Aklından Neler Geçiyor? |
05-25-2009 | #1 |
KRDNZ
|
Aklından Neler Geçiyor?Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Azy Türü: Orangutan Yaşadığı yer: Iowa Büyük Kuyruksuz Maymun Vakfı, Des Moines (ABD) Becerileri: Şempanzeye rakip olacak derecede bilişsel karmaşıklık ve esneklik gösteriyor; bu tür, yaban ortamda kültürel geleneklerini de sürdürüyor "Azy'nin zengin bir zihinsel yaşamı var" Rob Shumaker, 25 yıllık çalışma konusu ve arkadaşı için böyle diyor "Orangutanların bilişsel kapasitesi Afrika kuyruksuz maymunlarına eşit, hatta bazı konularda onlardan ileriler" Azy düşüncelerini klavye üzerindeki soyut simgelerle aktarmakla kalmıyor, bir "zihin teorisi" (başka birinin bakış açısını anlama) örneği de sergiliyor ve bazı şempanzelerde olmayan zihinsel esnekliği yansıtan mantıklı seçimler yapıyor Orangutanlar, yabanıl ortamda yenilikçi kültürel geleneklerini sürdürüyor: Bazı gruplar ağaç oyuklarından böcek çıkarmak için aletler yaparken, bazıları da yaprakları yağmurda şapka niyetine veya katlayıp yastık şeklinde ya da dikenli bir ağaca tırmanırken ellerini korumak için kullanıyor Ayrıca, nadiren, yaprakları bükerek bohça haline getiriyor ve ona oyuncak bebekmiş gibi sarılıyorlar Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Uek Türü: Yeni Kaledonya kargası Yaşadığı yer: Oxford Üniversitesi, Oxford (İngiltere) Becerileri: Problem çözüyor, alet yapıp kullanıyor Bunlar, bir zamanlar sadece primatlara özgü sayılan davranışlar Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Şanti Türü: Asya fili Yaşadığı yer: Ulusal Hayvanat Bahçesi, Washington (ABD) Becerileri: Güçlü bir belleğe ve sosyal bağlara sahip; benlik duygusu var Bir fil aynaya bakınca ne görür? Anlaşılan kendisini Bu, eskiden sadece insan, maymun ve yunusların yapabildiği düşünülen ender bir bilişsel beceri Yapılan ayna deneylerinde Asya filleri önce aynayı bir nesne olarak inceliyor Ama incelemeyi sürdürdükçe, kendilerini gördüklerini fark edebiliyorlar Tuhaf hareketler yapıp gösteriyi izliyor, başlarındaki boyanmış -ayna olmasa göremeyecekleri- bir noktaya tekrar tekrar dokunuyorlar Hunter College'dan Diana Reiss, "Bunlar öz farkındalığa ilişkin çok güçlü göstergeler" diyor Fotoğraf : Vincent J Musi Türü: Afrika çiklidi Yaşadığı yer: Standford Üniversitesi, Stanford, Kaliforniya (ABD) Becerileri: Sosyal konumu gözlem yoluyla belirlemesi, mantık yürütme yolunda bir adım Afrika çiklidinin bazı türlerinde erkekler rakipleri tartmak için başkalarının kavgasını izlerken, dişiler doğurganlık dönemlerinde, bölgesini en aktif koruyan erkeklere yanaşıyor Bu arada ikincil erkekler de, bir başka erkeğin bölgesinden yiyecek çalmak için dişi renklerine bürünebiliyor Sosyal ilişkilerin balıkların beyin hücrelerini nasıl değiştirdiğini araştıran Russell Fernald, "Tüm bunları henüz sekiz haftalıkken, bezelye tanesi kadar beyinleriyle yapabiliyorlar" diyor Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Alex Türü: Afrika gri papağanı Yaşadığı yer: (31 yaşındayken öldüğü Eylül 2007'ye kadar) Brandeis Üniversitesi, Waltham, Massachusetts (ABD) Becerileri: Sayı sayıyor, renkleri, biçimleri ve büyüklükleri biliyordu; soyut bir kavram olan sıfırı temel olarak kavramıştı Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Edward Türü: Siyah Leicester Longwool Koyunu Yaşadığı yer: Hopping Acres Çiftliği, Bruceton Mills, Batı Virginia (ABD) Becerileri: Koyunlar farklı yüzleri tanıyor ve onları uzun süre hatırlıyor Koyunlara hepiniz birbirinize benziyorsunuz derseniz, şiddetle karşı çıkabilirler Primatlar gibi koyunlar da araştırmalarda farklı yüzleri (yaklaşık 50 koyun ve 10 insan) tanıyor ve iki yıl sonra hâlâ hatırlıyorlar Tanıdık yüzler onları sakinleştiriyor, ayrıca mutlu ve kızgın yüz ifadelerini de ayırt edebiliyorlar (tercihleri, mutlu ifade) Babraham Enstitüsü'nden (İngiltere) Keith Kendrick, zekâsıyla tanınmayan bir hayvan için bunların karmaşık beceriler olduğunu söylüyor Koyun beyninin yüzlerin kimliğini ve duygusal göstergeleri nasıl ayırt ettiği, insanlardaki bazı hastalıklarla ilgili çalışmalarda işe yarayabilir, diye ekliyor Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Aristides Türü: Halka kuyruklu lemur Yaşadığı yer: Duke Üniversitesi Lemur Merkezi, Durham, Kuzey Carolina (ABD) Becerileri: Sayı dizilerini sayma ve düzenleme becerilerinin evrimsel öncülerine ışık tutan yetenekler sergiliyor Halka kuyruklu lemurlar, diğer primatlardan daha ilkel olsa da, dikkat çekici sayısal becerilere sahip Duke Üniversitesi'nden Elizabeth Brannon, bu hayvanların rasgele sıralanmış sayıları, dokunmatik bir ekranda burunlarıyla tekrar ettikleri ve miktar farklılıklarını ayırt edebildiklerini söylüyor "Yüzlerce kez deniyorlar," diyor Ve zamanla, "öğrenmeyi öğrendikçe" giderek daha iyi oluyorlar Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: "Betsy" Türü: Çoban köpeği Yaşadığı yer: Viyana (Avusturya) Becerileri: Sürekli genişleyen söz dağarcığı, küçük bir çocuğunkine rakip O gözlerin ardından ne kadar düşünce geçiyor? Bu örnekte, çok fazla Altı yaşındaki "Betsy" nesnelerle adlarını bağdaştırma konusunda büyük kuyruksuz maymunlardan hızlı; dağarcığında 340 sözcük var ve bu sayı giderek artıyor Zeki olduğu daha o çok küçükken belliydi: On haftalıkken komut verildiğinde oturuyordu Kısa süre sonra da nesnelerin adlarını öğrenmeye ve koşup onları -top, ip, kâğıt, kutu, anahtar ve onlarca nesne daha- getirmeye başladı Artık en az 15 kişinin adını biliyor ve fotoğraflarla, fotoğrafların temsil ettiği nesneleri bağdaştırma becerisi olduğunu da bilimsel testlerde gösterdi Sahibi, "İnsan sürüsü içindeki bir köpek o," diyor "Biz onun dilini öğreniyoruz, o da bizimkini" Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: JB Türü: Dev Pasifik ahtapotu Yaşadığı yer: Ulusal Akvaryum, Baltimore, Maryland (ABD) Becerileri: Belirgin bir şahsiyeti var, alet kullanıyor, farklı bireyleri tanıyor Görece büyük beyinleri ve becerikli kolları olan ahtapotlar, yuvalarının önünü taşlarla kapatmalarıyla tanınır ve eğlenmek için pet şişe hedeflere ve laboratuvar çalışanlarına su fışkırtırlar (bu, ilk kayıtlı omurgasız oyun davranışıdır) Seattle Akvaryumu'ndan (ABD) Roland Anderson'a göre, temel duygularını renk değiştirerek ifade ediyor olmaları bile olası Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Kanzi Türü: Bonobo Yaşadığı yer: Iowa Büyük Kuyruksuz Maymun Vakfı, Des Moines (ABD) Becerileri: Dil becerisini kendiliğinden edindi; ilk insanlar düzeyinde alet yapıyor Genç Kanzi dil becerilerini, annesini eğitmeye çalışan bilim insanlarını izlerken kendi kendine öğrenmeye başladı Şimdi 27 yaşında olan bonobo, 360 adet klavye simgesi kullanarak "konuşuyor" ve binlerce sözcüğü anlıyor Cümleler kuruyor, yeni direktiflere uyuyor, taş aletler yapıyor, hatta tekniğini de taşın sertliğine göre ayarlıyor Piyano da çalıyor (bir defasında Peter Gabriel'le bile çaldı) Büyük Kuyruksuz Maymun Vakfı'ndan William Fields, bizi 15 kuşak boyunca bonobolarla aynı yere bırakın, "bonobolar daha az bonobo, insanlar da daha az insan olur" diyor Fields'ın Kanzi'nin çıkardığı sesler üzerindeki analizleri bu konuda güzel bir örnek oluşturuyor: "İngilizce sözcükler söylüyor olabileceğini düşünüyoruz, ama çözemediğimiz kadar hızlı ve tiz konuşuyor" Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Psychobird Türü: Batı çalıkargası Yaşadığı yer: Cambridge Üniversitesi, Cambridge, İngiltere Becerileri: Geçmişi hatırlıyor, gelecek için plan yapıyor Ceviz kadar beyni sizi aldatmasın Cambridge Üniversitesi profesörü Nicky Clayton, batı çalıkargalarının ciddi ciddi mantık yürüttüğünü söylüyor Bir başka çalıkargası onları yiyecek saklarken görürse, kendi hırsızlıklarını anımsayıp zulanın yerini değiştiriyorlar Clayton ayrıca çalıkargalarının, ertesi günün kahvaltısını planladığını, yiyecek depolarken o anki gereksinimlerini değil, gelecekte aç kalabileceklerini temel aldıklarını söylüyor Fotoğraf : Vincent J Musi Adı: Maya Türü: Şişeburunlu yunus Yaşadığı yer: Ulusal Akvaryum, Baltimore, Maryland, ABD Becerileri: İletişim ve taklitçi davranışlarda uzman Güçlü bellekleri olan, taklitçilikte usta, söz dağarcığı ve söz dizimini iyi kavrayan, yaratıcı yanları olan yunuslar, zihinsel ve davranışsal açılardan esnektir Hawaii Üniversitesi'nden Louis Herman, "Bizimki gibi büyük, genelleyici bir beyne sahipler Bir şeyi olanaklı kılmak için yaşadıkları ortamı değiştirirler" diyor Fotoğraf : Vincent J Musi Balarıları sosyal davranışlarıyla (yiyecek kaynağının yönünü dansla gösterme, binlerce kovan sakiniyle ortaklaşa çalışma, kovan içinde ve dışında özel görevler üstlenme) uzmanları çok eskiden beri şaşırtmıştır Dikkat çekici bir özellikleri de karmaşık bellekleridir: Balarıları yerel güzergâhları ve farklı çiçeklerin açılma zamanlarını öğrenip belleklerine işleyebilirler; böylece ertesi gün aynı yere aynı anda uğramaları yem bulma kapasitelerini artırır Fotoğraf : Vincent J Musi Bu küçük yüzün ardında küçük bir beyin var -ama büyük işler yapan bir beyin Tilki, yılan, kartal gibi hayvanların başlıca avlarından olan Gunnison'ın çayır köpekleri uyarıcı sesler ve her avcı için ayrı kaçış davranışı geliştirmiş Fotoğraf : Vincent J Musi Nektarla beslenen yarasalar çiçekten çiçeğe gelişigüzel uçuyormuş gibi görünürse de, bu izlenimi yanlış çıkaracak ölçüde düşüncelidirler Glossophaga soricina türü üzerine yapılan araştırmalar, yarasaların artık yiyecek bulunmayan yerleri hatırladıklarını ve daha önce uğradıkları en az 40 yeri akılda tuttuklarını gösteriyor; bu beceri beslenmek için nereye gitmeleri gerektiğini belirlemelerine yardımcı oluyor Fotoğraf : Vincent J Musi Tiksintiyle çığlığı basmakta acele etmeyin: Fareler şaşırtıcı biçimde zekidir ve aslında bize oldukça benzerler Gıdıklanınca kıkırdarlar, dost canlısı davranırlar, cinsel ilişkiden zevk alır ve hatta ön sevişme yaparlar Ayrıca zihinsel sınırlarını bilirler Farelerin doğru cevaplarda ödüllendirildiği, yanlış cevaplarda hiçbir şey almadığı ve "Bilmiyorum" itirafında küçük bir ödül elde ettiği ses testlerinde, karar verme güveninden yoksun olunca (kısıtlı bile olsa) "Bilmiyorum" ikramını tercih ettiği saptanmıştır Deliklerde yaşayan bir hayvan için azımsanmayacak bir beceri
|
Cevap : Aklından Neler Geçiyor? |
05-25-2009 | #2 |
Gözyaşı
|
Cevap : Aklından Neler Geçiyor?Çok güzel çekimler paylaşım için sağol
__________________
|
Cevap : Aklından Neler Geçiyor? |
05-25-2009 | #3 |
KRDNZ
|
Cevap : Aklından Neler Geçiyor?İlgin için teşekkürler Gözyaşı Resimlerin altında yazan notlar da ilgi çekici:) |
Cevap : Aklından Neler Geçiyor? |
05-25-2009 | #4 |
Gözyaşı
|
Cevap : Aklından Neler Geçiyor?Vaktim az olduğundan okuyamamıştım şimdi okudum ne kadar güzel becerileri var hayvanların insanlar kadar zekiymişler bu tür hayvanlara iyi bakmak lazım türlerinden farklı ve yaptıkları çok güzel her hayvan bunlar kadar yetenekli olamazlar fareleri okuyunca gülmek geldi içimden ilk defa duyuyorum
__________________
|
Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
Görünüm Modları |
|