Yurt Dışına Kaçırılan Eserler Sorunu

Yurt Dışına Kaçırılan Eserler Sorunu

Kültürel varlıkların ülke dışına kaçırılması da Osmanlı İmparatorluğu’ndan başlayan bir sorun olarak hâlen sürmekte ve Türkiye bu yolla birçok değerli taşınır ve taşınmaz kültür varlığını yitirmiş bulunmaktadır Bu konuda Kültür Bakanlığı koordinatörlüğünde İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarının da katıldığı çok yönlü çalışmalar sürdürülmektedir Ülkemizdeki korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının tespitini, bakımını, korunmasını, değerlendirilmesini ve tanıtımını sağlamak, kaçakçılığını ve tahribatını önlemek amacıyla, Kültür Bakanlığı çok yönlü çalışmalarını sürdürmektedir

Açılan davalar ve ikili görüşmeler sonucunda şu eserlerin Türkiye’ye iadesi sağlanmış bulunmaktadır: Aphrodisias Eserleri (1980), Tunç Vazo (1982), Herakles Lahdi (1998), Boğazköy Tabletleri (1924-1942, 1980, 1987), Osmanlı Tombak (1991), Elmalı Sikkeleri (1988,1991,1992,1999), Lidya Eserleri (1993), Girlandlı Lahit (1994), Marsyas Heykeli (1994) , Aphrodisias Friz Bloğu (1994), Mermer Kadın Başı (1997), Kurşun Mühür (1998), Atatürk’ün Gümüş Sigara Tabakası (1998), Henkel Koleksiyonunda Bulunan Eserler (1998), Divriği Ulu Camii’ne Ait Ahşap Pano (1999), Eşrefoğlu Camii Ana Giriş Kapısının Süsleme Panoları (1999), Zeugma Örenyerinden çalınan 2 Parça Mozaik (2000), Nuruosmaniye Kütüphanesinden Çalınan Kur’ân-ı Kerim (2000), Oklahoma Gümrüğünde Ele Geçirilen Eserler (2000)

Halen Türkiye’nin iadesini istediği kültür malları arasında şunlar bulunmaktadır:

Boğazköy Sfenksi: Bu Sfenks Berlin Müzesindedir; Osmanlı Devleti döneminde onarım için Berlin’e götürülmüştür; UNESCO ve Alman Hükümeti ile görüşmeler sürdürülmektedir Bu Sfenks ile Almanya’ya götürülmüş bulunan ve Berlin’de kalan 7400 alçı tablet 1987 yılında Alman Demokratik Cumhuriyeti yönetimi tarafından iade olunmuştu

Bergama Zeus Sunağı: Alman arkeoloğu Human 1871 yılında izinsiz kazılar yapmış ve Zeus Tapınağı gizlice, 1874 Tarihî Eserler Kararnamesine uygun olmayan bir şekilde Berlin’e taşınmıştır Türkiye bu konuyu da Alman Hükümetinin bilgisine sunmuştur

Truva Hazineleri: 1869-1871 yıllarında Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından yapılan kazılarda bulunan Truva hazinesi 1871 yılında Osmanlı makamlarının izni olmadan kaçırılmıştır Hazine 1945 yılında Sovyetler tarafından Berlin’den Rusya’ya götürülmüştür Türkiye, Almanya ve Rusya Federasyonu Hükümetlerinden hazinenin iadesini talep etmiştir

Lidya eserleri: Türkiye’den çalınmış olan bu eserler New York Metropolitan Müzesindedir Geri alınması için dava açılmıştır

Çalınmış Kuran Sayfaları: Nuruosmaniye Kütüphanesinden çalınan 210 sayfa Kur’ân Princeton Üniversitesinin elindedir; bir yaprağı Mısır’da, iki yaprağı David Sampling Müzesinde, iki yaprağı da İngiltere’de Mukim Ahmet Gheyssari adlı şahsın elindedir Türk İnterpolü ilgili ülkelerde gerekli işlemlerin yapılmasını talep etmiştir