Kiriklar-Çikiklar-Burkulmalar

1 Kırıklar

Herhangi bir kuvvet zoru ile kemik bütünlüğünün bozulmasına KIRIK denir

Çeşitleri:

aAçık Kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur Ancak deri sağlamdır

bKapalı Kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur Kırık uçları dışarı çıkabilir Beraberinde
kanama ve enfeksiyon tehlikesi taşırlar

a Kırıklarda Genel Duygu ve Bulgular -Kırık yerinde ve yakınında ağrı, -
Dokunmaya karşı hassasiyet, -Şekil bozukluğu, -Şişlik, morluk, -Hareketsizlik ve
kuvvetsizlik, -Kırık kemiklerin birbirine sürtünme sesi

b Kırıklarda Genel Tedavi Kuralları

-Eğer deride yara varsa üzerine steril bir pansuman ya da mendil koyup sarınız

-Yara içinde görülen kemik parçalarını çıkarmaya çalışmayınız Kanama yapabilir
Damar ve sinirleri yaralayabilirsiniz O kısmın üzerine steril pansuman koyunuz
Sonra bir bezi simit şeklinde katlayıp delik olan kısmı ortaya gelecek şekilde
yerleştiriniz En üst kısmına kalın pamuk ya da sünger tabakası koyunuzSarınız

-Kırık olup olmadığını önce elbisesi üzerinden hafifçe elle muayene ederek
saptamaya çalışınız -Önce sağlam tarafın, elbise kolunu çıkarınız Gerekirse elbise
yerini dikiş yerinden sökünüz ya da kesiniz

-Elle hoyratça muayene etmeyiniz Kırık yerini oynatmayınız Ağrı şoka yol açabilir
Kırık kemik uçları damar ve sinirleri yaralayabilir

-Kırık uçlarını hareketsiz hale getirmek için kırık yerini tespit ediniz Kol ya da
bacağın her iki yanına kalın karton ya da tahta koyup sargı bezi, eşarp, kravat ya
da gömlek parçaları ile sarınız

-Tespit için kullanılan karton, tahta gibi gereçler kırık yerini bir üst birde alt
tarafındaki eklemlerin ötesine kadar gelecek uzunlukta olmalıdır Bu araçlara atel
adı verilir Atellerin deriye gelen kısımları pamuk ve bezlerle beslenmelidir

-Şok durumuna göre önlem alınız

-Kanama varsa bilinen önlemlerle kanamasını durdurunuz

-Kırık yerin üzerine havluya sarılı buz torbası koyunuz

-Yaralıyı battaniye ile örtünüz Dinlendiriniz

-Yaralı kısmı kalp seviyesinin yukarısına kaldırınız

-Kırılan organı hangi durumda bulduysanız o durumda tespit ediniz Kırığı yerine

koymaya çalışmayınız Gereksiz dokunmalardan kaçınınız

-Yaralıyı ambulansla ortopedi ve travmatoloji kliniğine götürünüz

c Omurga Kırıklarında İlk Yardım

Çoğu kez yüksek bir yerden düşme ya da trafik kazaları sonucu omurgada kırık ve
bazen içinden geçen omurilikte değişik derecelerde yaralanmalar olabilir

-Yaralıyı muayene etmeden, belinde ya da boynunda ağrısı, başka bir şikayeti
olup olmadığını sormadan döndürmeyiniz Ayağa kaldırmayınız

-Kesin tanı bilinmedikçe belinde ağrısı olan böyle bir yaralıda kırığın da
olabileceğini unutmayınız Kırık olmadığı kesin olarak saptanıncaya kadar kırık var
gibi hareket ediniz

-Eğer omurgasında bir kırıktan şüpheleniyorsanız, yaralıyı yerinden kaldırmadan
altına genişçe bir tahta ya da kapı yerleştiriniz

-Baş ve boyunun her iki yanına ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini koyarak
boynunun oynamasını engelleyiniz Eğer elinizde kum torbası varsa onu da
koyabilirsiniz Naylon torba içine kum veya toprak doldurarak kum torbası
yapabilirsiniz

-Yaralıyı omuzlar, havsala, uyluk, dizaltı ve ayak bileğinin üzerinden geçecek
şekilde geniş bezlerle tahtaya bağlayınız Böyle taşıyınız Röntgen çekilip
kesinlikle kırık olmadığı saptanmadıkça ayağa kaldırmayınız

-Aksi durumda kendiliğinden iyi olabilecek bir omurga kırığı, yaralı kişinin kaba
muayenesi, ayağa kaldırılması ya da uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle
omurilik zedelenmesi olabilir Bunun sonucu bacaklarda felç, halsizlik, idrarı ve
büyük abdestini tutamaması gibi çok önemli sonuçlar doğurabilir

-Yara varsa steril pansuman koyunuz

-Şok durumuna göre önlem alınız

-Ağrısını dindiriniz

d Parmak Kırıklarında İlk Yardım

-Kırık olan parmak altına parmak genişliğinde bir tahta ya da eğer elinde varsa
hazır dar bir alüminyum şerit (atel) koyarak sarınız Gerekirse kırık parmağı;
yandaki sağlam parmağa flasterle ya da sargı bezi ile sararak tespit ediniz

-Kırık tarafı kalp seviyesinin üzerinde tutunuz

-Kırık yer üzerine buz koyunuz

-Parmaktaki yüzük kesilerek çıkarılmalıdır (yüzük nedeniyle şişlik olur Yüzük
parmağı sıkarak kangrene çevirebilir)

-Hastahaneye gönderiniz

e Ön Kol Kırıklarında İlk Yardım

-Kazanın olduğu yerde yaralının ceketini çıkarmadan, kırık olan tarafın elini karşı
omuza gelecek şekilde kolu göğüs üzerine koyunuz ve göğüse sarınız

-Ön kolu da üçgen sargı bezi ya da tülbentle boyuna asınız

-Eğer elinizde tespit için hazır gereçler (atel) ya da tahta, kalın karton varsa kol
ya da ön kolun her iki yüzüne bunları uygulayınız Gömleğinizden yırttığınız
bezlerle, kravat, eşarp ya da sargı bezi ile kırık yerinin yukarısından ve
aşağısından bağlayınız

-Kolu göğüs üzerine koyup başka bir eşarp ya da üçgen sargı ile sarınız -Ön kolu
da üçgen sargı, tülbent ya da eşarp ile boyuna asınız

-Kırık yer üzerine buz koyunuz Bilezik varsa çıkarınız

f Kürek ve Köprücük Kemiği Kırıklarında İlk Yardım

-Kırık tarafın koltuk altına ufak bir pamuk topağı ya da katı bir bez koyup kolu
eşarp ya da tülbentle boyuna asınız

-Kırık yer üzerine buz koyunuz

-Yaralıyı oturur durumda ve ambulansla hastahaneye gönderiniz

-Eğer üçgen sargı ya da eşarp yoksa yaralı elinizi ceketinizin iki düğmesi
arasından içeri sokup aynı taraf ceket eteğini yukarı kaldırıp iğneleyiniz

-Bir omuz üzerinden gelen sargıyı (katlanmış bir tülbent) karşı taraf koltuk
altından geçirip arkada bağlayınız Diğer sargı ile yanı işlemi karşı tarafa yapıp
arkadan birbiri ile ve ilk sargının uçları ile düğüm ediniz Bunları yaparken
omuzları arkaya doğru çekiniz

g Bacak Kırıklarında İlk Yardım

-Bacakta kırık varsa kaza yerinde yaralının pantolonunu çıkarmaya çalışmayınız

-Eğer yara varsa pantolonun dikiş yerinden sökünüz ya da kesiniz Yara üzerine
temiz mendil ya da pansuman koyup üzerinden sarınız Böylece açık bir kırıkta
yaradan mikropların girmesini önlemiş ve kanamanın durmasını sağlamış
olursunuz


-Eğer elinizde uzun tahta ya da kalın karton varsa uzun olanını dışta ayak
bileğinden bele kadar, kısa olanını da iç tarafta ayak bileğinden kasığa gelecek
şekilde bacağın her iki yanına yerleştiriniz

-Ayak bileğinin üzerinden diz altından ve üstünden gömlek parçası, eşarp, kravat
ya da sargı bezi ile bağlayınız

-Eğer elinizde tespit için araç-gereç varsa içine katlanmış bez ya da pamuk koyup
bacağı yavaşça yerleştiriniz, sonra bunun üzerinden sarınız

-Eğer elinizde tespit için hiçbir araç-gereç yoksa kırık olan bacağı sağlam bacağa
sararak tespit ediniz -Kırık yara üzerine havluya sarılı buz koyunuz

-Sırtüstü yatar durumda ve sedye ile hastahaneye gönderiniz

h Ayak ve Ayak Bileği Kırıklarında İlk Yardım

-Kişinin ayağındaki yaraların üzerine temiz bir mendil ya da pansuman koyup
sarınız

-Yumuşak kare şeklindeki bir yastığın ortasına ayağı yerleştiriniz

-Yastığın kenarlarını önde birbirine yaklaştırınız, çengelli iğne ile tutturunuz
Gerekiyorsa üzerinde sargı bezi ile sarınız

-Yastık içine koymadan önce havluya sarılı buz uygulayınız

-Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz