Elektrik Bağlama Aygitlari

BAĞLAMA AYGITLARI
a)Anahtarlar
i) Elektrik tesislerinde Türk Standartlarına uygun anahtarlar kullanılmalıdır
ii) Anahtarlar anma akımının ve geriliminin üstündeki değerlerde kullanılamazlar Anahtarlar kullanılma amacına uygun güçte seçilmelidir
iii) Anahtarların normal olarak toprağa göre gerilim altında bulunan bütün kutupları aynı zamanda açılıp kapanmalıdır
iv) Anma gerilimi 250 V'ye kadar olan elektrik devrelerinde kullanılacak anahtar1ann anma akımı 10'A'dan aşağı olmamalıdır
v) Nötr hatları topraklanmış olan sabit tesislerde, anahtarlar faz iletkenleri üzerine konulmalıdır
Nötr hatları topraklanmamış olan sabit tesislerde, faz ve nötr hatlarını aynı anda açıp kapayan anahtarlar kullanılmalıdır
vi) Anahtarlar, işletmede meydana gelen titreşimlerle yada kendi ağırlıkları ile kendiliğinden açılıp kapanmayacak nitelikte olmalıdır
Anahtarların hareket eden kolları, çalıştırma zincirleri ve benzeri gibi el ile dokunulan metal parçalan yalıtkan ara parçalarla (örneğin porselen izolatörlere) anahtar gövdesinden ayrılmış olmalıdır
vii) Sıcaklıkları 60° C' nin üstünde olan yerlerde, sıcak yerler için elverişli anahtarlar (örneğin porselen yalıtkan!) anahtarlar) kullanılmalıdır
viii) Anahtarların bir ucuna birden fazla iletken bağlanamaz Yani anahtar, dağıtım kutusu olarak kullanılamaz
ix) Topraklanmış tesiste sıfır iletkenleri hiçbir şekilde kesilemez ve bu iletken üzerine anahtar konulamaz x) ikinci (tali) dağıtım tablolarında kullanılacak anahtarlar tercihen pako şalter yada ev tipi devre kesici olmalıdır
xi) Aydınlatma devrelerinde termik ve magnetik koruyuculu anahtar kullanıldığında bunun ayrıca sigorta ile korunması gerekmez
xii) Anahtardan, anahtar altı prize geçiş yapılamaz Bu priz bulunduğu konum bakımından bu adı almıştır Anahtara ve anahtar altı prize gelen besleme iletkenleri normal olarak ayrı borular içinde çekilir
b) Yol vericiler ve ayar aygıtları
i) Bu aygıtlar yürürlükteki Türk Standartlarına yada tanınan yabancı standartlara uygun olmalıdır
ii) Çalışırken ısı çıkaran yol verici ve ayar aygıtları, kullanıldıkları yer izin verilmeyecek derecede ısınmayacak nitelikte seçilmeli ve yerleştirilmelidir
iii) Yol verici ve ayar aygıtları, ait oldukları motor ve devrelere uygun boyut ve nitelikte seçilmelidir
iv) Kendi transformatörü bulunan tüketicilerde doğrudan (direkt) yol verilebilecek en büyük kısa devre senkron motor gücü tüm işletme yükleri devrede iken, en büyük güçlü motorun devreye girmesi durumunda transformatör empedansları dahil, yol alan motorda, yol alma akımında bağıl gerilim %15'i aşmamak koşulu ile tüketici tarafında belirlenir
Kendi transformatörü bulunmayan tüketicilerde, doğrudan yol verilecek en büyük kısa devre asenkron motor gücü köy ve benzeri yerlerde 75 kW, alçak gerilim şebekesi hava hattı olan kasaba ve şehirlerde 15 kW, alçak gerilim şebekesi yeraltı kablosu olan kasaba ve şehirlerde 30 kW"ır Ancak motorun gücü transformatörün gücünün %10"nu aşamaz
c) Fiş ve priz düzenleri
i) ( Değişik fıkra : RG 25/10/1996- 22798) İç tesislerde kullanılacak fış ve prizler Türk Standartlarına uygun olmalı ve bunların topraklama kontağı koruyucu kontak bulunmalıdır
İç tesislerde kullanılacak fış ve prizlerin anma değerleri 10 A'in altında olamaz Belirli bir cihaz için öngörülen prizlerin anma akımları cihaz gücü ile uygun olacak ve bu prizlerin anma akımları 16 A'in altında olmayacaktır
iii) Koruma iletkenleri fış ve prizlerin toprak işareti bulunan yerlerine bağlanmalıdır
iii) Elektrik tesislerinde lambaların duy ve soketlerine takılı prizler kullanılamaz Aynı şekilde sabit fişleri bulunan çok prizler de kullanılamaz
iv) Prizler dağıtım kutusu olarak kullanılamaz
v) Bir fişe birden fazla sabit olmayan iletken bağlanamaz Bu şekildeki birkaç iletkenin bağlanması için yapılan özel fişler bu hükmün dışındadır
vi) Sıva altı tesislerde prize bağlanan iletkenlerin üzerindeki yalıtkanların prizin tutturma parçaları ile zedelenmemesine dikkat edilmelidir
vii) Büyük salonlarda zemine bu amaç için yapılmış olanlar kullanılmak ve gerekli koruyucu tedbirler alınmak şartı ile priz tesis edilebilir
viii) ( Değişik fıkra : RG 08/12/2000- 24254) Konutlarda salonlar (20 m2 den büyük alanlı) ve mutfak için en az ikişer, odalar ve banyo için en az birer priz tesis edilmelidir Barakalar, basit köy evleri hariç olmak üzere ayrıca; çamaşır makinesi, bulaşık makinesi ve Müstakil linyeden için üç adet ayrı linye tesis edilmelidir
Müstakil linyeden beslenen bu prizlerin güçleri, söz konusu elektrikli cihazların aşağıda verilen güçlerinden az olamaz

GÜCÜ (KW)
Çamaşır Makinesi 25
Bulaşık Makinesi 25
Elektrikli Fırın/Ocak 20

ix) (Değişik fıkra: RG 04/04/1986- 19068) Konutlar ile kreş, çocuk yuvası ve okul gibi çocukların bulunduğu yerlerde prizlerin perdeli (shutter) tip olması tavsiye edilir
d) Sigortalar
i) Elektrik hatları eriyen telli sigortalar yada kesiciler ile korunmalıdır
ii) Sigortalar, koruyacakların iletkenlerin ve aygıtların tehlikeli biçimde ısınmalarını önleyecek nitelikte seçilmelidir
Bakır iletkenlerin dayanabileceği en büyük sürekli akımlarla bu iletkenleri koruyacak sigortaların anma akımları çizelge - 13'de verilmiştir
iii) elektrik tesislerinde yamanmış yada üzerine tel sarılarak köprülenmiş sigortalar kullanılamaz
iv) İletken kesitlerinin akım tüketilen yerlere doğru küçüldüğü noktalara sigorta konulmalıdır Önceki sigorta küçük kesiti de koruyorsa ayrıca ikinci bir sigorta konulması gerekmez
(Değişik ek: RG 04/04/1986- 19068) Açıklama : Bu madde bölümünün uygulanması zorunlu değildir
v) Sigortalar ve kesiciler korunacak hattın başına konulmalıdır Şebekeden sigortaya gelen faz iletkeni her zaman sigorta gövdesinin alt kontağına bağlanmalıdır Sigortalı anahtarlar açıldıktan sonra sigorta elemanı gerilim altında kalmamalıdır
vi) Priz devreleri aydınlatma devrelerinden ayrı olacaktır Ancak zorunlu durumlarda ve tablolardan her birinde yalnız bir priz bulunması durumunda aydınlatma devresine en çok bir priz bağlanabilir Gerektiğinde priz devresine de bir lamba bağlanabilir
vii) (Değişik fıkra: RG 04/04/1986- 19068) Yapı bağlantı hatları ve kullanılacak iletkenlerin kesiti bakır gereç için en az 6 mm2 alüminyum gereç için en az 10 mm2 olmalıdır
viii) Kolon hatları için kullanılacak bakır iletkenlerin kesiti en az 4 mm2 olmalıdır
Bu hatlar için seçilen iletkenlerin korunması için kullanılacak aşırı akım aygıtlarının anma akımları iletkenini kesitine göre çizelge-13'den seçilecektir
Kolon hatları, kısa devre kesme kapasitesi yeterli ev tipi devri kesiciler varsa, bunlarla korunacaktır Bu kesicilerin kısa devre akımları en az 10 kA olacaktır
Kısa devre kapasitesi yeterli olan ev tipi devre kesici bulunmaması durumunda, tel sarılmamış eriyen telli sigorta kullanılabilir
ix) Aydınlatma sortileri için en az 15 mm2 ve aydınlatma linyeleri için en az 25 m2 kesitli bakır iletkenleri kullanılacaktır
Seçilmiş olan bu iletkenlerin korunması için kullanılacak aşırı akım koruma aygıtlarının anma akımları, iletkenini kesitine göre çizelge 13'den seçilecektir
Aydınlatma linye hatları ev tipi devre kesiciler ile korunacaktır Bu kesicilerin kısa devre akımları en az olacaktır
x) Priz sortiler ve linyeleri için en az 25 mm2 kesitli yalıtılmış bakır iletkenler kullanılacaktır
Priz linye hatları ev tipi devre kesicilerle korunacaktır Bu kesicilerin kısa devre akımları en az 3 kA olacaktır
xi) (Değişik fıkra: RG 04/04/1986- 19068) Bir aydınlatma linyesine bağlanacak sorti sayısı, linyenin yükü (gücü) ve gerilim düşümüne bağlı olarak belil1enir
Aydınlatma gücü, aydınlatma hesabı yapılan binalarda bu hesap sonucunda elde edilir Kullanılışı bakımından özel bir durumu olmayan küçük alanlı yapı birimleri için aydınlatma hesabı yapılması gerekmeyebilir Aydınlatma hesabı yapılmayan yerler için aydınlatma gücü, m2 başına en az 12W(12V/m2) alınarak belirlenecektir
Konutlarda en az iki adet aydınlatma linyesi bulunacaktır
Flüoresan lambaların görünen güçlerini belirlenmesinde ilgili Türk standardı esas alınacaktır
xii) ( Değişik fıkra : RG 25/10/1996- 22798)Bir priz linyesine bağlanacak sorti sayısı, priz güçleri bir fazlı priz için en az 300W (konutlarda müstakil linyeden beslenen priz güçleri hariç), üç fazlı priz için en az 600 W olmak üzere ihtiyaca göre belirlenecektir
Belirlemede linye yükü ve gerilim düşümü de göz önünde bulundurulacaktır (Şantiye elektrik tesislerinde kullanılan bir yerde priz güç hesabına katılmaz)
Prizlere bağlanacak aygıtlar belli ise sorti sayısı bunların miktarına göre belirlenecektir
xiii) Aydınlatma ve priz devrelerine bağlanacak sorti sayısı bir fazlı devrelerde aydınlatma için 9, priz için 7'den fazla olmayacaktır
xiv) Buşonlu sigortalar, buşona uygun vidalı kontak elemanları ile donatılacaktır Yay, vida, para ve benzeri gibi cisimler bu amaçla kullanılamaz
xv) Tablolara takılmış ev tipi devre kesiciler, kumanda anahtarı olarak kullanılamaz
xvi) İç tesislerde bıçaklı sigorta açık tipteki sigortalar rasgele dokunmaya karşı tedbir alınmadan kullanılamaz
xvii) Topraklanmış iletkenlere sigorta konulamaz
xviii) Doğru akımla çalışan çok iletkenli yada alternatif akımla çalışan çok fazlı sistemlerde sıfır iletkenine sigorta konulamaz
xix) Hava hatlarından ayrılan bağlantı hatlarının ayrılma noktalarına yada hatların yapılara girdiği yerlere