Diyabet, Şeker Hastalığı Nedir ?

Diabet, diğer adıyla şeker hastalığı, sık görülür ve ciddî sonuçlara yol açarPankreasın ürettiği insülinin yetersizliği veya etkisizliğinden kaynaklanır İnsülin olmayınca, besinlerle aldığımız şeker ve diğer besin unsurları, ihtiyaç duyan hücrelere giremez Böylelikle, hücreler şekersizlik çekerken, kanda şeker normal değerlerin üstüne çıkar Kanda şekerin çok artması, zehir etkisi yaratır ve vücudun tüm hücrelerini tahrip eder

Tip 1 Diyabet

Vücudumuzun enerji ihtiyacı yiyeceklerimizdeki temel besin öğeleri karbonhidrat, protein ve yağlardan sağlanır Emilebilmek için en küçük parçalarına ayrılan bu besin öğelerinin en önemlisi "glukoz" adı verilen basit şekerdir Glukoz başta beyin olmak üzere vücudun tüm organlarının önemli bir enerji kaynağıdır Hücreler ihtiyacı olan glukozu, midenin arkasında bulunan pankreas bezinin salgıladığı bir hormon yardımıyla kullanır İnsülin olarak bilinen bu hormon vücutta yapılamaz ise alınan gıdalar enerji olarak kullanılamayacaktır İnsülin hormonunun mutlak eksikliğine bağlı olarak meydana gelen şeker hastalığına Tip 1 Diabetes Mellitus denir

Her yaşta görülebildiği gibi, sıklıkla çocukluk ve gençlik yaşlarında başlar, bu nedenle juvenil diyabet adı da verilir Ülkemizde 4 milyonun üzerinde olduğu sanılan şeker hastalarının %10'u, yani yaklaşık 400000 kişi bu tip şeker hastasıdır

Tip 1 Diyabet sebepleri nelerdir

Normal kişilerde vücudu dışarıdan gelen yabancı etkenlere karşı korumakla görevli bir bağışıklık sistemi vardır Bu sistemin herhangi bir nedenle (virüs, ilaç, aşılanma, fizik veya pişik stres vb) normalden sapması sonucu kendi hücrelerini yabancı olarak algılaması, onlara saldırması ve tahrip etmesiyle meydana gelen hastalıklara "otoimmun hastalıklar" denir Tip 1 diyabet denilen şeker hastalığı da, bu otoimmun hastalıklar grubuna dahildir Bilinmeyen bir sebeple harekete geçen bağışıklık sistemi, insülin yapımını üstlenen pankreas beta hücrelerini tahrip etmektedir Bu tahribat %80'in üzerine ulaştığında hastalık belirtileri ortaya çıkmaya başlar

Tip 1 diyabet gelişimi açısından kimler daha yüksek risk taşır?

Yakın akrabalarında (anne, baba, kardeş, çocuk) Tip 1 diyabetli bulunan kişilerde, ailesinde 4'den fazla sayıda Tip 2 diyabetli olanlarda, gebelik sırasında diyabet ortaya çıkan kişilerde hayatlarının ileri dönemlerinde Tip 1 diyabet gelişme riski daha yüksektir

Tip 2 diyabet

Erişkinlerde görülen diyabettir Pankreas insülin üretir fakat vücut bunu gerektiği gibi kullanamaz Daha çok 40 yaş üzeri kişilerde ortaya çıkar

Belirtileri :

Poliori (sık idarara çıkma)

Polidipsi (çok su içme)

Polifasi (çok yemek yeme)

Kilo kaybı

Plazma kan glukoz düzeyinin yükselmesi (açkarnına 126 mg'dan büyük ya da eşit olması)

Bunların dışındaki diğer belirtiler:

Yorgunluk

Vücuttaki yaraların geç iyileşmesi

Kuru ve kaşıntılı cilt

Sık geçirilen enfeksiyonlar

Bulanık görme

Cinsel sorunlar

Ellerde ve ayaklarda uyuşma

Karıncalanma

Ağız kuruluğu

Tip 2 diyabetin nedeni tip 1 diyabette olduğu gibi tam bilinmemektedir Fakat bazı risk gruplarında görülme olasılığı daha yüksektir Bunlar :

Yaşı 40 ve üzeri olanlar

Şişmanlar

Ailede başka diyabet hastalığı bulunanlar

Gebelik sırasında diyabet gelişen 4,5 kg Daha ağır bebek doğuranlar

Bir hastalığın veya yaralanmanın stresini yaşayanlar

Stresli bir hayatı olanlar

Beslenme alışkanlığı bozuk olanlar

Bu risk faktörlerinden en az iki tanesi varsa mutlaka diyabet taraması yapılmalıdır Tip 2 diyabetin tedavisi diyet, egzersiz, eğitim ve gerekiyorsa oral olarak antidiyabetik ilaçlar veya insülin ile yapılmaktadır Bu hastalığın tedavisi ömür boyu devam etmektedir Bu sebeple tedavi endokrinoloji, diyabet ve metabolizma uzmanı ve diyetisyen ve diyabet hemşiresi tarafından planlanması hastalık komplikasyonlarının önlenmesi açısından çok önemlidir