Aile Terapisinin Amaçlari

1 Kişilerarası ilişkilerin ışığında kaygı ve çatışmaların giderilmesi
2 Algının- içgörünün artırılması ve diğer duygusal gerilimler için aile üyeleri ile işbirliği kurulması
3 İç ve dış krizlere karşı ailenin dayanıklılığını artırmak
4 Nesiller ve cinslerarası ilişikilerin artırılması, düzeltilmesi
5 Aileni değelerine ve sağlığa doğru yönlendirilmeleri
Terapinin karakteristik noktalari sunlardir:
1 Semptomları ile birey geniş bir sisteme aittir
2 Tedavi modelinin sonucuna bakmaksızın, geniş sistem aile, bireyin biyolojisini tespit etmede tanısal odaktır (yani aile üyelerinde psikogenetik etkiler nelerdir?)
3 Tedavi planı tüm aile isteminin yapısını değiştirmeli ve davranışları düzeltebilmelidir
Aile terapisi ne zaman gerekir?
Aile terapisi daima hastanın sorunlarına cevap vermez Gerekli olduğu durumları 3 madde altında toplayabiliriz:
1 Tedavi için gönderilen birey, aile ile aynı evde yaşıyorsa veya aile ile ilişkileri devam ediyorsa,
2 Varolan veya ortaya çıkan sorunlar aile sistemini etkiliyorsa,
3 Hasta ve terapist birlikte buna karar verirlerse, yani aile terapisini kabul ettiklerinde
Aile terapisinin ozellikleri
Aile terapisi problemlere, aile uyelerinin bireysel problemleri olarak degil, sistemin problemi olarak bakar Tedavide ailenin tek uyesi irdelensede tedavinin odak noktasi aile sistemidir
Terapinin hedefi aile icindeki bireyin degisimini degil daha cok ailenin yapisini ve aile icindeki bireylerin birbirleriyle iletisim bicimlerini degistirmektir
Bu terapinin uygulama alanlari, davranis bozuklugu gosteren kisilerdir ancak bireysel terapi ile farklari vardir bireysel terapi hasta ile terapistin etkileşimini önemser, hasta ile sosyal cevresi arasindaki etkilesime aldirmaz,bireysel terapinin odak noktalari, icgoru, hastanin gecmisi iken, aile terapisinde odak noktalari, aile ici etkilesi, güç noktalari ve catismalarin hedefidir
Aile terapisindeki yaklasimlar
Gunumuzde bu konuda 3 buyuk yaklasimdan bahsedebiliriz
• Psikodinamik yaklasim
• Iletisimsel yaklasim
• Yapisal yaklasim
Psikodinamik yaklasim aile uyelerinin her birinin psikolojik yapisi ile ilgilenirher aile uyesinin kendisi ve ailenin diger uyeleri hakkinda icgoru ve anlayis kazanmasiyla sorunlarin giderilecegine inanir
Iletisimsel yaklasimda ise, aile terapistleri, karsilikli etkilesimin nasil oldugu uzerine odaklanirlaraaaleri, butun davranislarin iletisimsel oldugu ve de bu iletisim dilinde yonetme, otorite kurma ve karsilikli iliskinin varligi seklindedironlara gore insan iliskileri satranca benzer, kurallra vardir, kurallar hareketin duzenleyicisidiraile yide bu baglamda irdelerler
Yapisal yaklasimda , aile icindeki etkilesimin nerede oldugu uzerinde duruluryani, aile sisteminin sundugu dinamiklere ve bu sistem icinde yer alan elementlere dikkat cekiliruc cocuk ve ebeveynlerden olusan bir ailede ebevynlerin alt sistemi ve cocuklarin alt sistemleri arasinda bir sinir vardir

Aile terapisinde neler olur?
İlk seansta :terapist veya danisman terapinin amacini, katilan uyelerin {ana-baba ve gerekirse cocuklar} sorumluluklarini {birbirlerini dinleme- goz iletisimi kurarak birbirlerine hitap etmeleri gibi} belirtirbu seanstta grup bilinci uzerinfe durulur
Grup suresince uyeler birbirleriyle acik ve durust bir iletisim icerisinde olmali, sorunlara odaklanmali, birbirlerini suclamaktan kacinmalidirlar
Aile terapisine eslerin beraber katilmasi onerilir, seanslarin sikligi sorunlarin icerigine gore degisebilir
Terapide gizlilik esastirdiger bir deyisle terapist aile uyelerinden biri ile yapacagi gorusmeyi o uyenin izni olmadikca digerleri ile paylasamaz
Terapinin amaci : aile uyelerinin davranislarini daha olumlu kilmak, uyeler arasindaki iletisimi gelistirmek ve sorunlara kalici cozumler bulmak oldugu icin, terapist bir takim teknikler kullanir
Terapi suresince aile uyelerinin de bir takim odevleri olcaktirornegin, herhangi bir seans sonunda terapist tarafindan uyelere bir sonraki seansa kadar yapmalari gereken odevler verilebilir
Terapistin en onemli islevlerinden biri de duygusal bosalimi saglamasi ve uyeler arasinda var ise "bitirilmemis isleri" gundeme getirmesidir Aile uyelerinin birbirlerine karsi olan olumsuz tutum ve duygularini ifade etmeleri, birbirlerine karsi anlayis gelistirmelerine de yardimci olur
Aile uyeleri arasinda daha fazla yakinlasma, isbirligi ve duygusal paylasim saglanmis ise terapi amacina ulasmis sayilir
Unutmayiniz ki mutluluk icin standart receteler yoktur Ve her ailenin huzurlu bir yasam icin ihtiyac duydugu etmenler farklidir

Bir ailenin yasam evreleri
Bebek aıle: bu durum ilk gebelikle baslar, cocugun 5 yaslarina gelmesine dek surerciftin ozellikle annenin ilgisi bebege yonlendirildiginden erkek kendini ihmal edilmis hisseder, kadin da cocugun kendisini eve bagladigini ve kocasinin gozunun disarda olabilecegini dusunur
Anababa ve cocuktan olusan aile ucgeninde duygusal dengeyi surdurmek ve cocugun gelisimi icin gerekli ortami saglamak icin eslerin birbirlerine karsi empatik davranmalari gerekmektedir
Okul oncesı durumda aıle: çocugun okula baslayacagidonemdirbu donemde aile cocugun gelisimi ile ilgilidircocugun gelismesinde ailenin diger bireylerinin sorunlarla mucadele ederken gosterdikleri tepkiler aile icindeki iletisimi etkiler
Okul cagında aıle:cocugun okula baslamasindan ergenlige kadar surercocuk okula gider anne ise calýsmaya donerek "ev kadini" sendromundan kurtulabilir
Ilgi alanlari farklilastigindan, aile duzenin korumak zorlasirciftler acik ve durust davranirlarsa Sorun cozumunde kacamak yollara basvurmadan soruna odaklanirlarsa, evlilik daha saglamlasir
Erıskın aıle:bu donem gencin aileden koptugu donemi icerirbu kopus ayni zamanda yeni bir baslangictirciftin yasaminda, cocuklarinin aileden ayrilmasiyla bir yalnizlik basgosterirerkekte cinsel istek azalmasi, kadinda fiziksel sikintilar ve hormonal problemler sonucu problemler basgosteririancak pek cok kadinda bu donemde cinsel istek artisi gorulurbu donemde ciftler yeni ilgi alanalrina ve arayislara yonelebilirler

Esler arasi ıletisim problemleri
Yapilan bir arastirmaya gore esler arasinda surekli ve ciddi sorun yaratan konular soyledir:
• Kadin kocasina boyun egmek zorunda kalmaktadir Oysa saglikli bir beraberlik esit gucler arasinda suregelen bir iliskidir
• Evlilik surecinde koca karisinin kisiliginin gelisimini engellemektedir Oysa evlilik iliskisi icinde her iki kisiliginde gelisme ve degisme hakki vardiresler birbirlerine bu konuda destek olmali ve birbirlerini degisim icin tesvik etmelidirler
• Esler arasinda duygu alisverisi cok azdir Oysa, eslerin once kendi duygu ve dusuncelerini anlamaya calismalari sonra da birbirlerine bunu ifade etmeleri gerekirsiz kendinizi anlatamiyorsaniz, kimse sizi anlamak zorunda degildir, unutmayiniz
• Birikimler patlamaya yol acmaktadir Bastirilan, ice atilan sorun ve kirginliklar, esler arasinda sakince tartisilarak irdelenmediginden, bir an geliyor ki, patlamalar, krizler kavgalar meydana geliyor
Oysa, sorunlarinizi biriktirmeden sicagi sicagina tartismaniz, birbirinizi anlayisla dinlemeniz, ortak bir cozum yolunda uzlasmaniz, iliskinizin niteligi acisindan onemlidir
• Eslerden biri digerini rahatsiz edecek bir sekilde kiskanmaktadir Kiskanclik tekelci bir anlayistirr Kiskanc kisi cogu kez icindeki boslugu ve bu bosluktaki asagilik duygusunu ortmeye calismaktadir
Kiskanclik, buyurganligin cok belirgin bir bicimi olup, her zaman psikolojik bir zayiflik isaretidir
Oysa, esinizi kiskanmak yerine ona guvenip onunla gurur duymalisiniz Unutmayin diktatorleri kimse sevmez
• Eslerden biri digerini aldatmaktadir Evlilikte ihanet, birlikteligi onarilmaz bicimde zedeler Ihaneti affettigini soyleyen esler, gercekte bunu basaramamakta, iclerine atmakta, farkinda olmadan karsi tarafr kinlenmektedir
Ihanetin soz konusu oldugu evlilikler zoraki beraberliklere donusur ve zamanla da biter
Eslerarasi ıletisim problemleri konusunun cozumunde asagidaki turde yaklasimlarda bulunmak yararli olabilir :
• Kari koca olarak iliskinizin aksayan yonlerini, olumlu ve olumsuz yanlarini tespit ediniz Ancak unutmayiniz ki birinizin onemsedigi sorun digeriniz icin onemsiz olabilir Once her ikiniz icinde onemli olan sorunlar uzerinde durunuz
• Bir toplulukta esinizi elestirmekten kacininiz Elestirilerinizi yalniz kalinca yapiniz
• Evliliginizde her seyi tek basiniza kontrol edemezsiniz Kontrol etmek istediginiz alanlar konusunda esinizle isbirligine variniz
• Birbirinizin varligini onemseyerek bunu birbirinize ifade ediniz
• Cinsellikle ilgili beklenti ve dusuncelerinizi esinizle acik bir dille konusunuz
• Her konuda anlasmak zorunda degilsiniz Farkli kisilikler tasidiginizi bilmeniz gerekir
• Uzlasamama olasiligini da goz onune aliniz

Ikinci evliligi yapmadan once
Uzmanlar, ister ilk evlilikte, ister ikinci de olsun ciftlerin ayni hatalara düsme egilimi gosterdiklerini vurguluyorlarunutulmamalidir ki , çatisma iliskilerin kacinilmaz bir bölümüdürancak pek cok kisi evlilik catismalari ile nasil bas edecegini bilemez
Problem çözme becerisine güvenemeyen kisiler, evlilik catismalari karsisinda hemen alarma gecerek evlilik veya es de "suç arama" oyununa basliyoroysa ki bu oyuna baslamadan önce, problemlerle bas etme becerimizi gelistirmeyi denesek daha kazancli cikacagiz
Ikinci bir es secerken genelde ilk esin tam tersi özellikler ve egilimler aranir
Jlarson, ilk esleri tarafindan aldatilanlarin ikinci bir evlilikten önce iclerindeki aciyi dindirebilmek icin en az 1-2 sene beklemelerini öneriyor
Stahmann ise, ikinci evliligin basarili olabilmesi icin, ciftlerin eski iliskilerini irdelemelerini; beklentilerini, ümitlerini ve hayallerini saptayarak, nerelerde yanilgiya düstüklerini tespit etmelerini öneriyor
Ikinci bir evlilikte aile ortaminda eslerin ilk evliliklerinden olan cocuklarinda olacagi hesaba katilmali
Ikinci evlilik yapacak olanlara bir uyari da su yönde:::
"aile ve arkadaslarinizi dinleyin!" çünkü onlar sizin kim oldugunuzu ve evliyken nasil davrandiginizi bilirler(güncel psikoloji dergisi, sayi:2

Faydalanilan kaynaklar: : ıletisim Jay haley ıstanbul:cark kitabevi,1982
evlilik raporu Kurban ozugurlu Istanbul:altin kitaplar,1990
aile terapisiklinik psikoloji ders notlarihacettepe universitesiankara
onerilen kaynak: hasta aile He richter Yaprak yayinlari İstanbul, 1996