı olacaktır Tüm bilimsel kuramlar tarihsel süreç boyunca deneme yanılma ve yeniden formülleştirme sonucu ortaya çıkmaktadır Yeni yeni ortaya çıkan verilerin birikmesi bu süreçte önemli bir yer tutmaktadır Mekanizmalara –bu durumda, toplum biyolojisi ve evrim mekanizmaları dahil olmak üzere- ilişkin olan düşüncelerdeki değişikliklerde aynı şekilde gündeme gelir Bu tür değişiklikler eldeki kanıtların yorumlanmasını etkileyebilir Böylelikle kuramların gelişmesi yeni kanıtlar olmaksızın sürebilir Antropolojide var olan kuramı belirginleştiren unsur toplumbilimsel bir nitelik taşıması ve biz insanları konu edinen çalışmanın kavranmasıyla ilgilidir (Lewin 1998:1)

Antropoloji insanı dolayısıyla insan toplumlarını ve kültürü incelemektedir Fakat antropolojik çalışmalar yapılırken belirli bir çerçeveden bakılmak sureti ile araştırma yönlendirilir Burada yapılan bir yerde antropolojinin sınırlarını belirlemektir Antropolojinin üzerinde durduğu ve halen günümüzde geçerliliğini koruyan bazı sorular bulunmaktadır:

1) İnsanlar ve toplumlar neden birbirlerine benziyor?

2) İnsanlar ve toplumlar neden birbirlerine benzemiyor?

3) İnsanlar ve toplumlar neden ya da nasıl değişiyor?

Bu üç soru, antropolojinin bugünde geçerli olan temel sorunlarıdır Ancak bu sorulara verilecek olan cevaplar günden güne değişmekte ve gelişmektedir Yaşanan sosyo–kültürel değişme, toplumun kendi iç dinamiğindeki etkileşimlerin bir sonucu olabileceği gibi, dıştan gelen etkilerin bir ürünü, daha doğrusu iç ve dış dinamiğin bir bileşkesi olarak ortaya çıkmaktadır Doğa nasıl biyolojik evrimin en zengin bilgi arşivini içinde bulunduruyorsa, kültürde sosyal değişmenin en güvenilir belgelerini elinde saklamaktadır (Güvenç 1994:38) İlkel olsun, gelişmiş olsun hiçbir toplum durgun hareketsiz ve statik olarak nitelendirilemez Her toplumda sürekli bir dinamizm, bir değişme görülür İlkel toplumlar bile yavaşta olsa değişmektedir Çağımız hızlı kültür değişmesi çağı olup, dünya kültürleri sürekli olarak değişmeye uğramaktadır Fakat bu tür değişmelerin hızı farklı zamanlarda ve farklı yerlerde değişiklik göstermektedir Antropoloji bu tür kültür değişimlerinin nedenlerini, bağlı olduğu diğer konuları ve sonuçlarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek sosyal değişme yasaları ile ilgili sonuçlara ulaşmaya çalışır (Tezcan 1984:1)Yazar H Murat BABADALI; 31 Mart 2001