Sümerler Şehir Devletleri

Şehir devletleri
MÖ 4000 yılları başlarında Sümer sınırları kanallar veya sınır taşları ile belirlenmiş bir düzine şehir devletine bölünmüştü Bütün şehirlerin merkezinde şehre ait özel bir sahip tanrı veya tanrıçaya adanmış olan ve bir rahip yöneticinin (ensi) veya kralın (lugal) idaresindeki tapınak bulunurdu
Antik Mezopotamya bölgesinde şehir yerleşimleri

Hanedanlık öncesi ilk beş şehir:

Eridu (Ebu Şahreyn)
Bad-tibira (El-Medain)
Larsa (Es-Senkereh)
Sippar (Ebu Habbah)
Şuruppak (Fara)

Diğer temel şehirler:

Kiş (Uheymir ve İnharra)
Uruk (Warka)
Ur (El-Muqayyer)
Nippur (Afak)
Lagaş (El-Hiba)
Ngirsu (Tello veya Telloh)
Umma (Jokha)
Hamazi 1
Adab (Bismaya)
Mari (Hariri) 2
Akşak 1
Akkad 1
Isin (İşhan el-Bahriyat)

(1Yeri belirsizdir)

(2Mezopotamya'nın kuzeyinde kalan bir şehir)


Küçük şehirler (güneyden kuzeye):

Kuara (El-Lahm)
Zabala (Ibzeikh)
Kisurra (Ebu Hatab)
Marad (Wannat es-Sadum)
Dilbat (Ed-Duleim)
Borsippa (Birs Nimrud)
Kutha (İbrahim)
Der (El-Badra)
Eshnuna (Asmar)
Nagar (Brak) 2

(2Mezopotamya'nın kuzeyinde kalan bir şehir)

Sümer şehri
Sümer şehri, Mezopotamya'nın güney ucunda, Dicle ve Fırat nehirleri arasında, sonradan Babil olmuş, günümüzde de Irak'ın Bağdat şehrinden Basra Körfezi'ne kadar olan bölgede idi
Sümer şehri, Sümerlilerden önce yaşamış ve Sümerce konuşmayan ve Sami olmayan bir halk tarafından, MÖ 4000 - 2350 yılları arasında kurulmuştur Bu halka günümüzde Proto-Fıratlılar ya da Ubaidliler denmektedir Ubaid ismi Al-Ubaid şehrindeki kazı alanından gelir Ubaidliler Sümer şehrinde kurulmuş ilk medeniyettir Bataklıkları tarım için kurutmuşlar, ticaret, dokumacılık, dericilik, demircilik, taş oymacılığı ve çanak-çömlekçilik gibi işlerle uğraşmışlardır Ubaidlilerin bölgeye yerleşmesinden sonra çeşitli Sami halklar da aynı bölgeye yerleşmiş, kültürlerini Ubaidlilerinki ile karıştırarak Sümerliler öncesi yüksek bir medeniyet kurmuşlardır
Sümerlilerin bölgeye gelişi
Sümerliler denen, dilleri bölgede uzun süre yaşayan halk, MÖ 3300 yıllarında, muhtemelen Anadolu'dan bölgeye geldiler MÖ 3 binyıla gelindiğinde bölgede en az 12 şehir devleti vardı
Bu dönemde her kent genellikle surlarla çevriliydi Her kentin kendi tanrısı vardı ve her kentte en az bir tapınak bulunurdu Sümerlilerde tarihin belki de ilk kral listeleri ile karşılaşılır Fakat bu listeler genellikle tarihsel gerçeklerin ötesinde mitolojik unsurlara da sahiptirler Örneğin kral listesine göre Tufan'dan önce Sümerlilerin yaşadığı bölgede efsanevi sekiz yönetici (ve dolayısıyla kent) mevcuttu Kral listesine göre Tufan'dan sonraki ilk Sümer hanedanları Kiş, Uruk ve Ur'dur Ünlü Gılgamış destanının kahramanı Gılgamış kral listesine göre Uruk Hanedanı'nın krallarındandır
Lagaş'ta iktidara gelen Ur-Nanşe yaptırdığı inşaatlarla öne çıkmıştır Urukagina da ilk yazılı reformları sayesinde tanınmıştır Erken dönemlerde Sümerlerin ana tanrısı An'dır, fakat daha sonraki dönemlerde bu tanrı yerine Enlil Sümerlerin baş tanrısı konumuna yükselir Enlil'in Nippur'da Ekur adında bir tapınağı vardır Bu nedenle Nippur Sümerlilerin dini başkenti sayılırdı ve burada tapınak yaptırmak veya bu tip inşaatlarda çalışmak, hizmetli olmak önemli sayılırdı
Tufan'dan sonra
Tufan'dan sonra bazı şehir devletleri diğerleri üzerinde hakimiyet kurdular Şehirleri birleştiren kralların ilki, MÖ 2800 yıllarında Kiş kralı olan Etana idi Kiş, Erech, Ur ve Lagash şehirleri diğerlerine hakim olabilmek için asırlarca yarıştılar Bu durum Sümerleri harici düşmanlara karşı zayıf durumda bıraktı Önce Elamlılar (MÖ y 2530-2450) ve sonra Kral Sargon yönetimindeki (MÖ 2334-2279) Akadlılar Sümerlere saldırdılar Sargon hanedanı yaklaşık 1 asır iktidarda kaldı ve şehir devletlerini birleştirdi Sargon hanedanının yönetim modeli tüm Orta Doğu medeniyetlerini etkiledi

Kaynak : Wikipedia