Platon İdealizmi - İdealist Düşünce - Varlık Felsefesi

VARLIK ZİHİNSELDİR: İDEALİZM

Felsefi dilde idea, düşünce, fikir, düşünce ile kavranılan tasarım anlamlarına gelir İdealizm, varlığın esas olarak düşünsel bir yapıda olduğunu vaya var olan herşeyin düşünceye, maddi olmayana indirgenebileceğini söyleyen görüştür

İdealist sayabileceğimiz filozoflar arasında kimi farklılıklar olmakla birlikte genel olarak idealizm, deneysel olanı, sınırlı olması, kusurlu ve eksik olması bakımından yetersiz bulur Buna karşılık zihinsel olan, yetkin ve mutlak olana ulaşmada daha önceliklidir Gerçeklik zihinden bağımsız değildir, “dış dünya” Kar: Selçuk Erdem zihin tarafından yaratılmıştır

İdealist düşünce, tamamen zihinsel bir etkinlik olması ve sonuçlarının mutlak olması bakımından matematiğe özel bir önem verir

Gerçekliğin meydana getiricisi olan zihnin insandan bağımsız olarak var olduğunu benimseyen idealist görüşe nesnel idealizm (Hegel), gerçekliğin tamamen insan zihninin bir ürünü olduğunu benimseyen idealist görüşe ise öznel idealizm (Berkeley) denir

Platon İdealizmi




Platon matematiğe özellikle iki bakımdan ilgi duyar Matematik gerçeklik, tamamen duyusal dünyadan bağımsızdır, yani akılsaldır, bu nedenle de değişmezdir Matematiksel ilişkiler kesindir Platon’un amacı felsefeyi de matematiksel bir kesinlikte inşa etmektir

Duyusal dünyanın verileri, değişken ve kusurludur Bu nedenle de, duyusal dünya üzerinde bilgi inşa edebileceğimiz bir varlık alanı olamaz Oysa akılsal olan bize değişmez olanın mükemmel olanın bilgisini verir

İçinde yaşadığımız duyusal varlık alanı (dış dünya) bir “yalan dünya” dır Gölgeler dünyasıdır Asıl gerçek dünya bizim akıl aracılığıyla ulaşabileceğimiz idealar dünyasıdır

Bu dünya asıl dünyanın bir gölgesi, bir kopyasıdır

Platon bu görüşleriyle iki dünya ayırmış olur Duyusal dünya- İdealar dünyası Ona göre, insan ruhu bir zamanlar idealar dünyasında, o mükemmel varlıkların dünyasında bulunduğundan, şimdi içinde bulunduğu dünyada özlemle yanar(eros) İnsan akıl yoluyla idealar dünyasının bilgisine ulaşabilir, bu insan için yalan dünyadan gerçek dünyaya ulaşmadır(mağara benzetmesi) aynı zamanda ruhun içinde bulunduğu “zindandan” kurtulmasıdır

* “Bilgi hatırlamaktır” Platon’un bu sözünü tartışınız

“Var olmak algılanmaktır”

Öznel idealizmin ünlü temsilcisi Berkeley’i anlamak için şöyle düşünelim: Önce kör olduğumuzu düşünelim, nesnel dünyanın renkleri, şekilleri bizim için artık yok, şimdi dokunma duyumuzu yitirdiğimizi, ardından hiçbir tat, hiç bir koku almadığımızı düşünelim Nesnel gerçeklikten, dış dünyadan geriye ne kalır En azından bizim için gerçeklik diye bir şey kalmaz Gerçeklik dediğimiz şey bizim varolan şeylere ilişkin deneyimlerimizdir Bir şeye yakınsak, o şey büyüktür, uzaksak küçük Onun gerçek büyüklüğünü nasıl söyleyebiliriz Öyleyse “Var olmak algılanmaktır”