İrakın Gelenek Ve Görenekleri

Irağın gelenek görenekleri
Irakta yapılan gelenek görenekler

Oda (Konak)

Her mahallede bir ağa veya ileri gelen ailelerden birinin odası vardır Burada 2-3 kişi devamlı hizmette bulunur Günde iki kere sabah ve ikindi çağı erkeklere kahve ikram edilir Bu kahve acı kahvedir Kahveci kahveyi birkaç gümgümden geçirerek özel bir şekilde hazırlar Kahveci kahve hazır olduktan sonra, elinde iki kulpsuz fincan ve bir küçük gümgümle cemaatin ortasında durur ve ilk önce bir fincana kahve koyar ve kendisi içer, ondan sonra en yaşlı veya misafir olana kahve ikram eder Sonra cemaate sırayla ikişer fincan kahve verilir Fincanlar yıkanmadan bütün cemaate kahve dağıtılırdı Eskiden Telafer’de otel olmadığı için köylerden ve diğer kentlerden gelen konuklar bu konaklarda kalırlardı Telafer’de 2-3 çayhane vardı Halk nadiren çayhanelere giderdi Bunların en tanınmış olanı Yaşıl Çayhane idi Buraya da bilhassa muallim (öğretmen) ve memur gibi efendiler (entelektüeller) giderdi Bir çayın ücreti 5 filisti



Yas

Biri ölünce hemen kabir kazan evine haber verilirdi Bu ailenin vazifesi kabri kazıp hazırlamaktı Bu aile bütün mezarlıktaki yerlerin kime ait olduğunu bilirdi Ölü evinde bir kapı üzerinde iyi yıkandıktan sonra kefenlenir soyra (sonra) dörtkollu salacaya (salacak) konur ve üzerine cecim (cicim) örtülür ve erkekler tarafından mezarlığa taşınır Orada namazı kılınır ve gömülür Yası tutulacaksa oradaki halka bildirilir Bu durumda yas o mahallenin odasında yapılır ve üç gün üç gece sürer Ölü sahipleri ile oda sahibi otururlar gelenleri karşılarlar Genelde uzaktan gelenler 10-15’lik grup halinde gelirler; selam verip oturduktan sonra en yaşlıları Fatiha okur Sonra yas sahipleri gelenlere “hoş geldiyiz”, onlar da karşılık olarak “hoş bulduh (bulduk)” diye cevap verirler Sırayla cığara (sigara) ve kahve ikram edilir Bu arada sesi gür ve iyi tecvit bilen kişiler sırayla 15 dakika arayla 5-10 dakika Kur’an-ı Kerim okurlar Her yarım saatte bazen 4-5 grup gelir oturur ve kalkar Burada şunu söylemekte yarar var en az 20-25 genç hizmet eder Bunlar değişik görevler ifa ederler Mesela bir kahve kavurur, biri kahve kaynatır, bir diğeri kahve su, sigara dağıtır, bir başkası da gelenlere boş yer gösterir Bu durum üç gün üç gece sürer

Kadınlar ise ayrı bir evde toplanırlar sadıcı kadınlar (sağucu – ağıtçı) sadlamaya başlar Ölen hakkında ve orada bulunan kadınların geçmişteki ölüleri hakkında sitayişkâr övgüler söylemeye başlar ve herkes ağlamaya başlar Böylece günde birkaç sadıcı söyler ve kadınlar yığlar (ağlar)



Mensef

Telafer’de ölüsü ölen kıflet yemek pişirmez Telafer’in mahallelerinden günde 50-60 mensef gelir Mensef büyük bakır sini içine büyük (yine bakırdan) lenger konur İçine 7-10 kilo civarında bulgur aşı (pilav) konur Üstüne aynı aşta pişmiş 3-5 kilo kuzu eti dizilir ve sini bir tifel’in içine konur Bir kişi katıra biner ve bu sini önüne verilir Katırın başını başka bir kişi çeker, getirip yas evine teslim eder ve kimin tarafından gönderildiğini de söyler Gün orta ve akşam bu mensefler gençler tarafından yerlere dizilir; erkek kısmında 80-100 kişi ve kadın bölümünde yine 70-80 kişi yemek yer Yas bitince ev sahibi gelen menseflerin geldiği yeri ve evi tesbit eder, kendisi de onlara gerektiğinde aynı şekilde mensef gönderir

Ayrıca bazı yakınlar mensef yerine odaya 5-6 kilo veya 20-30 paket sigara gönderir



Berber

Her mahallenin bir berberi vardı Erkekler gider bu berberde saçını kırktırır (Tıraş sözcüğü Farsçada yontma anlamına gelir bizde kullanılmaz) Kimse para ödemez, harman çağında berber köyleri dolaşır her kiflette kaç erkek varsa adam başı bir teneke (20 kilo) buğday alır Aynı şekilde kabir kazanlar da buğday toplarlar Ayrıca toylarda çalgı çalan Kaso Ailesi de aynı şekilde köylerden buğday toplarlar

Alıntıdır