![]() |
10.Sınıf Kimya Tepkime Hızı Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler Madde Türünün Etkisi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() 10.Sınıf Kimya Tepkime Hızı Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler Madde Türünün Etkisi10 ![]() ![]() 10 ![]() ![]() I ![]() ![]() a) Zıt yüklü iyonlar arasındaki tepkimeler çok hızlıdır ![]() azalır ![]() b) Aynı yüklü iyonlar arasındaki tepkimeler yavaştır ![]() II ![]() ![]() Kopan bağ sayısı, parçalanan molekül sayısı ya da oluşan molekül sayısı arttıkça tepkime hızı azalır ![]() ÖRNEK: Aşağıdaki tepkimeleri en hızlıdan en yavaşa doğru sıralayınız? ÇÖZÜM: Bu durumda hızlar büyükten küçüğe doğru I > II > III > IV > V > VI Olur ![]() 2 ![]() Bir kimyasal tepkimede birim hacimdeki tepkimeye giren madde miktarı artırılırsa molarite artar ![]() ![]() Bu olayı bir örnek ile açıklayalım ve bu örnekte sorulabilecek her türlü soruyu da soralım SORU: tepkimesinin molariteye bağlı hız bağıntısını belirlemek üzere aşağıdaki seri deneyler yapılıyor ![]() DENEY NO HIZ 1 0,1 0,2 0,3 2 ![]() 2 0,2 0,2 0,3 4 ![]() 3 0,1 0,4 0,3 2 ![]() 4 0,1 0,2 0,6 8 ![]() 5 0,5 0,4 1,0 ? Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız? a) Tepkimenin molariteye bağlı hız denklemi nasıldır? b) Hız sabitinin değeri kaçtır? c) Tepkime kaçıncı derecedendir? d) Hızı belirleyen kimyasal tepkime nasıldır? e) 5 ![]() f) Tepkime mekanizmalı mıdır? g) Her hangi bir deneydeki derişimler 5 katına çıkarılırsa hız kaç katına çıkar? h) 4 ![]() ÇÖZÜM: a) sorusunu cevaplayalım: İşimiz kolay olsun diye kendimize bir kontrol deneyi seçelim ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1 ve 2 ![]() 1 ve 3 ![]() 1ve 4 ![]() Bu durumda b) sorusunu cevaplayalım: hız değerleri bilinen her hangi bir deneyi alalım ![]() ![]() c) sorusunu cevaplayalım: HIZ DENKLEMİ hız denklemindeki üsler toplamı tepkime derecesini verir ![]() ![]() n = 1 + 2 = 30 ![]() d) sorusunu cevaplayalım: e) sorusunu cevaplayalım: hız denklemi 5 ![]() ![]() f) sorusunu cevaplayalım: kimyasal tepkime hız denklemi ise; olduğuna göre hız denklemindeki üsler ile kimyasal tepkimedeki katsayılar uyum içerisinde olmadığına göre tepkime mekanizmalıdır ![]() g) sorusunu cevaplayalım: h) sorusunu cevaplayalım: 4 ![]() Bir kimyasal tepkimede sıcaklık artırılırsa tepkimeye giren tüm taneciklerin kinetik enerjileri ve hızları artar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bu olayı bir de grafik ile inceleyelim: Grafikten de görüldüğü gibi eşik enerjisinden sonra T1 sıcaklık eğrisinin altında kalan alan (etkin tanecik sayısını verir) en az T3 teki alan en fazladır ![]() ![]() ![]() 5 ![]() Önce katalizörü tanımlayalım ![]() Katalizör : başlamış olan bir kimyasal tepkimeye eklendiğinde tepkimenin hızını değiştirip tepkime sonunda kendisi hiç değişikliğe uğramış gibi açığa çıkan maddelere katalizör denir ![]() ·Tepkimenin hızını artıran katalizörlere �aktivatör� ya da �pozitif katalizör� denir ![]() ·Aktivatörler tepkimenin aktifleşme enerjisini düşürerek tepkimeyi hızlandırırlar ![]() ·Tepkimenin hızını azaltan katalizörlere �inhibitör� ya da �negatif katalizör� adı verilir ![]() ·İnhibitörler tepkimenin aktifleşme enerjisini artırarak tepkimenin yavaşlamasına sebep olur ![]() ·Katalizörler kirlenebilir ![]() ![]() ·Aktivatörlere aynı zamanda katalizör de denir ![]() ·Caddelerdeki alt ve üst geçitler birer inhibitördür ![]() ![]() ·Şimdi siz söyleyin bakalım; Çöpçatan ve öğretmen nasıl bir katalizördür? Katalizörlerin Özellikleri 1 ![]() ![]() 2 ![]() ![]() 3 ![]() ![]() 4 ![]() ![]() 5 ![]() ![]() 6 ![]() ![]() 7 ![]() ![]() 8 ![]() ![]() Şimdi katalizörün etkisi bir grafik ile inceleyelim ![]() 6 ![]() Heterojen tepkimelerde tepkimeye giren taneciklerin birbirleriyle olan temas yüzeyleri (değme yüzeyleri de denir) artırılırsa tepkime hızı artar ![]() ·Madde miktarı değiştirilmeden tanecik boyutları küçültülürse (madde toz haline getirilirse) yüzey artar ![]() ![]() ·Odun talaşının, odun parçalarından daha hızlı yanması: Odun talaşında hava ile temas daha fazladır ![]() ·Toz şekerin, Küp şekerden çayda daha çabuk çözünmesi gibi; çay suyu ile temas toz şekerde daha fazladır ![]() ·Şimdi bu olayı bir örnek ile açıklayalım: ÖRNEK: Eşit kütleli üç farklı boyuttaki ( I, II ve III ) magnezyum (Mg) metalleri aynı sıcaklıkta eşit hacim ve derişimli HCl asitleri ile Mg + 2 HCl → MgCl2 + H2 Tepkimesine göre etkileşiyor ![]() ![]() Magnezyum metallerinin boyutları arasındaki ilişki nasıldır? ÇÖZÜM: grafikten de görüldüğü gibi aynı zaman aralığında en çok hidrojen gazı ( I ) nolu eğriden çıkmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() I < II < III |
![]() |
![]() |
![]() |
10.Sınıf Kimya Tepkime Hızı Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler Madde Türünün Etkisi |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() 10.Sınıf Kimya Tepkime Hızı Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler Madde Türünün EtkisiKİMYASAL TEPKİMEDE ÇARPIŞMA TEORİSİ 1: Bir Kimyasal Tepkimenin Başlayabilmesi İçin Tepkimeye Giren Taneciklerin Mutlaka Çarpışması Gerekir 2: Çarpışan Her Tanecik Ürüne Dönüşmez 3: Çarpışan Taneciklerin Ürüne Dönüşebilmesi İçin a) Aktifleşmiş komplekse ulaşması gerekir ![]() b) Aktifleşmiş komplekse ulaşan tanecikler uygun geometrik pozisyonlarda çarpışması gerekir ![]() c) Aktifleşmiş komplekste uygun pozisyonlarda çarpışan tanecikler ürüne dönüşür ![]() Çarpışamayan tanecikler ise girenlere geri dönerler ![]() 4 ![]() ![]() 5 ![]() ![]() 6 ![]() ![]() H2 → I2 → ise H2 + I2 → 2 HI |
![]() |
![]() |
Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
Görünüm Modları |
|