Osmanlı Devletinde Hekimbaşılık

Osmanlı Devleti?nde Hekimbaşı lık

Hekimbaşı lar başta hükümdar olmak üzere, hükümdarı n ailesinin sağlığını korumakla yükümlü idiler Bunun yanında, padişahın yemekleri nin, tedâvisin de kullanıla cak ilâçların, güçlendir ici macunları n hazırlanm asına nezâret eder; Nevrûz?da çeşitli maddelerd en hazırladı ğı Nevrûziye?yi, başta sultan olmak üzere devlet ricâline takdim eder; sarayın ihtiyacı olan mum ve sabunlar onun formüller ine göre imâl edilir; saraydaki iki eczane ve beş hastanede, sayıları 25-30 arasında değişen cerrah, kehhâl ve hekimleri n düzenli çalışmala rını sağlardı Muhtelif şehirlerd eki hastanele rde hekim tâyin ve azilleri, zaman zaman hükümdarı n verdiği fermanla, İstanbul ve civarında yerleşim alanların daki yerli ve yabancı hekimleri n teftişi, gerektiği nde onların imtihanı ve bu sınav sonucunda başarısız ları meslekten men etme, dükkân sayısını (muayeneha ne) azaltabil me yetkisine sahipti XIX yüzyılın ilk yarısında da imparator luğun askerî teşkilâtı için gerekli hammadde alımı, ilâç imâli ve gerekli yerlere dağıtımın en yetkili kişisi idi

Osmanlı darüşşifa larında hasta ve âcizlerin bakımı sağlanırd ı

Hasta ve âcizlerin bakımının sağlanmas ı için Osmanlıla rda çeşitli kurumlar oluşturul muş, destekley ici yasalar çıkarılmı ş; vakıf gelirleri nin yanı sıra kanunnâme ler ile vergileri n bir kısmının hastanele re, hasta ve âcizlerin bakımına ayrılması sağlanmış tı Bu ilginin belki de en dikkat çekici göstergel erinden biri darüşşifa vakfiyele ridir

Darüşşifa görevlile ri; ?tabip, kehhâl, cerrah ve yardımcı sağlık mensuplar ı, aşşâb, edviye-kûb, tabbalı, kayyûm, kâsekeş ile ferraş, âb-rîzi, cameşûy, dellâk? gibi temizlik hizmetlil eri ve ?nazır, vekilharç, kâtip? gibi idâri yetkilile r ile ?mahzenci, bevvâb, gassal ve imam?dan oluşurdu Her görevli verdiği hizmete uygun bir isimle anılırdı

Osmanlı tabipleri nde aranan ilk özellik tecrübe, ustalık ve uzmanlıkt ı

Tabiplerl e ilgili kurallar bir yandan hekimleri n davranışl arını yönlendir mesi beklenen ilkeleri ortaya koyarken, diğer yandan hekimlere bir ahlâk rehberi de oluyordu Meslek mensuplar ında aranan ahlâkî davranış kuralları nın belirlend iği vakfiye metinleri ni inceleyip değerlend irdiğimiz de, bunların uygulamad a gerçekten de bir yol gösterici niteliğin de olduğunu görürüz ?Tababete hizmetin çeşitli bakımlard an âdâbı vardır? diyen ve ?tababete hizmetin âdabını her yönüyle yerine getirmekt e olan tabibin? reis seçilmesi ni şart koşan Edirne vakfiyesi nde bu husus özet olarak ifade edilmekte dir