Akut Pankreatit

AKUT PANKREAS İLTİHABI (AKUT PANKREATİT)
Bu hastalık şiddetli kanamaya yol açabilen oldukça ciddi bir hastalıktır Pankreasın ani şekilde ortaya çıkan iltihabıdır Pankreas hem iç salgı bezi hem de dış salgı bezi olarak görev yapar Salgıladıkları enzimler pankreasta iken inaktif haldedir Bu inaktif enzimler sindirim sisteminin bazı bölümlerinde aktifleşerek yağların, proteinlerin, karbonhidratların sindirimini yani parçalanmasını sağlarlar Akut pankreatitte ise bu enzimler daha pankreastayken aktif haldedir ve dokuların parçalanmasına yol açarlar
Akut pankras iltihabının iki tipi vardır Bunlardan birincisi, akut pankreatitin çoğunluğunu oluşturan, hafif seyreden akut ödematöz pankreas iltihabıdır Herhangi bir ameliyata gerek kalmadan iyileşir ve pankreasta kalıcı hasara yol açmaz Diğeri ise daha az kısmını oluşturan, ağır seyeden, pankerasta ve çevre dokularda ölüme ve tahribata yol açan akut nekrotizan pankreas iltihabıdır Hayatı tehdit eder Acilen cerrahi müdahale şarttır Çünkü dolaşımı ve solunumu hatta böbrekleri bile etkiler İyileşen olgularda pankreas hasarı mevcuttur ve bazı görevler yerine getirilemez Hastaların bir kısmı tedaviye rağmen kaybedilir

AKUT PANKREATİTİN NEDENLERİ
Akut pankreas iltihabının en sık nedenlerindne birisi safra kesesindeki taşlardır Taş, safra kanalına gelirse, bu kanalı tıkar ya da kanaldan zorlukla geçerek pankreasta tıkanıklığa, hasara, basınç artışına neden olabilir Bu sorunlar nedeniyle dokular enzimler tarafından parçalanır Diğer bir neden ise alkol kullanımıdır Alkol de bu problemlere doğrudan ya da dolaylı olarak yol açabilir
Diğer nedenler ise daha a sıklıktadır Kan yağlarının yüksek olması, pankreas kanalında doğumsal anormallikler, kanalın dar olması ve kaza sonucu akut pankreas iltihabı ortaya çıkabilir
AKUT PANKREATİT BELİRTİLERİ

Ağrı: Akut pankreas iltihabı atağı, sıklıkla alkol alımından sonra ya da ağır bir yemek sonrasında ortaya çıkar Ani ve giderek artan tarzda bir ağrıdır Göbek bölgesinden başlayan ağrı daha sonra sırta yayılır Hasta oturduğu sırada rahatlamıştır fakat yatarken ağrı artar Bıça bataması gibi ve sürekli bir ağrıdır Bazen ağrı, aralıklı olarak şiddetlenen tipte olabilir Göbek kısmının üstünde sağ veya sol tarafta (kadran ağrısı) ağrı görülebilir

Bulantı- Kusma: Hastalarda sürekli bulantı ve kusma vardır Fizik muayene sırasında karnın üst bölgesinde hassasiyet ve defans mevcuttur Pankreas iltihabı oaln hastaların yaklaşık %90'ında ateş, kalp atım hızında artma ve lökosit artışı vardır Kusma ve sıvı kaybının peritona olmasıyla şok gelişebilir
Pankreas iltihabı sonucu myokardiyal depresan faktör (MDF) salınır Bu madde şok oluşumuna yol açar Ayrıca akut böbrek yetmezliği gelişebilir Hastaların bir kısmında sarılık mevcuttur

AKUT PANKREATİT TANISI
Hastadan alınan öykü ve bulgular ile tanı konur Yapılan kan testlerinde amilazın yüksek çıkması tanıda önemlidir Fakat amilazın yükseldiği başka hastalıklar da vardır Bu yüzden ayırıcı tanısının yapılması gerekir Ayrıca serum lipaz değeri yükselmiştir Bunun daha iyi sonuç verdiği düşünülür fakat yapılması güçtür ve doğru sonuç vermeyebilir Asıl doğru sonuç, iki saatlik idrarda toplam amilaz değerine bakılmasıyla elde edilir İdrarda, bir saatte 300 üniteden daha fazla amilaz atılıyorsa tanı için çok daha önemlidir Ayrıca pankreas iltihabında, böbrekten amilazın atılımı kreatinin atılımından beş kat daha fazla ise teşhis konur Plevral sıvıda amilazın yüksek bulunması da tanı koydurucudur
Serumda kalsiyum değerinin 75 mg/dl'nin altında olması hastalığın ağır ve kötü seyirli olduğunu düşündürür Şeker değerinin yüksek olması ve idrarda şeker saptanması pankreasta hasar olduğunu düşündürür

AKUT PANKREATİT TEDAVİSİ
Akut pankreas iltihabının tedavisinde, kaybedilen sıvı ve mineraller yerine konmalıdır Eğer pankreas iltihabı kanamalı ise kan nakli gerekir Kan şekerinin yükseldiği durumlarda küçük dozlarda insülün verilebilir Kalsiyum miktarının düştüğü durumlarda kalsiyum-glukonat verilir Ayrıca midenin devamli boşaltılması ve besin kısıtlaması gereklidir Bu şekilde pankreas istirahate alınmış olur
Bazı doktorların rutin antibiyotik vermesine rağmen yapılan çalışmalarda antibiyotik verilmesinin komplikasyon oranını değiştirmediği saptanmıştır Fakat ağır ve ilerleyici vakalarda apse ortaya çıkar Bu durumda antibiyotik verilir Ağri için meperidine kullanılabilir
Eğer pankreas iltihabı safra taşı ile birlikteyse safra taşının çıkarılması gerekir (Herhangi bir rahatsızlık vermeyen safra taşlarına dokunulmaz) Böylece ölüm ve hastalığın kötü seyretmesinin ihtimali azaltılır Uygun cerrahinin ne zaman yapılacağı belli değildir Fakat tedavi ile düzelmeyen durumlarda cerrahi uygulanır

ALINTIDIR