Madde Element Bileşik Karışım

Madde

--------------------------------------------------------------------------------

Maddenin tanımı
Boşlukta yer kaplayan, kütlesi ve eylemsizliği olan her şey maddedir

Madde ile ilgili örnekler
Oturduğumuz sıralardan, yediğimiz yiyeceklere, dev yıldızlardan gezegenlere, kullandığımız basit aletlerden bilgisayarlara, tek hücreli canlılardan karmaşık yapılı canlılara, gözümüzle görebildiğimiz bütün nesnelerden, göremediğimiz atmosferdeki gazlara kadar her şey maddedir



Maddenin sınıflandırılması
Maddeler saf maddeler ve Karışımlar olmak üzere ikiye ayrılır
Saf maddeler, Elementler ve Bileşiklerdir
Karışımlar, Homojen karışım ve Heterojen karışım olmak üzere ikiye ayrılır

MADDE
SAF MADDELER KARIŞIMLAR
ELEMENTLER
- Metaller
- Ametaller
- Soygazlar BİLEŞİKLER
- Asitler
- Bazlar
- Tuzlar
- Oksitler HOMOJEN KARIŞIM
(Çözeltiler)
- İyonal çözelti
- Moleküler çözelti HETEROJEN KARIŞIM
- Emülsiyon
- Süspansiyon



Elementler

--------------------------------------------------------------------------------

ELEMENTLER
Aynı cins atomlardan meydana gelen saf maddelere element denir

Elementlerin özellikleri
Saf ve homojen maddelerdir
En küçük yapı taşları atomdur
Kimyasal ve fiziksel yollarla daha basit parçalara ayrıştırılamaz
Belirli erime ve kaynama noktaları vardır
Sabit öz kütleleri vardır
Homojendir
Elementler sembollerle gösterilir
Tabiatta oda sıcaklığında üç halde de bulunur


Elementlerin Sınıflandırılması

Metaller

Tabiatta atomik halde bulunur
Genellikle yüzeyi parlak görünüşlüdür
Levha ve tel haline getirilebilir
Isı ve elektrik akımını iletir
Oda sıcaklığında hepsi katıdır (cıva hariç)

Ag Al Ca K Li Zn




Ametaller
Yüzeyleri parlak görünüşlü değil, mattır
Genellikle erime noktası düşüktür
Katı olan ametaller tel ve levha hâline getirilemez Kırılgandır
Tabiatta oda sıcaklığında üç halde de bulunur (Klor gaz, brom sıvı, iyot katıdır)
Elektrik akımını iletmez (Karbonun bir allotropu olan grafit hariç)

Br2 C Cl2 I2 O2 S



Soy gazlar
He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn elementleri soy gazdır
Soy gazlar son yörüngesinde maksimum sayıda elektron bulundurur Bu sayı helyum için 2, diğer beş soy gaz için 8 dir
Soy gazlar nötr atomlar olarak kalmayı tercih ederler Elektron almaz, vermez ve ortaklaşmazlar

He Ne Ar Kr Xe Rn





BİLEŞİKLER

Birden fazla atomun belirli oranlarda kimyasal reaksiyon sonucu bir araya gelmesiyle oluşan yeni, saf maddeye bileşik denir
Bileşiklerin en küçük yapı taşları moleküldür


CO2(k) H2O(s) NaCl(k) CuSO4(k) CH3COOH(s) FeS2(k)

molekül modeli molekül modeli molekül modeli
Karbon dioksit Su Sodyum klorür Bakır Sülfat Asetik asit Pirit


Bileşiklerin özellikleri
Saf ve homojen maddelerdir
Kimyasal yollarla bileşenlerine ayrıştırılabilir
Erime ve kaynama noktaları, öz kütleleri sabittir
Bileşiği oluşturan elementler sabit kütle oranlarında birleşir
Bileşikler formüllerle gösterilir
Bileşiğin kimyasal özellikleri kendisini oluşturan elementlerin kimyasal özelliklerinden farklıdır




KARIŞIMLAR

Birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde istenilen oranda bir araya getirilmesiyle oluşan madde topluluğuna karışım denir
Karışımlar homojen ve heterojen olmak üzere ikiye ayrılır

Homojen karışım
Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir
Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir

Çeşme suyu Tuzlu su HCl çözeltisi Alkollü su Şekerli su



Heterojen karışım
Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir madde gibi gözükmeyen karışımlardır
Yer altından çıkarılan maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı , beton parçası, toprak heterojen karışımlara örnek verilebilir

Toprak Kahve Yaprak Su-petrol Süt



Süt çıplak gözle homojen gibi gözükmesine rağmen mikroskopla bakıldığında (yağ damlacıklarından dolayı) heterojen olduğu gözlenir Heterojenlik mikroskopla tespit edildiği gibi tyndall ışığı etkisi ile de tespit edilebilir

Su Işık etkisinde su Mikroskopta süt Süt su karışımı Işık etkisinde Su süt



Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır

Emülsiyon
Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir Su–zeytinyağı karışımı, su–benzin karışımı, gibi

Süspansiyon
Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi

Su-toprak karışımı
süspansiyona örnek su-zeytin yağı karbon tetraklorür karışımı
emülsiyona örnek


Karışımların özellikleri
Karışımı oluşturan maddelerin kimyasal özelliklerinde değişiklik olmaz
Saf değildir
Fiziksel yollarla ayrıştırılır
Erime ve kaynama noktaları sabit değildir
Karışımların öz kütleleri sabit değildir Karışımı oluşturan maddelerin miktarına bağlı olarak karışımın öz kütlesi değişir
Karışımın yapısında farklı cins atom veya molekül vardır
Karışımda bulunan maddelerin miktarı arasında belirli, sabit bir oran yoktur

Bileşik ve karışım arası farklar
Bileşikler aynı cins moleküllerden, karışımlar farklı cins atom veya moleküllerden meydana gelir
Bileşikle kimyasal yollarla, karışımlar fiziksel yollarla birleştirilir-ayrıştırılırlar
Bileşikteki atomlar belirli kütle oranlarında birleşirlerken karışımlar için belirli bir oran yoktur
Bileşiklerin sabit bir öz kütleleri varken karışımların öz kütleleri karışımdaki maddelerin birleşme oranlarına bağlı olarak değişir