Kadızade Mehmed Tahir Efendi

Kadızade Mehmed Tahir Efendi Osmanlı alimlerinden Yüz dördüncüOsmanlı şeyhülislamıdır Osmanlı tarihinde Vaka-i Hayriyye adıyla anılan yeniçeri ocağının kaldırılması için fetvayı veren şeyhülislamdır İsmi Mehmed Tahir olup, Tokatlı Kadı Ömer Efendinin oğludur Bu sebeple Kadızade diye şöhret bulmuştur 1747 (H 1160) senesinde Tokatta doğdu 1838 (H 1254) senesinde İstanbulda vefat etti Eyyub Sultan civarında, Bostan İskelesi yakınına defnedildi


Çocuk yaşında tahsile başladı ve ilk tahsilini babasından aldı Daha sonra İstanbula gelip, zamanının Ünlü alimlerinden akli ve nakli ilimleri öğrendi 1782 senesinde girdiği imtihanda üstün başarı göstererek, müderrislik rüusunu (diplomasını) kazandı ve kadılık mesleğini seçti Anadolu ve Rumelinin birçok illerinde kadılık yaptı İnsanlara Allahü tealanın emir ve yasaklarını anlatarak, onların din ve dünya saadetine vesile oldu 1818 senesinde İstanbul kadılığına tayin edildi 1824 senesinde Anadolu kazaskeri oldu Bu arada Rumeli payesini de kazanıp, 1825 senesinde Mekkizade Mustafa asım Efendinin ayrılmasıyla boşalan şeyhülislamlık makamına yükseltildi


Sultan İkinci Mahmud Hanın, yeniçeri ocağını kaldırıp, yerine disiplinli ve itaatkar bir ordu kurulması fikrini samimiyetle destekledi 1826 senesinde yeniçeri ocağının kaldırılması için fetva verdi Bu cesur ve kararlı davranışı sebebiyle Sultan İkinci Mahmud Hanın iltifat ve ihsanlarına kavuştu Padişah, elmas taşlı kıymeti bir yüzüğü Mehmed Tahir Efendiye hediye etti Sultan İkinci Mahmud Han tarafından, şeyhülislamın fetvasıyla Asakir-i Mansure-i Muhammediyye adlı yeni bir ordu kuruldu Kadızade Mehmed Tahir Efendi bu makamda iki buçuk yıl kaldıktan sonra, yaşı ****ene ulaştığında, 1828 senesinde vazifeden ayrıldı ve evinde istirahate çekildi Allahü tealaya ibadet ve taatle meşgul olduğu sırada vefat etti


Kadızade Mehmed Tahir Efendi, akli ve nakli ilimlerde derin alim ve cesur bir zattı Kadılığı ve şeyhülislamlığı müddetince adalet ve doğruluktan ayrılmadı Zühd ve takva sahibiydi Başta padişah olmak, üzere herkesin sevgi ve teveccühüne kavuştu Zeki, çalışkan, ileri görüşlü ve yeniliklere çabuk uyum sağlardı Vazifesini müdrik olup, kendisine bir mesele sorulduğu zaman iyice araştırır, düşünür ve cevabını verirdi Fıkıh ilminde yüksek ilim sahibi ve edebiyata karşı meraklıydı Cömert olup hayır hasenat yapmayı severdi Kocamustafapaşa Altımermer civarında bir dergah bina ettirmişti


Kadızade Mehmed Tahir Efendinin eserleri şunlardır: 1) Mecmuat-ül-Fetava, 2) Şerh-i Kelimet-üt-Tevhid, 3) On iki tarik üzere yazılmış Nuriyye Risalesi, 4) Tefsir-i Sure-i İhlas, 5) Talak hakkında bir risale


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi