Marksizmin Eleştirisi

Karl Marxın tarihsel materyalizmine, kapita*lizmle ilgili görüşlerine ve bir bütün olarak Marksizmin kendisine yöneltilen eleştiriler bütünü için kullanılan genel deyim


Buna göre, Marksizme yönelik eleştiriler iki başlık altında toplanabilir Bunlardan bi*rincisi, aynı Marksist gelenek içinde yer alan Frankfurt Okulu mensupları benzeri düşü*nürlerin eleştirileridir Bu düşünürler, Mark*sizmi özde doğru bir öğreti ya da yaklaşım olarak görürken, onun Marxtan sonra özel*likle Engels eliyle popülerleştirilip, Komü*nist Partilerin resmi ideolojisi haline getiril*mesine karşı çıkarlar Teorinin bu şekilde pozitivist bir bakış açısıyla bilimselleştirilme*si, Frankfurt Okulu düşünürlerine göre, onu tümden dogmatikleştirerek bir inanç parçası haline getirmiş ve parti entellektüellerini eleştiriden koruyan bir kalkana dönüştürmüş*tür Buna göre, teorinin gelişimi ortaya çıkış amacına tümüyle ters bir yönde olmuş ve teori özgürleştirme amacına hizmet etmek yerine, baskının alternatif adı olmuştur


Marksizmi eleştirenlerin esas büyük bölü*mü, ona bir bölümüyle değil de, tümden karşı çıkanlardan oluşur İşte bu bağlamda, Mark*sizmi eleştirenler, öncelikle Marxın kapita*lizmden sosyalizme geçiş için öngördüğü yönteme karşı çıkmışlardır Şiddet ve devri*me karşı yöneltilen bu itiraz, söz konusu yön*temin yasanın yönetimine ve demokrasiye karşı olduğunu, şiddetin bir kez başladı mı, sonunun hiç gelmeyeceğini belirtir En azın*dan, kapitalizmden sosyalizme geçiş, şiddet ve devrim yerine, barışçı yöntemlerle, aşama aşama olmalıdır Bu itiraza karşı Marx, barış*çı yöntemlerden yararlanmanın, devletin ma*hiyetinden dolayı imkansız olduğunu belirt*miştir Dahası, Marxa göre, demokrasiyi savunanlar bile, mutlak bir otorite sergileyen baskıcı yönetimlerin iş başından başka yön*temlerle uzaklaştırılamadıkları zaman, baş*kaldırının haklı kılınabilir olduğunu düşünür*ler Marx bu çerçeve içinde, kapitalistlerin bu türden zorbalar olduklarını öne sürer Başkal*dırı yalnızca zorunlu değil, fakat haklı kılına*bilir bir şeydir Gerçek bir demokrasi, ancak ekonomik bir eşitliğe dayanabilir


Marxın söz konusu öğretisi, ayrıca diya*lektiğe dayandığı gerekçesiyle eleştirilmiş*tir Bu eleştiriye göre, diyalektik, metafizik ve a priori bir kavram olduğu için, deney*sel olarak doğrulanamaz Eleştiri sahipleri*ne göre, tarih gerçekte bu tür bir diyalektik modele göre gelişmemektedir Yine, Marxın diyalektik üzerindeki ısrarının, sı*nıfların yok olacağı inancıyla tutarlılık için*de olmadığına işaret edilmiştir öte yandan, Karl Marxın kapitalizmin ahlâkına ilişkin görüşlerine, yalnızca kapitalizmin gelişi*mindeki başlangıç evrelerini betimlediği ge*rekçesiyle itiraz edilmiştir


Yine, ciddi bir eleştiri olarak, kapitalizm, aldığı birtakım önlem ve gerçekleştirdiği birtakım gelişmelerle, çalışanlara belli bir refah ve mutluluk sağladığı için, onun kapi*talizmin gelişmesiyle birlikte, yabancılaş*manın artacağı öndeyişinin gerçekleşmediği belirtilmiştir Marxı eleştirenlere göre, ka*pitalizm yüzyıllardan beri hakim ekonomik ;model olmuştur ve olmaya da devam etmek*tedir Bundan dolayı, Marxın kapitalizmin yıkılacağı ve devrimin Avrupanın sanayileş*miş toplumlarında olacağı kehaneti de ger*çekleşmemiştir İşçiler sosyo-ekonomik ba*kımdan daha da gerilemek yerine, giderek daha iyi duruma gelmektedirler Çalışma sa*atleri azalmakta ve sosyal güvenlik sistemle*ri gelişmektedir Bu nedenle, Karl Marxın kapitalizme ilişkin analizi yeterli ve doyuru*cu olmaktan uzaktır


Kapitalizmde işsizlik ve enflasyon söz konusu olsa bile bunlar kısa sürelidir Marxı eleştirenlere göre, kapitalist sistem kendi güçlüklerini kendisi çözebilmektedir Kapitalizm modern finans tekniklerinin kullanılması, faiz oranlarına müdahale edil*mesi yoluyla, tekelleri engelleyen yasalarıy*la, sendikaları, emeklilik ve sosyal güvenlik planlarıyla, kendi güçlüklerini aşabilmekte ve işçinin sistemden yarar sağlayabilmesine olanak vermektedir