Kral Hasan İi

Kral Hasan II (1929 - 1999)


1929'da dünyaya geldi Arap dünyasının en uzun ömürlü kralı olan Hasan, 1961'de babası Kral Muhammed'in önemsiz bir ameliyat sırasında vefat etmesinin ardından 32 yaşında tahta geçti Kral Hasan yönetiminin ilk yıllarında, çeşitli darbe girişimlerinden kurtulmayı başardı 1971'de, doğum günü partisinde 1400 asker saldırıda bulundular, 100 misafiri öldürdüler ama banyoda saklanan Kral bu saldırıdan da kurtuldu Bir yıl sonra, Fas Hava Kuvvetleri, Fransa'dan ülkeye dönen Kral'ın Boeing 727 uçağını vurarak düşürmeye çalışmış ama başaramamışlardı Bu başarısız girişimlerden sonra, İçişleri Bakanı General Muhammed Oufkir öldürüldü ve 30 yetkili Tozmamert'te kötü ünü olan bir çöl kalesinde işkenceyle öldürüldü General Oufkir'in çocukları ve karısı 25 yıl göz hapsine alındı Aynı tarzla Kral uluslararası tepkilere aldırmaksızın 1975'te Batı Sahra'ya asker gönderdi ve Polisario Cephesi ile savaşı hızlandırdı Yaklaşık 20 milyon dolara malolan bu serüven sonrasında da sorun çözülemedi


Muhalifleri tarafından insan hakları ihlalleri ve zulüm yapmakla suçlanan otoriter Kral, yaşamını anlatan kitaplardan ikincisinde, krallığı boyunca verdiği kararlardan yüzde 60'ının yanlış olduğunu kendisi de kabul etti Ancak, hatalarını hiçbir zaman açıklamadı Fas Kralı Hasan, 24 Temmuz 1999'da öldüARAP DÜNYASINA KARŞI TAVIR Kral Hasan'ın bir diğer özelliği de iktidarda bulunduğu dönem içinde tüm arap dünyasının aksine İsrail ile iyi ilişki içinde olmasıydıİki ülke arasındaki gizli temaslar, 1961 yılında, Hasan’ın babası Kral 5 Muhammed’in iktidarının son yılında başladı 5 Muhammed, önce onbinlerce Faslı yahudinin İsrail’e göç etmesine izin verdi Daha sonra tahta çıkan oğlu ise, kurulan ilişkileri kurumsallaştırdı



Bir diğer olay da Nasır hakkında İsrail istihbaratı ile yaptığı işbirliğiydi İsrail istihbarat uzmanlarından Yossi Melman’ın Ha’aretz gazetesinde açıkladığı bilgilere göre, Mossad, Mısırlı milliyetçi lider Cemal Abdül Nasır hakkında da, Fas’a önemli bilgiler verdi Ma’ariv gazetesi yazarlarından Oded Granot’a göre ise, Mossad, ‘60’lı yıllarda Cezayir’e karşı Fas’a destek verdi Bu dönemde, iki ülkenin Batı Sahra üzerindeki çatışmasında Fas’ı kuvvetlendirmek için, İsrail’den Fas’a 100 hafif tank gönderdi


Fas gizli servisi de, bu dönemde İsrail’e önemli bilgiler verdi Ha’aretz yazarı Amir Oren’in yaptığı açıklamalara göre, Faslılar, İsrail’e karşı birliğin sağlanması konulu bir Arap zirvesi sırasında ülke liderleri ve ordu komutanları arasındaki konuşmaların Mossad tarafından dinlenmesini sağladığı iddia edildi Amir Oren, bu hizmetin önemini şu sözlerle anlatıyor: “Verilen istihbarat, İsrail’in 1967’deki Altı Gün Savaşı’nı kazanmasında belirleyici oldu”


Ancak Fas, 1973 Yom Kippur savaşı sırasında Suriye’ye bir “dayanışma taburu” göndererek İsrail’i kızdırdı Üç yıl sonra ise, İsrail Başbakanı İzak Rabin, Fas’ı gizlice ziyaret eden ilk İsrail lideri oldu Bir peruk ve gözlükle kendini kamufle eden Rabin, Fas Kralı ile, Mısır ve Ürdün hakkında konuştu 1977’de, aşırısı sağcı Menahem Begin’in İsrail’in başına geçmesinin ardından, ilişkiler yeni bir boyut kazandı Kral Hasan, dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Moşe Dayan ile, Mısır lideri Enver Sedat’ın özel elçisi Hasan Tohami arasında gizli bir görüşmeye ev sahipliği yaptı Görüşmelerin ardından Enver Sedat Kudüs’e uçtu ve Arap halklarında öfkeyle karşılanan 1979 “barış” anlaşmasının önünü açtı


İsrail ile Fas arasında hiçbir zaman tam resmi diplomatik ilişkiler kurulmadı ama, Kral Hasan, doksanlı yıllarda, İzak Rabin ve Şimon Peres ile “açık” görüşmeler gerçekleştirdi