Sona Doğru

Dünya'nın her yanında olduğu gibi, ABD'de de türlerin soylarının tükenmesine giden gerisayımın durdurulması, sağlıklı yaşam alanlarının korunmasıyla eşanlamlı Ülkede hem övülen hem de yerilen ABD Tehlike Altındaki Türler Yasası'nın amacı da bu

Merritt Adası'nın çinteleri artık yok Son esmer kıyı çintesinin nihai dinlenme yeri, Florida Doğa Tarihi Müzesi'nin Kuşbilim Koleksiyonu'ndaki bir cam kavanozun içi Kuşun gözleri ince bir tabakayla örtülü, tüyleri ise şişeyi neredeyse ağzına dek dolduran alkolle darmadağın olmuş Kağıt bir etiket, bu yaşlı erkek kuşun 16 Haziran 1987'de öldüğünü belirtiyor Çintenin ölümünden üç buçuk yıl sonra Federal Register dergisinde yer alan kısa ve öz bir yazı ise esmer kıyı çintesinin soyunun tükendiğini ve çintenin federal hükümetin tehlike altında ve tehlike altına girmeye yakın türler listesinden silindiğini bildiriyor Diğer bir deyişle, artık ne bu kuş ne de onun kritik yaşam alanı olan Florida Merritt Adası'nın tuzcul bataklıkları, Tehlike Altındaki Türler Yasası ile korunacaklar listesinde yer alıyor Merritt Adası'nın çintelerini öldüren neydi? Tek kelimeyle ifade etmek gerekirse, yapılaşma Kimse esmer kıyı çintesini yemiyor, ya da spor amaçlı avlamıyordu Çinte, yeni ortaya çıkan herhangi bir yırtıcı tarafından avlanmıyor, kimse yuvasına zarar vermiyordu Ancak sivrisinekleri kontrol altında tutmak için DDT püskürten ve tuzcul bataklıkların tatlı su bitkilerince ele geçirilmesine yol açacak setler inşa eden insanlar, kendi yaşam standartlarını artırma umuduyla ekosistemle oynadılar Esmer kıyı çintesinin, sahil otları arasındaki ortamına ne denli hassas bir uyumla bağlı olduğu keşfedildiğinde ise artık çok geçti Şişenin içindeki son çinte, yaşam alanı sonsuza dek yok olan bir türün sonunun ne olacağını gözler önüne seriyor Tehlike Altındaki Türler Yasası, 35 yıldır, Richard Nixon tarafından imzalandığı Aralık 1973'ten beri bir biyolojik rehabilitasyon merkezi, yani yok olma tehlikesi altındaki yaşam formları için koruma amaçlı bir tür yasal nezarethane görevi görüyor Aslında yasayı adlandırırken Tehlike Altındaki Türler ve Yaşam Alanları ifadesini kullanmak daha doğru olurdu Çünkü amaç, türleri korumak için önce kritik yaşam alanlarını belirlemek ve korumak Örneğin benekli alaca baykuş için doğal yaşlı ormanların, tatlısu levreği için Little Tennessee Nehri'nin korunması gibi Zaten yasanın, imzalandığı günden beri tartışmalar yaratmasının nedeni de, bitki ve yaban hayatını değil, onların hayatta kalabilmesi için gerekli olan yaşam alanlarını kurtarmaya çalışması Yaban hayatını kurtarmaya çalışmak, genellikle insanların söz konusu ekosistemleri herhangi bir şekilde değiştirmelerini engellemek anlamına geliyor ve sorun da tam bu noktada ortaya çıkıyor

BENEKLİ YABANKEDİSİ Leopardus pardalis

195 (Tahmini ABD popülasyonu: doğada 100'ün altında, esaret altında 95) Benekli yabankedileri, Teksas hariç tüm ABD eyaletlerinde, insanların doğaya müdahalesi sonucu kayboldu Bu görülmesi zor kediler Orta ve Güney Amerika'nın yabanıl topraklarını hâlâ arşınlıyor olsa da gerçek sayılarına ilişkin veriler güvenilir değil

ESMER KIYI ÇİNTESİ Ammodramus maritimus nigrescens

Soyu tükenmiş durumda Esmer kıyı çintesi neredeyse hiç fark edilmeksizin yok oluşa sürüklendi ve sayıları yaklaşık 3 bin çiftten sıfıra indi Ağırlıklı olarak Meritt Adası'nda (Florida, ABD) bulunan kıyı çintesinin yok oluş nedenleri arasında, yaşam alanı olan tuzcul bataklıkların DDT ile ilaçlanması ve uzay programında kullanılmaları da var Son çinte 1987'de öldü

CÜCE TAVŞAN Brachylagus idahoensis
Cüce tavşan Bryn bu fotoğrafın çekilmesinden birkaç ay sonra, 2008'de öldü Kendi türü yaşamını sürdürse de, Bryn'ın ait olduğu genetik açıdan farklı Columbia Havzası popülasyonu yok oldu Neden: Çalılık yaşam alanının tarım alanına dönüştürülmesi Doğa korumacılar bir üreme programının genomun bir bölümünü kurtarmasını umuyor

PORTO RİKO TEPELİKLİ KARAKURBAĞASI Peltophryne lemur

2400 (Doğada tahmini 500 ila 2000 arasında, esaret altında 400)

PÜSKÜLLÜ NAKIL Silene polypetala

10700 (Küçük gruplar halinde tahmini 5500 ila 10700) Püsküllü nakıl, varlığını sürdürmek için çok özel bir toprak dokusu, kimyasal yapı ve ışık koşullarına gerek duyar Sadece Florida ve Georgia eyaletlerindeki 37 yerde görülür Kerestecilik, istilacı bitkiler ve yaprak düşkünü geyikler bu güzel yaratıklara da zarar verir ABD Balıkçılık ve Yaban Hayatı İdaresi biyologlarından Pete Pattavina, "Bu canlı türünün küresel düzeyde işgal ettiği yaşam alanı belki de birkaç büyük mağazanın park alanına sığabilir" diyor

MASKELİ VIRGINIA BILDIRCINI Colinus virginianus ridgwayi

700 (Soyu doğada neredeyse tükenmiş durumda, esaret altında 700)

SANTA CATALINA ADASI TİLKİSİ Urocyon littoralis catalinae

SARI BENEKLİ KAPLUMBAĞA Graptemys flavimaculata

İRİ BAŞLI DENİZ KAPLUMBAĞASI Caretta caretta

90000 Biyologlar bireyleri değil, yuvaları sayıyor Son on yılda Büyük Okyanus kıyısında her yıl 47 bin ila 90 bin yuva sayıldı

TATLISU KAYA LEVREĞİ Etheostoma wapiti

4100 (Doğada tahmini 3500 ve esaret altında 600) ABD'nin güney kesiminde tek bir nehirde ve büyük bir nehir kolunda yaşadığı bilinen kaya levrekleri göründüğü kadarıyla akıntıya karşı yüzüyor Şu an yürütülen bir yetiştirme programı çalışmaları yüzyılı aşkın bir süre önce soyca tükenme noktasına varan önemli bir popülasyonu geri getirmeyi amaçlıyor

DELHİ KUMSİNEĞİ Rhaphiomidas terminatus abdominalis

1000'in altında Şimdiye kadar Tehlike Altındaki Türler Yasası'nın kapsamına alınmış tek sinek türü olan ve çiçeklere düşkünlüğüyle tanınan Delhi kumsineğinin bu fotoğrafı çekilirken hiçbir sineğe zarar verilmedi Kaliforniya'da tehlike altındaki kumul yaşam alanında tek bir sineği yakalamak, görüntülemek ve daha sonra salmak için gerekli izni koparmak fotoğrafçı Joel Sartore'nin tam üç ayını aldı Başından sonuna yaklaşık 20 dakikayı bulan bu işlemi ABD Balıkçılık ve Yaban Hayatı İdaresi'nden üç biyolog gözledi "Yaptığım çekimler içinde en sinir bozucu olanıydı," diyor Sartore "Bu kadar ince elenip sık dokunulunca, bir yanlışlık yapacağız, sineğe zarar vereceğiz ya da çekimi beceremeyeceğiz diye tedirginliğe kapıldım"

NENE Branta sandvicensis

2100 (Doğada tahmini 2000 ve esaret altında 100)

AL KULAKLI AĞAÇKAKAN Picoides borealis

Üremekte olan kuş sayısı tahmini 12210

LEOPAR KURBAĞASI Lithobates chiricahuensis
Tahmini 5000 yetişkin

SARIYÜZGEÇLİ CÜCE YAYINBALIĞI Noturus flavipinnis

5800 (Doğada tahmini 5000 ve esaret altında 800) ,

AYI SANSARI Gulo gulo

ABD anakarasında 300 kadar ayı sansarı kaldı

GRAHAM DAĞI KIRMIZI SİNCABI Tamiasciurus hudsonicus grahamensis

PALOS VERDES MAVİ KELEBEK Glaucopsyche lygdamus palosverdesensis
4300 (Doğada tahmini 300 ve esaret altında 4000)




TEKSAS KÖR SEMENDERİ Eurycea rathbuni

1150 (Esaret altında 150, doğada tahmini 100 ila 1000)





KUTUP AYISI Ursus maritimus

Alaska'da tahmini 3500 Sınır tanımayan kutup ayıları buzları ve denizleri aşarak Rusya'dan Alaska'ya, Kanada'dan Grönland'a ve Svalbard'a yol alır Eskiden üzerlerindeki en büyük tehdit avcılar olan kutup ayıları, şimdilerde deniz buzunun erimesi tehditi altında





MEKSİKA BENEKLİ ALACA BAYKUŞU Strix occidentalis lucida
Tahmini 1000 ila 2000





PYNE'NİN GEVENİ Astragalus bibullatus
Tahmini 2500 ila 3000 bitki





KARAKAPLUMBAĞASI Gopherus polyphemus
Güneydoğu ABD'deki kara kaplumbağaları genelde araç çarpması sonucu ölüyor İstilacı ateş karıncaları ve armadilloların yumurta ve yavrularını yediği bu kaplumbağaların yaşam alanı, kentsel genişleme, arazi dönüşüm çalışmaları ve hatalı yangın yönetimi sonucunda küçülüyor




ALABAMA KIYI FARESİ Peromyscus polionotus ammobates

Kumluk yaşam alanı inşaat ve gece ışıklarıyla bölünen Alabama kıyı faresi, Fort Morgan Yarımadası'nın 22 kilometrelik bir bölümünde yaşam mücadelesi veriyor Tehlike Altındaki Türler Yasası'yla kurtarılan yaşam alanı, bu gececil farelerin yok olmasını engelledi





KALİFORNİYA KONDORU Gymnogyps californianus
336 (Doğada 156, esaret altında 180) Buzul Çağı'nı atlattılar ama kondorlar Homo sapiens karşısında güçlükle direniyor Bu leş yiyicilerin büyük bölümü ya avlandı ya da avcıların geride bıraktığı kurşun parçalarından zehirlendi 1985'te bu yaban kuşundan geriye yalnızca dokuz adet kalmıştı Esaret altında yetiştirme ve mermi kullanımının azaltılması sonucu tür geri döndü




AMERİKAN KAZICI BÖCEĞİ Nicrophorus americanus
25000 Amerikan kazıcı böcekleri leşten yana zengin, karanlık ve el değmemiş bölgeleri seviyor Bu doğa kazıcıları, yavrularını beslemek için ölü hayvanları gömüyor Yayılım alanları 35 eyaletten 9'a düştü; sayıları da azalıyor




ORMAN KARİBUSU Rangifer tarandus caribou
ABD anakarasında 40 Şimdilerde sayıları iyice azalan doğal yaşlı ormanlara bağımlı orman karibusu, ABD anakarasında hemen hemen hiç yok Geriye kalan az sayıdaki karibu hâlâ Kanada'dan kuzey Idaho ve Washington'a göç ediyor



AMERİKAN TURNASI Grus americana

538 (Doğada 387, esaret altında 151) Esaret altında yetiştirme, göç eğitimi ve Tehlike Altındaki Türler Yasası, Amerikan turnasını kurtardı Mevcut sorun: Göç yolları üzerindeki yapılaşma ve önceki popülasyon çöküşlerinden kaynaklanan genetik çeşitlilik azalması





BOZ AYI Ursus arctos horribilis

ABD anakarasında 1500 Tehlike Altındaki Türler Yasası tarafından korunan boz ayılar eski yuvalarına dönerken, doğa korumacılar onların kuzey Kayalık Dağları'nda geriye kalan yaşam alanı bloklarını birbirine bağlamaya çalışıyor İnsanlar bu ayıların soyunu neredeyse tüketiyordu: Montana boz ayı uzmanı Chris Servheen, 1920 ile 1940 arasında ABD anakarasında 300'den az boz ayı kaldığını tahmin ediyor





BATAKLIK KAPLUMBAĞASI Clemmys muhlenbergii

18100 (Tahminler 14500 ila 18100 arasında değişiyor) Avuç büyüklüğündeki bataklık kaplumbağası şimdilerde daha çok özel arazilerde yaşamını sürdürüyor Vıcık vıcık topraklara alışkın olan tür, sulakalanların doldurulduğu veya yeraltı suyunun yönünün değiştirildiği bölgelerde zorluklarla karşı karşıya





ST ANDREW KIYI FARESİ Peromyscus polionotus peninsularis

6000 (Tahminler 3500 ila 6000 arasında değişiyor) Biyolog Sandra Sneckenberger, "Onlar olmazsa dünyanın sonu gelmez belki ama," diyor, "ekosistemin sağlığının bir göstergesi oldukları kesin" Sayıları giderek azalan St Andrew kıyı fareleri, Florida'nın kumul yaşam alanında gerek kamu gerekse özel grupların elinde yaşamını sürdürüyor Her iki taraf işbirliği yaparsa, diyor Sneckenberger, farenin şansı dönebilir





MEKSİKA GRİ KURDU Canis lupus baileyi

320 (Doğada 60, esaret altında 260) Meksika gri kurdu adlı tehlike altındaki bu alttürün sayısı, esaret altında yetiştirme sayesinde Arizona ve New Mexico'da artıyor