Halk Edebiyatı Özellikleri

Halk Edebiyatı Özellikleri



İslamiyet öncesi Türk edebiyatının bir devamı niteliğindedir Geniş halk kitlelerin edebiyatıdırKendi içinde üç gruba ayrılır
a)Anonim Halk Edebiyatı
Söyleyeni belli olmayanhalkın ortak ürünü olarak kabul edilen bir edebiyattırBiçim ve içerik bakımından aşık edebiyatına benzer Maniağıt destantürkütekerlemeatasözlerifıkramasal halk oyunlarıkaragöz oyunu halk hikayelerininnilerbilmecelerortaoyunu bu edebiyatın ürünleridir
-En çok yarım kafiye kullanılmıştır
-Dili yalın akıcı bir dildir
-Mecazlara ve diğer söz sanatlarına fazla yer verilmez
-Aşkölümayrılık acısıtabiat sevgisiyiğitlikToplumsal aksaklık gibi konuları işlenir
-Nazım birimi dörtlüktür
-Hece ölçüsü kullanılırHece ölçüsünün 1112ve 8’li kalıpları kullanılır
b)Aşık Edebiyatı
13yy dan günümüze kadar süren aşık edebiyatı ozanlar tarafından gerçekleştirilir Aşıklık geleneğinde usta-çırak ilişkisi ağır basmaktadır
-Nazım birimi dörtlüktür
-Yarım kafiye ve redif kullanılır
-Hece ölçüsünün 78 ve 11’li kalıpları kullanılmıştır
-Dil sadedir
-Uslup doğal sade ve yapmacıksızdır
-Eserlerin son dörtlüklerinde şairlerin adı veya ‘mahlas’ ları bulunur
-Eserler genellikle yazıya geçirilmezsözlü bir şekilde yaşatılır ancak yazıya geçirilen eserler cönk adı verilen not defterlerinde toplanmıştır
-İşlenen konular;aşkdoğayiğitlikayrılıkyoksulluk ve ölüm gibi konular işlenmiştir
Aşık edebiyatı türleri:
1-KOŞMA:11’li hece ölçüsüyle söylenirLirik şiirlerdirAşık edebiyatının temel nazım birimidirAşkdoğagüzellikyiğitlik ölüm ve eleştiri gibi konuları işlerYarımtam ve zengin uyaklar en çok kullanılan uyaklardır Dört tane türü vardır Bunlar:
Güzelleme: sevgi aşk konularını işler
Koçaklama: Kahramanlık konusunu işler
Ağıt :Sözlü edb sagu
Taşlama: Divan edebiyatında hiciv günümüzde eleştiri denir Kişi ve toplumun aksak yanlarını dile getirir
2-SEMAİ: 8’li hece ölçüsüyle söylenen lirik şiirlere denirKoşma ile konuları aynıdırKaracaoğlan bu türün en büyük ustasıdır
3-VARSAĞI :8’li hece ölçüsüyle söylenen lirik şiirlerdirKonuları koşma ve semai ile ortaktırBre!hey!be hey! Gibi ünlemlerin kullanılması bu türü düğerlerinden ayırır Bu tür Güneydoğu Anadolu’da yaşayan Varsak Ailesine aittir Karacaoğlan bu türün en önemli ustalarındandır

4-DESTAN: Genellikle 11’li hece ölçüsüyle söylenirepik şiirdir Kahramanlıksosyal ve doğal olaylar temel konusudurAncak doğal destanlardan ayrılırlarDoğal destanlar halk tarafından destanlar ise ozanlar tarafından oluşturulurDoğal destanlar uzundur ancak bu destanlar 15-20 dörtlükten oluşurlar(Kayıkçı Kul Mustafa- Genç Osman buna örnektir)