Köçek - Köçek Nedir? - Köçek Anlamı - Köçeğin Tanımı - Köçek Hakkında

Köçek - Köçek Nedir? - Köçek Anlamı - Köçeğin Tanımı - Köçek Hakkında
Köçek - Köçek Nedir? - Köçek Anlamı - Köçeğin Tanımı - Köçek Hakkında
KÖÇEK ENSEMBLE
KASTAMONU KÖÇEK TOPLULUĞU

Murat TUN (kemane), Cemal Özdemir (davul), Naim Bakal (zurna, chant), Hamdi Sözen et Cemal Aktas (danses)

Osmanlı dönemi saray ve saltanat çevresinde yer alan köçek geleneğinde kadın kılığına girerek dans eden erkeklere müzisyenler eşlik ediyorlardı

Yedi yaş gibi çok erken yaşlarda başlayan köçeklik eğitimi 14 yaşına kadar sürer ve bu yaştan itibarenköçekler profesyonel dansçı olarak mesleklerini sürdürürlerdi

1861 yılında sultan'ın köçek takımlarını yasaklamasının ardından köçekler Anadolu'ya ve çeşitli arap ülkelerine dağıldılar

Anadolu'nun bazı bölgelerinde hâla varlıklarını sürdüren köçeklik geleneği özellikle Kastamonu yöresinin zengin bir kültürü olarak yaşamaktadır Kastamonu düğün ve şenlikleri köçeksiz yapılmaz

Kastamonu'daki köçek takımlarında, dançılara, davul, zurna ve kemane ustaları eşlik etmektedir

Kemane genellikle öncü sazdır Bölgenin en tanınmış gurubu olan, Kastamonu Köçek Topluluğu'nun başında yörenin en ünlü kemane ustası Murat TUN bulunmaktadır Murat TUN'a Cemal ÖZDEMİR (davul - bendir), Naim BAKAL (Zurna, turku), Hamdi SÖZEN (Köçek), Cemal AKTAŞ(köçek) eşlik etmektedir

Osmanlı İstanbul'undan çıkıp Anadolu'da folklorik müzik ve dans motifleri ile süslenen bu sanat ilk kez yurt dışında Hitit produksiyon tarafından tanıtılmıştır Kastamonu Köçek Topluluğu Fransa'nın birçok önemli sahnesiin programında yer almışlar ve sanatlarını büyük bir başarı ile icra etmişlerdir
-------------------

Aşağıda Sayın Ergün Hiçyılmaz'ın "Cengiler ve Köçekler" kitabında köçekler ile ilgili tarihsel bilgiler içeren yazısını bulacaksınız

KÖÇEK KOLLARI

Köçeklerin yağmurda bir damla olduğu sanılmasın

Balat çingenesi Pehlivan Parpur'un 300 oyuncu, hanende ve sazende topladığını, yine Balat'lı Pehlivan Ahmet'in bir o kadar köçeğe sahip olduğunu söyleyelim Pehlivan Osman'ın kolunda 400 oyuncu, Baba Nazlı'da ise 200 köçeğin şıngırdadığını düşünürsek, varın gerisini hesaplayın

Pehlivan Ahmet'in takımı muhteşem mi muhteşem 300 hünerli kıpti içinde Saçlı Ramazan, Küpeli Ayvaz,, Şahin Şah, Memiş Şah ve Bayram birer âfitap köçektir
Mazlum Şah
Babadan Rum olup da, lâkabı ile tanınan "Servi" de bu tanıma uygun boylu poslu bir kolbaşıdır Onun kolu ise Rum ve Ermeni civanları ile karışıktır

Ayvansaraylı Pehlivan baba Nazlı da, köçek yetiştirmede üstüne olmayan ustalardan biridir Çâker Şah,, Sülün Şah ve de İbo (Güllü) ondan feyz almışlardır
Şeker Şah
Zümrüt Kolu; Samatya, Narlıkapı, Yedikule'deki Rum ve Ermeniler'den oluşmuştur Zümrüt Kolu'nda ayrıca Sakız Adası'ndan gelen köçeklerde yer alıyordu

Saçlar kırma, gözler gazal, sürme derseniz doğuştandır Dimitraki, Yeneki, Neferaki, Kolyopos ve Aristidi oyunlarını rumca şarkılar ile süsleyip, İstanbul'un başını az döndürmediler

Bir de Çelebi kolu var Oyuncular çerkes ve Abaza'dır Tümü satın alındıktan sonra köçek olarak yetiştirilmiştir Zalim Şah, Can Memi, Hürrem Şah, Yusuf Şah ve Mirza Şah ünlü rakkaslardır

Pehlivan Eyüp dedikleri, maskara ve hokkabazlardan oluşan takım olarak tanınıyordu

Yako

İtalyan prensliklerinin birleşmesini kutlamak için Venedik elçiliği'nin malikânesinde düzenlenen gösteri buna örnektir İtalyan azınlığın katıldığı bu gecenin mümtaz kişileri arasında çeşitli Avrupa ülkelerinin balerinleri ile bizim çengiler de vardır 1524 tarihli bu gösteriye, çengilerin katığı renkten uzun uzadıya söz edilir

Harem törenleri ile şenlikleri de katmerlidir Padişah, haremindeki kadınlara, Haseki Sultan'a ve şehzadeye bir dolu hediye sunar Saray bahçesi fenerler ile ışıl ışıldır Kızlar Ağası bu arada boş durmamış ve en ünlü dansçıları padişah'ın huzuruna getirmiştir Cariyeler ve dansçılar, tüm hünerlerini en göz alıcı giysiler altında ortaya koyarlar,

Sünnet şenliklerinde de benzeri gösteriler yer alır 15 gün süren şenliklerin ikinci gününde cengiler'de görünür Tulumbacılar ile çengi'ler ilk sıradadır Cambazlar ve şişebazların neşelendirdiği günün gösterisi,
sadrazamın sultana bir at hediye etmesiyle biterdi ( 18 eylül 1720 tarihli gösteri)
Köçekler altıncı gün su üstünde gösteri sunar, bunu onikinci günde de cengiler izlerdi Çeşitli Osmanlı minyatürlerinde, şenlikler dolyısıyla çengi ve köçeklerin renklendirdiği danslara rastlanır

Köçeklerin ve çengilerin, tavşan ve rakkasların gösterilerine gelelim Köçeklerin, çengilerin dans ederken kullandıkları çergâne ve çarpare âletleri (ritm âletleri) dansın tamamlayıcı unsurlarındandır

Tavşanlar, köçeklerin eteğine karşı, şalvarlıdır Bu çuha şalvarın üstünde camadan vardır Belini ise hayli alacalı bulacalı şallar sarmıştır Başlarda süslü püslü işlemeli ufak sivri bir külah bulunur Köçeklerin başı ise açıktır

Dördüncü Mehmet'in oğullarının sünnet şenliklerini izleyen Dr Covel baş köçeğin altın ya da gümüş sırmalı ipekliden giyindiğini belirtir

Evliya Çelebi köçekler için "yetmiş tastan, köçeklerden, kimi yerde köçekler, kimi yerde rakkaslar olarak sözediyor Ama ikisi arasında tam olarak ne gibi fark olduğu günümüze kadar tam olarak gelmiş değil

Çengi