Manda Sistemi

Manda Sistemi Milletler cemiyeti sistemi içinde bağımsızlığına kavuşmamış bir kısım yerlerin veya toplulukların başka devletlerin geçici yönetimine bırakılması Bu durum Birinci Dünya Savaşından sonra ortaya çıktı Böylece, bir bölgeye veya topluluğu yönetecek devlete bir görev (mandat) verildiğinden mandatar (mandataire) denmektedir Manda rejimi, Birinci Dünya Savaşından sonra eski Alman kolonileri ile Osmanlı Devletinden koparılan Ortadoğu'daki toprakların idaresinin, Milletler Cemiyetine bırakılması ve bu teşkilat adına bir kısım devletlerce uygulanması şeklinde olmuştur


1919 barış antlaşmalarıyla ve Milletler Cemiyeti Paktı ile kurulmuş mandalar, üç kategoriye ayrıldı: Birincisi (A Mandası) Osmanlı Devletinden ayrılmış olan ve kültür gelişimi bir mandacı devletin denetimi altında olmak şartıyla, tam bağımsızlığına imkan verecek seviyeye ulaşmış bulunan bölgelere uygulanıyordu (Suriye, Lübnan, Filistin, Mezopotamya), İkincisi (B Mandası) daha az gelişmiş ve doğrudan doğruya mandacı devlet tarafından yönetilen halklara uygulanıyordu (İoga, Kamerun, Alman Doğu Afrikası)


Üçüncüsü (C Mandası), manda altındaki ülkeyi, mandater devletin kanunlarına tabi tutuyordu Ama bu tür mandada, ikincide olduğu gibi yerli halka belli garantilerin verilmesi esasındaydı (Alman Güneybatı Afrikası ve Büyük Okyanustaki Alman sömürgeleri)


Birleşmiş Milletler 1946'da manda rejimi yerine vesayet rejimini getirdi


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi