6 Aylık Bebeklerin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır? 6 Aylık Bebekler Nasıl Beslenmelidir?

6 Aylık Bebeklerin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır? 6 Aylık Bebekler Nasıl Beslenmelidir?
6 Aylık Bebeklerin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır? 6 Aylık Bebekler Nasıl Beslenmelidir?

5 yaş altındaki çocukların yüzde 25’inde beslenme eksikliği ve yüzde 15’inde de bebek ölümleri görülmektedir İlk 6 ayda yapılan anne sütü ile beslenme bu ölümleri önemli bir oranda engellemektedir

Hastalıkları önlemesi, maliyetinin düşük olması ve atık bırakmaması nedeni ile anne sütü bebekler için en yararlı, ekonomik bir beslenme yöntemidir Her zaman, temiz ve mikropsuzdur, kolaylıkla sindirilir, ishal, karın ağrısı, kabızlık daha az görülür, bağışıklık sistemini güçlendirir, kas ve kemik gelişimini artırır, bebeğin su ihtiyacını tam olarak karşılar, ayrıca su verilmesine gerek yoktur, anne sağlığını korur, meme ve rahim kanseri olma riskini azaltır ve en önemlisi bebekle anne arasında özel sevgi bağı kurulmasını sağlar

Anne sütü zamanında doğan her bebeğin normal gelişmesini sağlayan ilk 6 ay tek başına yeterli olan mucizevi bir besindirDoğumdan hemen sonra ilk beş günde salgılanan koyu sarı renkteki süte kolostrum adı verilirKolostrumda bulunan enfeksiyon önleyici etmenler bebekleri enfeksiyondan ve alerjiden korumaktadır, olgun sütten daha fazla protein , barsağın olgunlaşmasını sağlayan büyüme faktörleri içerir, A,D,K,B12 vitaminlerinden ve Sodyum ve Çinko dan zengindirDoğar doğmaz anne sütü alan bebeklerin gastrointestinal sistemleri hastalık yapan mikroorganizmalara karşı korunmuş duruma gelir Bebeği dehidratasyona ve hipoglisemiye karşı korur Kolostrum 5 günden sonra geçiş sütü halini alır ve 3 haftadan itibaren olgun süt özelliğini taşır Olgun sütteki protein oranı bileşim açısından bebek için en ideal yapıya sahiptirİnek sütünde eksik olan çoğu protein anne sütünde mevcut ve sindirimi kolay olan proteinlerdir ve büyümeyi düzenleyici etmenleri inek sütünden 30-40 kat daha zengindir Yağ bileşimi de sindirimi kolay olan doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır Beyin ve sinir dokusunun gelişimi için esansiyel yağ asitleri içerir ve inek sütünden 8 kat daha fazladır
Anne sütünün üretiminin başlaması gebelik sırasında gerçekleşir ve doğum ile artar Süt yapımı bebeğin doğru teknik ve sık aralıklarla emzirilmesi ile artar Kadınların %99’u iki bebeği emzirebilecek kapasitede süt salgılar, doğumdan hemen sonra emzirilmeye başlanması devamı için önemlidir Süt göğüslerde alveol adındaki süt bezlerinde yapılır ve kanallar yolu ile süt havuzlarında birikir Bebek emdikte boşalma refleksi ile meme ucuna erişir
Genel olarak anne sütü ilk 6 ay için ideal bir besin kaynağıdır ve bu süre içerisinde su dahil hiçbir ek besin verilmemelidir Fakat 6 aydan sonraki bebekler yalnızca anne sütüyle büyümelerini sürdüremezler ek gıdalara başlanması gerekir
Eğer bebek anne sütü almıyorsa 4 ayda yumurta sarısı başlanır Katı pişirilmiş yumurtanın sarısının önce 1/8'i sütle ezilerek verilir Miktar yavaş yavaş artırılır
5 ayda, 4 ayda verilen ek besinlere ilave sebze çorbasına başlanır Mevsimine göre, patates, havuç, kabak veya ıspanak bebeğe verilebilir Bir süre sonra bu çorbaya bir tatlı kaşığı bulgur veya pirinç eklenerek pişirilebilir
Ayrıca 5 ayda ; acısız tarhana çorbası, pirinçli ve yoğurtlu çorbalar bebeğe verilebilir Bir çorba kaşığı ile başlanıp yavaş yavaş miktarı artırılır 5 ayda , meyve suyu yerine meyve püresi de tercih edilebilir
6ayda, 4 ve 5 aylarda verilen besinlerin yanı sıra tüm aile için acısız pişirilen mercimek çorbası bebeğe verilebilir veya bir çorba kaşığı mercimek sebze çorbasına katılarak pişirilebilir Küçük bir miktar kıyma, çorbalara eklenir
Bebekler 6 aylık iken ağızları yarı katı gıdaları kabul etmeye uygun hale gelir Dişler belirginleşir ve dil artık katı gıdaları dışarı atma refleksini kaybeder Mide ve barsak sistemleri nişastayı daha iyi hazmetmeye başlar
DytÖzlem Sert

6 aylık bir bebeğin beslenmesi bir sağlık kuruluşunda düzenlenmelidir bebeğin durumuna göre eklemeler çıkarmalar olabileceği için buradan verilen listeler yerine, bebeğinize özel bir beslenme bilgisi almanızı öneririm

9 Aylık bebekler için örnek menü
06:00 – 06:30
Anne sütü
08:00 – 09:00
Kahvaltı, 1 cay bardağı meyve suyu (evde hazırlanmış)
Dilek Çukran / 16042003

06:00 – 06:30
Anne sütü

08:00 – 09:00
Kahvaltı, 1 cay bardağı meyve suyu (evde hazırlanmış)
Yarım yumurta sarısı
1 tatlı kaşığı peynir (tuzu alınmış)
1 çay kaşığı yağ
1 tatlı kaşığı reçel veya pekmez, 4+5 bisküvi

12:00 – 12:30 ÖĞLE
1 kase kıymalı veya tavuk etli sebze püresi + Anne sütü

16:00 – 16:30 İKİNDİ
1 kase yoğurt + yarım meyve püresi veya bisküvi

19:30 – 20:30 AKŞAM

1 kase muhallebi + Anne sütü
İnternational hospital

Aylara Göre Ek Besinler


DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) ve UNICEF bebeklerin yaşamının ilk 4 ayında, hatta mümkünse 6 ayında , su dahi almaksızın anne sütü ile beslenmesini önermektedir Bebeğin tüm biyolojik gereksinimleri için en iyi ve eksiksiz besin ANNE SÜTÜDÜR Bebeğin sağlıklı gelişmesini, büyümesini ve hastalıklardan korunmasını sağlar

Hastanede, bebekler genellikle 4 saatte bir emzirilir Hastaneden çıktıktan sonra bebeğinizi ilk 1 ay süresince her ağladığında emzirmelisiniz İlk haftalarda bebeğinizi iki-üç saatte bir, hatta geceleri bile emzirmeniz gerekebilir

Genellikle doğduktan 4-6 hafta sonra bebekler 3-4 saatte bir emzirilir Daha sonraları ise günde 5 kez emzirme yeterli olacaktır

Anne sütü yeterli değilse veya yoksa bebeği doktorunun önereceği ve anne sütüne yakın özellikler taşıyan bir formül mama ile beslemek gereklidir Bu mamaların kutularının üzerinde bebeğin kilo ve yaşına göre verilmesi gereken ölçek sayısı, su miktarı ve öğün sayısı ayrıntılı olarak gösterilmiştir Fakat yine de doktorunuzun önerilerini daima göz önünde bulundurmalısınız Ayni ayda olsalar da bebekler arasında gereksinim farklılıkları olabilir Sulandırma yüzdesini değiştirmeden toplam miktarları kendiniz de ayarlayabilirsiniz

4-6 ay arası, bebeklerin ek besinlere alıştırıldığı süredir 4 aydan sonra ek besinlere yoğurt, meyve ve sebze pürelerini sırayla azar azar vererek başlayınKüçük porsiyonlar halinde hazırlanan yarı katı yiyecekleri başlangıçta 2-3 çay kaşığı vererek bebeği yeni besinlere alıştırın

YOĞURT
Yoğurt evde hazırlanmalı, ekşi olmamalıdır Süzme yoğurt değil, taze yoğurt önerilmektedir Azar azar başlanır ve zamanla günde bir öğüne çıkarılır ( Yaklaşık bir su bardağı)

SEBZE PÜRESİ
Sebze püresi patates, havuç, pirinç veya irmik ile hazırlanabilir Mevsim sebzesi olarak kabak, bezelye, yeşil biber ve maydanoz kullanılabilir Seçilecek olan sebzeler taze ve olgun olmalı, çürük olmamalıdır Sebze püresine patatesle başlanması önerilir Daha sonra havuç ve mevsim sebzeleri her gün yeni bir çeşit ilave edilerek zenginleştirilir Burada amaç allerji yapabilecek sebzenin tespit edilmesini kolaylaştırmak ve onu menüden çıkartıp daha sonra tekrar denemektir Lahana, patlıcan, pırasa, kereviz, karnıbahar, domates, pancar ve ıspanak 4-6 ay arasında verilmemelidir Altı aydan sonra verilmesi uygun olacaktır
Hazırlanışı: Patates özenle yıkanarak kabuğu soyulmadan az miktarda suda haşlanır Suyu süzülür ve bu suya 1-2 çay kaşığı irmik ilave edilerek irmikler pişene dek kaynatılır İlk gün bu şekilde verilir Daha sonraki günlerde her gün ayrı bir sebze ilavesi ile zenginleştirilerek hazırlanır İrmiğe pirinç ve şehriye de eklenebilir 2-3 hafta içinde haşladığınız sebzelerin sadece suyunu değil, süzgeçten geçirerek püre halinde de verebilirsiniz

MEYVELER
Mevsimine göre elma, muz ve şeftali tercih edilen başlıca meyvelerdir Meyve pürelerini azar azar vererek başlayın Vitaminlerin kaybolmaması için mikser yerine cam rende kullanılmalıdır Portakal, mandalina, limon bazı çocuklarda gaz, karın ağrısı ve allerjilere yol açabilmektedir Bu nedenle bir çok meyveyi 6 aydan sonra vermek yararlı olur

6-9 ay arası
Sabah 0800:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1-2 bisküvi + 1 yumurta sarısı ve/veya bir kibrit kutusu kadar beyaz peynir (30 gr)

Yumurta çok iyi kaynatılarak sarısından nohut büyüklüğünde bir miktar ile başlanır 8-10 gün içinde bir yumurta sarısına erişilirHaftada 2-3 yumurta sarısından fazlası verilmemelidir Yumurta akı 12 aya kadar önerilmez

Saat 1000: Meyve püresi + 1-2 bebe bisküvisi

Saat 1300: Sebze çorbası veya püresi, 8 aydan itibaren de evdeki dolma ve etli sebze yemekleri, şehriye çorbaları, ezilmiş makarna (haşlama suyu dökülmeden) ve pilav verilebilir Bu yemeklerin sularında ezilmiş ekmek içi de eklenebilir 8-9 aylarda et türü olarak haşlanmış beyaz etli balık, tavuk ve hindi eti tercih edilmelidir Kırmızı et, beyaz ete alıştıktan sonra başlanmalıdır

Sebze çorba veya püresine birkaç kez çekilmiş kıymayı bir öğünde bir çorba kaşığı kadar olacak şekilde ilave edebilirsinizDiğer öğünlerde baharatsız ızgara köfte veya didiklenmiş beyaz tavuk eti küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilirKuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatları da 6 aydan sonra sebze püreleri yoğurt yada değişik çorbalara ilave edip verebilirsinizBunlar çok iyi pişirilir, gaz yapmaması için tel süzgeçten geçirilerek kabuklarından arındırılır ve haşlama suyu ile birlikte ilave edilir yada yalnız olarak yedirilir

Saat 1600:Anne sütü yada 150 ml devam formülü yada yoğurt

Saat 2000: 150 ml devam formülü yada anne sütü veya muhallebiMuhallebi günde 1 öğünden fazla verilmemelidir Anne sütü gerekiyorsa gece de verilmelidir

SÜTLÜ MUHALLEBİ
1 çorba kaşığı kadar pirinç unu kısık ateşteki tavaya konulur Rengi pembeleşene dek kavrulan pirinç ununa, bir su bardağı (150-200 ml kadar) yarı yarıya sulandırılmış süt eklenir Bu karışım kaynama noktasına geldikten sonra en az 10 dakika çok kısık ateşte karıştırılarak pişirilir Pişme işlemi tamamlanınca bir tatlı kaşığı şeker konularak karıştırılır İlk zamanlarda oldukça sıvı halde hazırlanan mama, zamanla kaşıkla yenebilecek kıvamda da verilebilir

9-11 ay arası
Sabah 0800:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1 çay kaşığı bal+ 1 yumurta sarısı + ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı tereyağı

Tereyağı günde 1 tatlı kaşığını geçmemelidir

Saat 1200: Sebze püresi + püreye karıştırılmış 2 tatlı kaşığı haşlanmış karaciğer rendesi (Karaciğer haftada 1-2 den fazla verilmemelidir) veya tavuk veya 1 köfte
Sebze püresi yerine normal ev yemekleri ezilerek verilebilir Sabah ekmek almadıysa bu öğünde verilebilir
Ek protein ile demir sağlayan taze dana, kuzu eti ve ciğerden her öğünde yalnız bir çeşit verilir Ciğer olarak kuzu, dana ve tavuk ciğeri verilebilir Tavuk ciğerini çorba halinde suda pişmiş olarak da verebilirsiniz Ayrıca beyin vermenin besin değeri olarak anlamlı bir faydası yoktur

Saat 1600: 150-200 gram muhallebi + meyve püresi

Saat 2000: Yoğurt ( 1-2 çorba kaşığı makarna ile karıştırılabilir) + 2-3 çorba kaşığı sebze püresi

12 Aylık
Sabah : 150 ml devam formülü + 30 gram beyaz peynir ya da 1 tam yumurta +1-2 bisküvi yada ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı reçel, bal yada pekmez

Öğle: Sebze püresi veya evdeki etli sebze yemeği, yoksa 1 köfte + makarna ve meyve püresi

İkindi: 150 ml devam formülü yada yoğurt yada sütlaçtan biri + 2 bisküvi

Akşam: 2-3 çorba kaşığı sebze püresi yada evdeki çorba ve sebze yemekleri+ ezilmiş makarna veya pilav +Yoğurt

Bebeğin çok yemesi ve kilo alması her zaman sağlıklı olduğu anlamına gelmez, aşırı beslenme ileriki yaşlarda sağlık problemlerine zemin hazırlar
Tuz ile yüksek tansiyon arasında bir ilişki vardırBebeğin tuza alışmaması için mamalara tuz eklenmemelidir
Dışkı oluşumuna katkıda bulunmayan proteinlerin aşırı miktarda verilmesi, buna karşılık yeterince sıvı, yeşillik, sebze ve meyve verilmemesi kabızlığa neden olabilir

Ek Besinlere Geçiş

Ne zaman başlamalı?


Bebeğiniz dört aylık olana dek diyetini anne sütü ve/veya hazır mama oluşturmaktadır (Çocuk hekiminiz buna, vitaminler ve demir ekleyebilir) Dört ile altıncı aylar arasında katı gıdalar eklemeye başlayabilirsiniz Bazı bebekler üç aylıkken katı gıdalar almaya hazır duruma gelmesine karşın dil atma refleksi genellikle dördüncü aydan itibaren kaybolmaya başlar Aslında emme işlevinde önemli bir rolü olan bu refleks yüzünden bebek, ağzına sokulan her şeyi; kaşığı, yiyecekleri diliyle iter

Dördüncü aydan itibaren bebeğinizin enerji gereksinimi artacaktır Bebeğinize ek kalori sağlayacağından dördüncü ve altıncı aylar arasında katı gıdalara başlamak idealdir

Katı gıdaları vermeye başlarken gün içinde siz ve bebeğiniz için en uygun beslenme zamanını saptayın Bu günün herhangi bir saati olabilir Sizin en rahat olacağınız dikkatinizi dağıtacak başka işlerinizin olmadığı bir zamanı tercih etmeniz doğaldır Sonraları, büyüdükçe sizlerle birlikte sofraya oturmak isteyeceğini unutmayın Yedirirken başını çevirir veya ağlarsa onu zorlamayın Katı gıdalara her ikinizin de zevk alacağı, hoşnut kalacağı bir dönemde başlamanız, herhangi belirli bir zamanda başlamaktan çok daha önemlidir İstemiyorsa zorlamayın, emzirmeye ve ya biberonla beslemeye bir-iki hafta daha devam ettikten, sonra tekrar deneyin

Nasıl Başlamalı ?


Boğazına kaçma riskini en aza indirgemek için bebeğinizin oturur pozisyonda (kucağınızda veya mama sandalyesinde) olmasına dikkat edin Katı gıdaları kaşıkla verin Bazı anne-babalar bunları biberonla vermeye çalışırlar Bu yöntem bebeğin nefes borusuna yiyecek kaçma riski açısından sakıncalıdır Ayrıca her öğünde aldığı besin miktarını aşırı bir şekilde artırabileceğinden aşırı kilo alımına neden olur Bebeğinizin oturarak yeme işlevine -kaşıktan azar azar alarak, yudumlar arasında dinlenerek ve doyduğunda durmayı öğrenerek- alışması gereklidir Tüm yaşamı boyunca onun sağlığını etkileyecek olan doğru yeme alışkanlıklarının temeli bu dönemde atılmaktadır
Bebek kaşıkları bile bu dönemdeki bebekler için fazla geniş olabilir Bu yüzden en iyisi küçük çay kaşıklarından kullanmaktır Yarım çay kaşığı (tatlı kaşığının çeyreği) veya daha az miktarlarla başlayın ve beslenme boyunca onunla konuşarak yardımcı olun ("mmm, bak ne kadar güzel…") Büyük bir olasılıkla, başlangıçta şaşıracak ne yapacağını bilemeyecektir Aşağılanmış veya kafası karışmış gibi görünebilir, burun kıvırıp, lokmasını ağzında geveleyebilir veya tümüyle reddedebilir Bu tepkiyi anlamak zor değildir Eskiden yedikleri ile şimdiki yediklerinin arasındaki farkı göz önünde bulundurursanız onu daha iyi anlarsınız
Katı gıdalara geçiş dönemini kolaylaştırmak için şu yöntemi deneyebilirsiniz: Önce bebeğinize biraz süt (meme veya hazır mama) verdikten sonra az bir miktarda katı gıdayı yarım çay kaşıklık yudumlarda verin ve öğününü yine süt ile bitirin Bu yöntem çok acıktığı zamanlarda düş kırıklığına uğramasını önleyebildiği gibi, kaşıkla beslenme deneyimini meme emmenin verdiği hazla bağdaştırmasına yardımcı olacaktır
Ne yaparsanız yapın, katı gıdalarla beslenmeye başladığınızda yiyeceklerin çoğunu geri çıkaracak, bir kısmı yüzüne bir kısmı önlüğüne bulaşacaktır Bu nedenle katı gıdaları yutmayı becerene kadar ona bir iki çay kaşığı vermekle yetinin beslenme öğünlerini çok yavaş arttırın

Neyle başlamalı?

Birçok bebeğin tanıştığı ilk katı gıda, pirinç maması (pirinç püresi)dır Bunu yulaf ezmesi ve arpa maması izler Çok küçük bebeklerde allerjik reaksiyonlara yol açabildiklerinden buğday ve diğer tahıl ürünlerini daha sonra vermek uygundur Küçük kavanozlarda açılıp yemeye hazır olanlardan kullanabilir veya paketlerde kurutulmuş bir şekilde satılan tahıl ürünlerine (cereal) hazır mama, anne sütü veya su ekleyebilirsiniz Hazır ürünlerinin kullanımı daha kolaydır Buna karşılık, kuru tahıl ürünlerinin hem demir içeriği daha fazladır ve hem de kıvamını bebeğinize uygun ayarlama olanağınız vardır Özellikle bebekler için üretilmiş ürünlerden satın alırsanız, bebeğinizin besin gereksinimlerinin karşılandığından daha emin olursunuz

Bebeğiniz tahıl ürünlerini kabul ettikten sonra yavaş yavaş diğer katı gıdalarla da tanışmaya başlayabilir Uygulayabileceğiniz sıralardan birisi:

Süzgeçten geçirilmiş sebzeler; kabak, havuç gibi turuncu renkli sebzelerle başlayın (birçok bebek için altı aydan önce hazmı zor olduğundan mısır daha sonraları verilmelidir
Meyveler; elma, armut,
Et; tavuk, dana, hindi, koyun (alerji riski daha yüksek olduğundan deniz ürünlerine daha sonra başlanılmalıdır)

Yeni gıdalara teker teker başlayın ve üç-dört gün boyunca başka yeni bir gıda vermeyin Her yeni gıda ile birlikte ishal, döküntü veya kusma gibi allerjik belirtilerin olup olmadığını gözleyin Bunlardan herhangi birini gördüğünüz anda, kuşkulandığınız yiyeceği diyetten çıkarın ve çocuk hekiminize danışına kadar tekrar vermeyin

Katı gıdalara başladıktan sonra iki-üç ay içinde bebeğinizin diyeti; üç öğüne bölünmüş:
anne sütü veya hazır mama,
tahıl ürünleri,
sebzeler, etler
meyvelerden oluşmalıdır

Sıklıkla alerjiye sebep olduğundan, yumurtaya en son başlanır Bebeğinizi yüksek kolesterol içerikli gıdalara alıştırmayın ve yumurtayı haftada en çok üç kez verin

Bebeğiniz oturmaya başladığı zaman bazı yiyecekleri eline vererek kendi kendine beslenmeyi öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz Verdiğiniz yiyeceklerin yumuşak, yutması kolay, ve solunum yollarını tıkayamayacak kadar küçük tanelere ufalanır özellikte olmasına dikkat ediniz İyi pişmiş ve doğranmış yeşil fasulye, bezelye, patates ve küçük parçalar halindeki kraker ve bisküviler bunlardan bazılarıdır Bu dönemde çiğnenmesi gerekecek gıdalardan vermeyiniz

Günlük üç öğünün her birinde yemesi gereken miktar yaklaşık 120 ml veya bir küçük kavanoz dolusu rendelenmiş hazır bebek mamasıdır (büyüklere göre hazırlanmış konserve gıdalar çoğunlukla fazla tuz ve koruyucu katkı maddeleri içerdiklerinden bebeklere verilmemeleri gerekir)

Bu dönemde meyva sularına da başlayabilirsiniz Portakal ve diğer turunçgillerin suyu birçok bebekte rahatsızlık yarattığı için bunlara altıncı aydan sonra başlamak daha uygundur Meyve suları özellikle çok verildikleri taktirde dışkıyı asidik yaparak ve cildini tahriş edebilir Bebekte kıpkırmızı ve altı silinirken acı veren bir pişiğe yol açabilir Bebeğin altını olabildiğince açık tutup havalandırmak ve koruyucu pomadlar kullanmak bu pişiği genellikle iyileştirecektir Bir süre için meyve veya meyva sularını azaltmanız da yararlı olabilir

Bebeğiniz öğün aralarında susamış gibi görünüyorsa su verebilirsiniz Sıcak aylarda terleyerek su kaybedeceği için günde daha sık su verin Yaşadığınız bölgedeki sulara florür katılıyorsa, su vermeniz ilerde dişlerde oluşabilecek çürükleri önlemeye yardımcı olacaktır


Bebeğinize, konserve veya kurutulmuş gıdalar değil de taze yiyecek vermek istiyorsanız ne yapmanız gerekir? Bu durumda blender veya yiyecek öğütücüleri kullanabileceğiniz gibi yumuşak gıdaları çatalla da ezebilirsiniz Hazırladığınız her şeyin yumuşak, tuzsuz, iyi pişirilmiş ve taze olmasına özen gösteriniz Pişirilmiş taze sebzeler ve komposto meyveler (istisnalar için kutuya bakınız) hazırlanması en kolay olanlarıdır Muzu pişirmeden de ezebilirsiniz ancak diğerlerini pişirmeniz gerekir O anda yedirmeyeceğiniz gıdaları derhal buzdolabına koyunuz Bebeğinize vermeden önce de bozulup bozulmadığını kontrol ediniz Sizin hazırladığınız yiyecekler hazır gıdalar gibi bakterilerden arındırılmadığı için daha çabuk bozulurlar

Bebeğinizin diyeti çeşitlendikçe ve kendi kendine yemeğe başlayınca çocuk hekiminize danışarak hangi gıdalara gereksinimi olduğunu öğrenmeniz gerekir Son araştırmalar, yetişkin çağlardaki şişmanlık probleminin (obezite) çoğunlukla kalıtımsal etkilerden kaynaklandığını göstermektedir Ancak, bebeklikte kötü beslenme alışkanlıklarının edinilmesi ileride sağlık sorunlarına neden olabilir Örneğin, doğduğunda damağı tuz ve doymuş yağlara (yağlı etler, tereyağı, kızartmalar ve yumurta gibi) alışkın değildir ve bunlardan fazla hoşlanmaz Bu bu damak tadını edinmesi sizin verdiğiniz besinlere bağlıdır Bu tür gıdalara karşı damak tadı edinmesi bunlardan zevk alması ve bu gıdaları yemeye alışması ileri yaşlarda damar sertliği (ateroskleroz) ve yüksek tansiyon gibi problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir Aynı zamanda bebekliğinde çok yemeğe alışan çocuklar bu alışkanlıklarını ileri yaşamlarında sürdürerek sürekli bir kilo sorunu yaşayabilirler

Ek vitamin ve mineraller
Hazır mamalar gerekli bütün vitamin ve mineralleri içerdiğinden bunlarla beslenen bebeklere ek bir vitamin vermeye gerek yoktur Anne sütü ile beslenen bebeklere D vitamini verilmeye devam edilmesi gerekir Anne sütü ile beslenen bebeklerin ilk dört ay içinde ek bir demir gereksinimi yoktur Doğumda vücudunda bulunan demir depoları ilk aylardaki büyümesi için yeterli olmasına karşın dördüncü ayda artık tükenmeye yüz tutmuş, buna karşın büyümesi hız kazandığı için demire olan gereksinimi artmıştır Katı gıdalara başladığınızda gerekli demiri; tahıl ürünlerinden hazırlanmış ve demir eklenmiş hazır bebek besinlerinden (cereal), yeşil sebzelerden ve etlerden alacaktır Silme, dört yemek kaşığı tahıl ürününde (cereal) 7 mg demir vardır

Bebeğiniz katı gıdalara başladığında ne gibi değişiklikler beklenebilir?

Bebek katı gıdalar yemeye başladığında dışkısı daha değişken ve katı bir hale gelecektir Gıdasındaki artan şeker ve yağ oranı dışkısının daha fazla kokulu olmasına yol açabilir Bezelye gibi yeşil sebzeler dışkısını koyu yeşil renge, pancar türü gıdalar kırmızıya döndürebilir Besinleri püre halinde yemiyorsa bir kısmını hazım olmamış olarak dışkısında görebilirsiniz(bezelyenin veya mısırın kabuğu gibi) Çocuğunuzun sindirim sistemi henüz tam anlamıyla gelişmemiştir, ve bütün bunlar normaldir Ancak, dışkısı eğer aşırı gevşek, sulu veya sümüklü olursa bu sindirim sisteminin aşırı bir şekilde tahriş olduğu anlamına gelebilir Bu durumda yediği mama miktarını azaltın ve daha sonra ise yavaş yavaş tekrar alıştırmaya çalışın

Dr Ziya Aras

Ek Besinlere Başlamadan Önce

SÜT ÇOCUĞUNDA EK GIDALARA BAŞLAMA
Anne sütü ile besleme ilk 4-6 ay boyunca, su bile vermeksizin tek başına bebeğin optimal büyüme ve gelişmesi için yeterlidir Bu süre içerisinde ek gıda verilmesi annenin süt salgılama, bebeğin de emme fonksiyonlarını bozacağı gibi, anne sütünün enfeksiyonlardan koruyucu etkisinin azalmasına yol açar

4-6 Ay Arası Dönemde Ek Gıda Vermenin Koşulları:
Ek gıdalara başlama zamanına bebeğin gastrointestinal, metabolik ve nörolojik gelişim derecesine göre karar verilir Bu nedenle bebeğin büyüme ve gelişme hızı hekim tarafından takip edilmelidir
Bebeğin baş boyun kontrolünün tamamlanması, el ve göz koordinasyonunun gelişmesi, oturmaya başlaması, çiğneme ve yutma fonksiyonlarının gelişmesi ek gıdalara başlanması için zorunlu basamaklardır Annenin süt yapma ve salgılama performansı da karar verirken dikkate alınmalıdır
4-6 ay arası dönemde ek gıdaya başlama kararı mutlaka hekim tarafından verilmelidir Bebeğin büyüme gelişme hızı ve anne süt salgısı normal ise 6aya kadar tek başına anne sütüne devam edilmelidir
Geçiş Döneminde Hangi Ek Gıdalar Verilmeli?:
Bebeğin sıvı, yarı katı ve katı gıdalara alıştırıldığı bu döneme "ek gıdalara başlama dönemi" ya da "weaning" dönemi" denilir Başlangıçta ek gıdalara anne sütünü tamamlayıcı nitelikte başlanır, zamanla ek gıdalar anne sütünün yerini alırlar Uygun ve zamanında ek gıda desteği ile anne sütüne en az bir yıl devam edilmelidir
Dünya Sağlık Örgütü’nce gelişmekte olan ülkelerde emzirmenin iki yaşına kadar sürdürülmesi tavsiye edilmektedir
Geçiş döneminde başlanan ek gıdalar yumuşak kıvamda ve düşük allerjenik özellikte olmalıdır 4-6 ay arası dönemde ek gıda vermek gerekiyorsa öncelikle unlu sütlü mamalar ve yoğurt verilebilir Allerjen olmadığı için prinç unu ilk tercih edilecek gıdadır Meyve suyu ve sebze çorbasına başlamanın zamanlaması konusunda değişik görüşler olmakla birlikte, bu gıdaların 6 aydan önce verilmemesi daha uygundur
Bebeğinizin Yaşına Göre Önerilen Ek Gıdalar :

Ek Gıdalara Başlarken Dikkat Edilecek Konular

• Ek gıdaların yanısıra emzirmeye devam edilmelidir

• Tüm besinler biberonla değil, kaşık ile verilmelidir

• Ek gıdalar tek öğün olarak ve az miktarlarda verilmeye başlanmalı, bebeğin alımına göre daha sonra miktar ve öğün sayısı arttırılmalıdır

• Bebek almadığı besinler için zorlanmamalı, bir süre sonra tekrar denenmelidir

• İlk defa verilecek besinler bebek aç iken denenmelidir

• İlk kez verilecek gıdalar bir hafta arayla başlanmalıdır Böylece bebeğin yeni besine alışması için zaman tanınır ve allerjik reaksiyon gelişirse hangi besinden kaynaklandığı anlaşılabilir

• Ek gıdaların hazırlanması sırasında hijyen kurallarına uyulmalıdır

Ek Gıdalara 4 aydan Önce Başlamanın Zaralı Etkileri:
İlk 4 ay bebeğin emerek beslenme dönemidir Bebeğin gastrointestinal sistemi adapte formüller dışında, ek gıdaları sindirebilecek olgunlukta değildir Sindirim sisteminde koruyucu mekanizma tam gelişmemiştir Nişasta ve yağların emilimi için gerekli amilaz ve lipaz enzimleri yetersiz salgılanırlar

Süt çocuğunun 4 aydan önce yutma refleksi zayıftır, kaşıkla verilenleri yutamaz ve geri çıkarmaya eğilimlidir
Erken ek gıdaya başlama anne sütü alımını azaltır veya emzirmenin kesilmesine yol açabilir

Proteinlerin günlük toplam enerji içerisindeki yeri azalır, büyüme hızı etkilenir Anne sütünün azalmasıyla bebeğin beslenmesi bozulur

Verilen gıdaların kontamine olma olasılığı fazla olması ve ek gıdaların anne sütünün anti-enfektif özelliklerini dilüe etmesi enfeksiyon özellikle de ishal riskini arttırır Enfeksiyonların gerek iştahı azaltarak gerekse de katabolik yollarla kayıpları arttırması beslenme bozukluğu ile birleşince bebek protein ve enerji açısından negatif bir dengeye girer

Erken ek gıda böbreklerin solid yükünü, sodyum ve ürenin serum düzeylerini arttırır, hiperosmolalite ve dehidratasyona yol açar

Erken ek gıda başlanması allerjik hastalıklara, özellikle de gastrointestinal besin allerjilerine yol açar Geçici gluten intoleransı, inek sütü ve soya proteinine duyarlı enteropatilerin sıklığı artar Coeliac hastalığı daha erken yaşlarda ortaya çıkar

Erken ek gıda verilmesinin ileri yaşlarda obezite eğilimini arttırdığını gösteren çalışmalar vardır

Ek Besinlerin Hazırlanması

Meyveler

Elma: Elma yıkanır, kaynar sudan geçirilir, soyulur Cam rendede veya makinede püre haline getirilir Çift kat tülbentten suyu sıkılır Su veya püre olarak yedirilir

Şeftali: Şeftali yıkanır, kaynar sudan geçirilir, kabuğu soyulur, dilimlere ayrılır, çatalla veya makinede püre şekline getirilir Tülbentten suyu sıkılır Su veya püre olarak yedirilir

Portakal: Suyu sıkılarak verilir

Muz: Çatalla veya makinede püre şekline getirilir İsteniyorsa, portakal veya elma suyu ile biraz sulandırılabilir

Sebzeler

Karışık sebze maması: Başlangıçta sulu çorba, zamanla kıvamını koyultarak püre halinde varilebilir

1 hafta: 3 fincan su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 45-50 dakika ağzı kapalı kapta pişirilir Düdüklü tencere kullanılıyorsa 1 fincan su ile 10-15 dakika pişirilmesi yeterlidir Tel süzgeçten aktarılarak hiç ezmeden sebzelerin suyu bir kaba alınır 1 çay kaşığı irmik ilave edilerek 5 dakika kaynatılır

2 hafta: Yukarıdaki gibi pişirilir Tel süzgeçten veya makineden havuçlar ve patatesler ezilerek püre şekline getirilerek geçirilir Bu pürenin içine yine irmik katılarak yukarıdaki şekilde mamanın hazırlanması tamamlanır

3 hafta: 3 çay fincanı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patatese ek olarak 1 çay kaşığı pirinç her gün bir yenisi ilave edilmek üzere mevsimlik sebzeler (örneğin; ilk gün 3-4 yaprak maydanoz, ertesi gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, ertesi gün bunlara ek olarak 1/4 kereviz, ertesi gün taze kabak vb) eklenir Tel süzgeçten veya makineden geçirilerek elde edilen püreye yine 1 çay kaşığı irmik ilave edilerek 5 dakika daha pişirilir

Muhallebi

Muhallebi inek sütü veya formül sütler ile endüstriyel unlu besinler tarifelerine göre süt veya su ilavesi ile hazırlanır

Formül Süt Muhallebisi: 250 ml su, 3 büyük çay kaşığı pirinç unu, 2 büyük çay kaşığı toz şeker karıştırılarak pişirilir Ateşten indirildikten sonra 6 ölçek formül sütü tozu katılır Gerekirse tel süzgeçten geçirilir

Yumurta ve Etler

Yumurta
Yumurta katı olana kadar haşlanır Sarısından ilk gün 1/2 küçük kahve kaşığı olarak başlanır Gün aşırı ve her defasında miktar arttırılarak 8-10 gün sonunda sarısının tamamı verilir Başlangıçta sebze öğününde, daha sonra sabah kahvaltısında verilir

Karaciğer püresi
Dana ve kuzu karaciğeri yıkanır Üzerindeki zarı çıkarıldıktan sonra haşlanarak pişirilir Rendelenerek veya makinede püre haline getirilir Sebze püresine karıştırılarak verilir İlk 5 günde 1 çay kaşığı (5gr) başlanarak 5 çay kaşığına çıkarılır

Köfte
Yağsız, sinirsiz dana veya sığır kıymasından, çok az ekmek ufağı ilavesiyle hazırlanır Yağsız tavada veya ızgarada pişirilir İçinin de iyice pişmesine dikkat edilir ve sebze püresi ile birlikte verilir

Balık, tavuk
7 aylıktan sonra haşlanmış veya ızgarada pişirilmiş beyaz etli balıklar verilebilir Tavuk eti makineden geçirilerek hazırlanır Kılçıklı balıkların iyi ayıklanması gerekir Alerji yönünden dikkatli olunmalıdır

Bebeğin 12 Ayı


Bebeğiniz neler yapar :
- Eşyalara tutunarak yürüyebilir
- Uzun süre ve güvenle devrilmeden oturabilir
- Bir yere tutunarak kendini ayağa kaldırıp tekrar oturabilir
- Emekleyerek merdiven çıkabilir (çok dikkatli olun, geri doğru düşebilir veya geri dönmeye kalkarsa inemez, düşer)
- Her iki elini veya tek elini tuttuğunuzda güzelce yürüyebilirYerde uzun sure oturur, oturuşu oldukça gelişmiştir
- Oyuncaklarını fırlatır ve gittikleri yeri izler
- Onun gözünün önünde sakladığınız bir şeyi tekrar bulabilir
- Çevresini, hayvanları, insanları, arabaları izlemekten hoşlanır
- Her iki elinide ustaca kullanır Sıkıca tutabilir, çekebilir, atabilir, yere vurur
- Resimlere, televizyona bakmaya başlar
- Tanıdığı sevdiği müziklere tepki vermeye başlar
- Küçük nesneleri parmaklarıyla tutabilir
- Kendi adı söylendiğinde o yöne döner ve sesle tepki verir
- Anlamsızda olsa konuşmaya benzer bir sürü ses çıkarır
- Bir bardaktan kendi kendine bir şey içebilir
- İstediklerini ağlamadan eliyle gösterebilir
- İşaretle veya tek kelimelik emirlere uyabilir
- Kendi kendine yemek yeme denemelerine başlayabilir
- Anne, baba dışında bir kaç kelime daha söyleyebilir

Siz neler yapmalısınız :


- Bebeğinizin gelişimini doktoruyla görüşün
- Bebeğinize verilebilecek yeni gıdalar hakkında bilgi toplayın
- Onu ellerinden tutarak, yürüyüşe çıkarın, yoracağınızdan korkmayın, yorulursa bırakır zaten
- Onu evde çorapla veya çok yumuşak altlıklı patiklerlr dolaştırın Ayakları kuvvetlenecektir
- Emziği hala bırakmadıysanız, kararlı olun, sinirleriniz bir hafta kadar yıpranacak ama vazgeçmeyin ve bu ay bırakın Çocuk büyüdükçe bırakmanız hergünbiraz daha zorlaşacaktır Bu dönemden itibaren emzik, biberon kullanmaya devam etmeniz onun diş ve çene yapısını bozabilir İleride üzülmeyin
- Bebeğinizin uykusu için rutinler oluşturun Her gece aynı saatte yatırın, yatırmadan önce kısa, sakin oyunlar oynamak, ılık bir banyo, uyku müziği, ışığın azaltılması gibi
- Oyuncak seçimlerinizi onu hem eğlendirecek hem de eğitecek şekilde yapın
- Hem evin içinde hem de evin dışında yürüyeceği yerleri emniyetli hale getirin Hareketlerini engellemeyin, gözleyin
- Bebeğiniz yeni bir şey yapabildiğinde, söylediğinde onu alkışlayın

Bebeğin 11 Ayı

Bebeğiniz bu ayda hayır kelimesini anlar, ses tonunuza uygun karşılıklar verir Sizi görünce sevinç belirtileri gösterir, televizyon seyredebilir

Bebeğiniz neler yapar :
- Alkış yapmayı öğrenmiştir
- El sallar,
- Sıralama yapmaya başlar
- Kısa bir süre tutunmaksızın ayakta durabilir
- Anne baba diyebilir, yanına mama, abla gibi bir kaç kelimeyi anlamını bilmesede söyler
- Oyun oynamaktan hoşlanır, yeni oyuncağı ayırt edebilir
- Yürümeye bile başlayabilir

Siz neler yapmalısınız :
Bebeğinizle bol bol konuşun, onu da teşvik edin, tamamen anlamsızda olsa cıvıldamalarına karşılık verin
- Kavramları öğrenebilmesi için bol bol göstererek bol bol tekrar edin, dolu, boş, ıslak, kuru, büyük küçük gibi
- Ona ne istediğini sorarak sunun Suyunu verirken "su içmek ister misin" gibi
- Oyunlar oynayın, değişik sağlıklı tadlar tattırın
- Ortamı onun için güvenli hale getirin
- Ona resimli kitaplar okuyup, resimlerini gösterebilirsiniz Sonra kedi nerede diye sorabilirsiniz
- Çevrenizi, ailenizi isimleriyle tanıtın

1-3 Yaş Arası Cocuk Gelişimi

15 Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri

• Rahatlıkla yürüyebilir
• Eğilerek yerden istedikleri şeyleri alırlar
• Vücudundaki bazı organların isimlerini öğretebilirsiniz (kulak, burun, göz, saç vs)
• İpli oyuncaklar denge duygusunu geliştirirler
• Üst üste 2 tahta blok koyabilirler

18 Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri

• Binebileceği basit bir oyuncak, çocuğun organlarını kullanma uyumunu geliştirir
• 18 aydan sonra zararlı olmayan boyama kalemleri kullanarak karalama yapabilir
• Üst üste 4-5 tahta bloğu üst üste koyarak kule yapabilirler
• Mutfak gereçlerini kullanmaktan çok hoşlanırlar (Tehlikeli gereçlere dikkat)
• Yeni şeyleri kurcalamaktan hoşlanırlar
• Hafızaları gelişmeye başlar

2 Yaşın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri

• Sağ elini ya da elini kullanacağı bu yaşlarda belli olur
• Tek başına basamaklara inip çıkabilir
• Onunla konuşurken yetişkin dili kullanın Doğru sözcükleri ve nasıl kullanıldıklarını duyarak öğrensin
• Onu dinleyin söyledikleriyle ilgilenin, onu anlamaya çalışın
• Paylaşmayı sevmez
• Kendi yaşından büyük çocuklarla oynamayı severler
• Kolay sinirlenirler ve sabırsız davranırlar
• Bağırıp çağırırlar
• 3-5 kelimeli cümleler kurarlar
• İkna etmek oldukça zordur

3 Yaşın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri

• Çok rahat konuşabilir
• Parkta merdivenlere çıkıp kayabilir
• Zıplayabilir, koşabilir, 2 basamak yükseklikten atlayabilir
• Kendi soyunabilir fakat giyinemez
• Pastel boya kullanabilir fakat düzgün sulu boyama yapamaz
• Yaşına uygun Yap-boz’ları yapabilir
• Renkleri öğrenmeye başlar
• Oyun hamurundan alıplarla şekiller çıkarabilir
• Kendi kendine yemek yer
• Telefonda konuşabilir
• Arkadaşar edinip onlarla sık sık oynamak ister
• Oynarken hayal kurabilir
• Daha sakin ve uyumludur
• Oturduğu apartmanı, semti bilir
• Masal dinlemekten hoşlanır ve defalarca dinleyebilir

Bebek: Büyüme ve Gelişme

Bebekler şaşılacak bir hızla büyür ve değişir Altı aylık bir bebeğin ağırlığı doğduğu andaki ağırlığının iki katına çıkarak ortalama 7 kilog*ramı bulmuştur Bir yaşına geldiğinde bu ra*kam 10 kilograma ulaşabilir Bebeğin düzenli biçimde kilo alması sağlıklı olduğunun göster*gesidir Üst üste birkaç hafta boyunca hiç kilo almamışsa annesi bebeğin hasta olduğundan kuşkulanmalıdır

Bebek büyüdükçe kasları güçlenir ve belirli bir hareketi yapabilmek için hangi kasları*nı kullanması gerektiğini öğrenir Yeni doğ*muş bebekler başlarını dik tutamazlar; bu yüzden, yataktan kaldırırken ya da kucakta tutarken başlarını elle desteklemek gerekir Yaklaşık altı-yedi haftalık olan bir bebek, ha*reket eden nesneleri gözleriyle izleyebilir ve gülümsemeye başlar Aşağı yukarı üç aylık ol*duğunda da yüz üstü yatarken başını kaldırıp bakabilir Yedi aylık olunca iki yanından des*teklemek koşuluyla oturabilir, nesneleri kav*rayarak tutabilir ve anlamsız, tek heceli sesler çıkarmaya başlar Bir yaşına geldiğinde artık emeklemeyi ve ayakta durmayı öğrenmiştir 15-18 aylık olduğunda ise kendi kendine yürü*yebilecek ve "anne", "baba", "dede" gibi ba*sit sözcükleri söyleyebilecek kadar gelişmiş*tir Ama bütün bebekler aynı hızla gelişmedi*ği için, yukarıda belirtilen dönemlerin hepsi yalnızca kaba bir ortalamadır Üstelik bebe*ğin hızlı gelişmesi büyüdüğünde daha akıllı ya da daha sağlıklı ve kuvvetli olacağı anlamına gelmez Bazı bebekler olağandan daha önce, bazıları daha geç yürür ya da konuşmaya baş*lar; ama bu becerileri edinme sırası hemen hemen bütün bebeklerde aynıdır Temizlik ve Bakım

Bebeğin sağlıklı ve huzurlu olabilmesi için te*mizlik çok önemlidir Kendi kendine yıkanamaz, çişini ve kakasını tutamaz Terlediğinde ve altı ıslak kaldığında, çok kolay örselenen derisinde "pişik" denen yaralar açılır Bu ne*denle, olanaklar elverdiğince bebeği her gün üşütmeden yıkamalı, altı ıslandığında ya da kirlendiğinde bezlerini hemen değiştirmelidir Bebeklerin çoğu 18-24 aylık olduğunda kaka*sını, bundan birkaç ay sonra da çişini tutmayı öğrenir